(hnm) - chỉ thị số 15/ct-ubnd ngày 18-9-2020 của ubnd thành phố hà nội nêu rõ: từ ngày 1-1-2021 không còn hoạt động đốt rơm rạ, phụ phẩm cây trồng... trên địa bàn thành phố. thế nhưng, ở vụ thu hoạch lúa xuân vừa qua, tình trạng đốt rơm rạ vẫn diễn ra ở một số địa phương. để xử lý triệt để tình trạng này cần có sự vào cuộc của cộng đồng và phải gắn với trách nhiệm của chính quyền cơ sở.
Ảnh: Ngọc Huân
Theo kiểm tra của sở tài nguyên và môi trường hà nội, tỷ lệ đốt rơm rạ ở các huyện còn khá phổ biến, trung bình chiếm khoảng 20% tổng lượng rơm rạ phát sinh sau vụ đông xuân 2021 (hơn 710.676 tấn rơm rạ tươi). nhiều huyện có tỷ lệ đốt rơm rạ cao như: gia lâm và thường tín (50%), thạch thất (45%), chương mỹ (37%)...
Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) Lưu Thị Thanh Chi cho biết, với 20% lượng rơm rạ bị đốt trên địa bàn thành phố sẽ phát sinh 179 tấn bụi PM10, 163 tấn bụi mịn PM2.5 và 23.000 tấn CO2. Đây là nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí nghiêm trọng. Đáng lo ngại nhất là bụi mịn PM2.5 - tác nhân gây ra hàng loạt bệnh về hô hấp và tim mạch. “Từ ngày 4 đến 8-6 vừa qua, khói rơm rạ làm chất lượng không khí ở Hà Nội suy giảm mạnh, có thời điểm chỉ số AQI tăng lên 198-210, ngưỡng xấu và rất xấu, nguy hại đến sức khỏe con người”, bà Lưu Thị Thanh Chi nói.
Về lý do đốt rơm rạ, nhiều nông dân ở các huyện Sóc Sơn, Chương Mỹ, Quốc Oai… có chung câu trả lời với phóng viên Báo Hànộimới: Người dân không có nhu cầu sử dụng rơm rạ đun nấu, trong khi phụ phẩm này để lại sẽ ảnh hưởng đến sản xuất vụ kế tiếp, nên phải đốt tại ruộng để thuận lợi cho việc làm đất. Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Oai Dư Văn Dũng thì cho rằng, chế tài chưa rõ ràng gây khó khăn cho địa phương trong xử lý vi phạm, dẫn tới tái diễn tình trạng đốt rơm rạ.
Trao đổi thêm về vấn đề này, bà Lưu Thị Thanh Chi nhận định: Nhiều người dân chưa nhận thức được tác hại của việc đốt rơm rạ, cộng thêm sự vào cuộc thiếu chủ động của chính quyền các địa phương trong tuyên truyền, hỗ trợ kinh phí cho nông dân xử lý làm phân bón vi sinh... nên rơm rạ vẫn bị đốt tràn lan trên đồng ruộng.
Thực hiện Chỉ thị số 15/CT-UBND của UBND thành phố về việc tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ, phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định nhằm giảm tác động tiêu cực đến môi trường, các huyện, thị xã đã xây dựng kế hoạch xử lý tình trạng đốt rơm rạ, nhưng triển khai chậm và hiệu quả chưa cao.
Điển hình, từ tháng 9-2020 đến nay, huyện sóc sơn đã ban hành 3 văn bản chỉ đạo ngăn chặn, xử lý các trường hợp đốt rơm rạ. trong đó, ubnd huyện chỉ rõ: hành vi đốt rơm rạ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo khoản 2, điều 7, nghị định 167/2013/nđ-cp ngày 12-11-2013 của chính phủ; đồng thời, giao nhiệm vụ cho phòng nội vụ kiểm tra, xử lý trách nhiệm của chủ tịch ubnd các xã, thị trấn thực hiện không đúng chỉ thị số 15/ct-ubnd. tuy nhiên, sau 3 vụ thu hoạch, huyện sóc sơn chưa xử phạt trường hợp nào. về vấn đề này, phó trưởng phòng tài nguyên và môi trường huyện sóc sơn lê thị hải cho hay, thực tế là các xã, thị trấn mới chỉ dừng ở việc tuyên truyền, vận động, nhắc nhở, chưa xử lý hành vi đốt rơm rạ.
Tương tự, các địa phương khác trên địa bàn thành phố cũng chỉ dừng lại ở việc “ban hành văn bản” hoặc triển khai mô hình thí điểm xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học; ủ rơm rạ làm phân vi sinh... Nhưng hết thời gian thí điểm, mô hình không được nhân rộng. Nhận thức chưa đầy đủ, chưa được hỗ trợ để xử lý phụ phẩm từ cây lúa, không bị xử phạt... nên người dân vẫn vô tư đốt rơm rạ.
Phó giám đốc sở tài nguyên và môi trường hà nội mai trọng thái cho biết, cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền về tác hại của việc đốt rơm rạ đến môi trường và sức khỏe cộng đồng, thời gian tới, các phòng, chi cục của sở tài nguyên và môi trường sẽ tăng cường giám sát, kiểm kê nguồn thải phát sinh từ việc đốt rơm rạ, làm cơ sở khoa học để xây dựng chính sách quản lý. với một số huyện có tỷ lệ đốt rơm rạ cao là gia lâm, thường tín, thạch thất, chương mỹ, sóc sơn, đông anh, quốc oai..., sở tài nguyên và môi trường đề nghị triển khai các giải pháp cụ thể nhằm huy động sự vào cuộc của cộng đồng và yêu cầu người đứng đầu địa phương cam kết chấm dứt việc đốt rơm rạ trên đồng ruộng...
Còn theo phó giám đốc sở nn&ptnt hà nội tạ văn tường, sở đang xây dựng phương án bổ sung tiêu chí “không sử dụng bếp than tổ ong, không đốt rơm rạ, phụ phẩm cây trồng và chất thải khác” trong xét công nhận xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025... đồng thời, sở sẽ trình hđnd thành phố hà nội phê duyệt chính sách hỗ trợ tài chính để nông dân triển khai các giải pháp thay thế đốt rơm rạ sau mùa vụ.