Cây thuốc quanh ta hôm nay

Cây dược liệu cây Sa nhân, Mè trê bà, Dương xuân sa - Amomum villosum Lour

Theo Đông Y sa nhân có vị cay, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng hành khí, hóa thấp, kiện tỳ, kháng khuẩn, kích thích tiêu hóa. Thường dùng chữa ăn không tiêu, đau bụng, đầy trướng, tiêu chảy, nôn mửa, an thai. Sa nhân là loại cây mọc hoang rất nhiều ở vùng rừng núi, dưới tán cây râm mát, tiếng Tày còn gọi là mác nẻng, tiếng Thái là co nénh. Bộ phận dùng làm Thu*c là hạt quả. Thu hái quả thường vào mùa hè, bóc vỏ quả lấy hạt bên trong, phơi hay sấy khô dùng dần.

1.Cây sa nhân, Mè trê bà, Dương xuân sa - Amomum villosum Lour. (A. echinosphaera K. Schum.), thuộc họ Gừng - Zingiberaceae.

Cây sa nhân

Sa nhân, sa nhân đỏ, sa nhân thầu dầu hay mè tré bà (danh pháp hai phần: Amomum villosum) là loài thực vật thuộc họ Gừng được trồng ở khắp vùng Đông Nam Á và Hoa Nam. Hạt sa nhân đỏ sau khi chín sẽ khô và có mùi thơm mạnh, được dùng làm gia vị và làm Thu*c trong Đông y

Tên Khoa học: Amomum villosum Lour.

Tên tiếng Anh:

Tên tiếng Việt: Sa nhân; Dương xuân sa; Xuân sa; Sỏ sa mí; Mè tré bà; Co néng (Tày); Co nẻng (Thái).

Tên khác: Zingiber villosum (Lour.) Stokes, Cardamomum villosum (Lour.) Kuntze, Amomum echinosphaera K. Schum. ex Gagnep.;

Mô tả: Cây thảo cao 2-2,5m, có thân rễ bò ngang mang vẩy và rễ phụ, tạo ra những thân khí sinh, loại mang lá, loại mang hoa. Lá mọc so le, xếp 2 dãy; có bẹ dài, phiến trải ra, hình xoan thon, dài đến 40cm, rộng 8cm, hai mặt không lông; cuống ngắn. Cụm hoa cao 6-8cm, trải ra trên mặt đất, ở gốc có vẩy và có những lá bắc mọc so le; hoa thưa; 5-10, màu vàng vàng; đài 17mm, có 3 răng; tràng hoa hình ống, có phiến chia 3 thuỳ thuôn và dài 13mm; nhị có chỉ nhị dài bằng bao phấn; cánh môi dạng mo, đầu lõm, có 2 nhị lép ở gốc. Quả hình trái xoan dài 1,5-cm, rộng 1,2-1,5cm phủ gai nhỏ cong queo.

Hoa tháng 5-6, quả tháng 7-8.

2.Thông tin mô tả công dụng và tác dụng của Dược Liệu

Bộ phận dùng: Quả - Fructus Amomi Villosi.

Nơi sống và thu hái: Loài của Trung Quốc, Việt Nam. Cây mọc hoang ở rừng núi Hà Tây, Hải Hưng qua Thanh Hoá, Phú Yên đến Đồng Nai. Thu hái quả lúc gần chín (mùa hè - thu), bóc vỏ lấy khối hạt màu trắng đem phơi khô.

Thành phần hoá học: Trong quả sa nhân có tinh dầu mà thành phần chủ yếu có D-camphor, D-borneol, D-formylacetat, D-limonen, phellandren, a-pinen, paramethoxy etyl cinnamat, nerolidol, linalol.

Tính vị, tác dụng: Vị cay, mùi thơm, tính ấm; có tác dụng hoá thấp khai vị, ôn tỳ chỉ tả, lý khí an thai.

Công dụng: Sa nhân được dùng làm Thu*c chữa bụng và dạ dày trướng đau, ăn uống không tiêu, nôn mửa, viêm ruột ỉa chảy, lỵ, động thai. Liều dùng 3-6g, dạng Thu*c sắc hoặc hoàn tán. Thường phối hợp với các vị Thu*c khác.

Ghi chú: Người âm hư nội nhiệt không nên dùng.

Mạng Y Tế
Nguồn: Y dược học (https://www.ydhvn.com/news/cay-duoc-lieu-cay-sa-nhan-me-tre-ba-duong-xuan-sa-amomum-villosum-lour)

Tin cùng nội dung

Tải ứng dụng Mạng Y Tế trên CH PLAY