Đại, đại hoa trắng - plummeria rubra l. var. acutifolia (poir.) bail (p. acutifolia poir, p. acuminata ait.) thuộc họ trúc đàb - apocynaceae.
Cây nhỡ cao 2-3m; có khi cao đến 7m. lá tb, mọc so le, có chóp nhọn; gân hình lông chim. cụm hoa ngù ở ngọn cành. hoa màu trắng, tâm vàng, cũng có khi trộn với hồng, mùi thơm. quả đại dài 10 - 15cm; hạt có cánh mỏng. lại có một dạng khác, p. rubra l. f. tricolor (r. et p.) woods, có hoa trắng, nhưng mép hồng và tâm vàng cũng thường trồng.
Cây gốc ở mêhicô, được đưa vào trồng ở nhiều nước nhiệt đới. ở nước ta, đại được trồng ở các đình chùa, vườn hoa, vườn gia đình ở nhiều nơi ở đồng bằng và vùng núi. có khi gặp phát tán hoang dại. có thể trồng bằng cành vào mùa xuân (tháng 2 - 3) hoặc đầu mùa mưa. người ta thu hái hoa từ tháng 5 - 11, đem phơi hay sấy nhẹ ở 40 – 500c đến khô. vỏ lấy ở những cây già, tách từng mảnh nhỏ đem phơi hoặc sấy nhẹ đến khô. bảo quản nơi khô ráo, tránh mốc, giập nát. lá và nhựa có thể thu hái quanh năm.
Tinh dầu hoa có hàm lượng 0,04 - 0,07%; trong tinh dầu có geraniol, citronellal, farnesol, linalol và aldehyd, fulvoplumierin, chất nhựa quercetin, vết kaempferol và cyanidin, diglycosid. Vỏ ngoài chứa fuloplumierin và plumierid, agoniadin, acid plumieri, acid cerotinic, lupeol. Lá chứa 0,83% plumierid, acid resinic. Nhựa chứa acid plunieric.
Hoa đại có vị ngọt, tính bình, thơm có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, hoà vị, nhuận tràng, bổ phổi. có tác dụng hạ huyết áp rất rõ, ở hoa khô mạnh hơn ở hoa tươi. vỏ cây có vị đắng, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt, tả hạ, tiêu thũng, sát trùng. lá có tác dụng hành huyết, tiêu viêm. nhựa có tác dụng tiêu viêm và làm mềm những tổ chức rắn như chai chân.
Hoa dùng trong các trường hợp 1. dự phòng say nóng; 2. viêm ruột; lỵ; 3. khó tiêu, kém hấp thu và kém dinh dưỡng ở trẻ em. 4. nhiễm khuẩn viêm gan; 5. viêm phế khí quản, ho. người ta lại còn dùng hoa đại làm Thuốc chữa bệnh ưa chảy máu có kết quả tốt. ngày dùng 10-15g dạng Thuốc sắc. không dùng cho người suy nhược toàn thân; ỉa chảy và phụ nữ có thai. vỏ dùng chữa thuỷ thũng, tiểu tiện ít hoặc táo bón lâu ngày, viêm chân răng. ngày dùng 4 - 8g để nhuận tràng, 8-20g để tẩy, 12 - 20g ngâm rượu ngậm chữa viêm chân răng. ở ân độ, người ta còn dùng vỏ trị ỉa chảy và dùng vỏ rễ để trị bệnh lậu và loét đường Sinh d*c.
Nhựa cũng dùng như vỏ, còn dùng chữa chai chân, sưng tấy, mụn nhọt dưới dạng nhũ dịch, thường dùng bôi. Ở Ân Độ, người ta dùng như chất gây sung huyết để trị thấp khớp và còn dùng xổ.
Chủ đề liên quan:
cây thuốc thanh nhiệt lợi tiểu lợi tiểu thanh nhiệt thanh nhiệt lợi tiểu thuốc thanh nhiệt lợi tiểu