Mụn trứng cá - Kẻ thù của da…

Các loại mụn thường gặp

Mụn đầu đen

Mụn đầu đen hay còn gọi là trứng cá khô - là loại mụn thường gặp nhất. Loại mụn này do bụi bẩn bám vào các tuyến bã nhờn cùng với tế bào ch*t trên da tạo thành. Đây là loại mụn hở, tiếp xúc trực tiếp với không khí nên bị oxy hóa và có màu đen. Chúng tập trung nhiều ở mặt, đặc biệt là vùng trán và mũi. Nếu càng để lâu thì sự tích tụ bã càng lớn khiến lỗ chân lông càng to ra, thậm chí có thể hình thành mụn ruồi hoặc nhiễm khuẩn thành mụn dạng nặng tại vị trí đó. Vì thế, cần làm sạch da và loại bỏ mụn đầu đen thường xuyên.

Cách loại bỏ mụn đầu đen đơn giản là vệ sinh da mặt sạch sẽ hằng ngày. Khi thấy mụn đầu đen xuất hiện, cần dùng dụng cụ lấy mụn đầu đen ấn nhẹ để mụn bật ra. Trước khi làm động tác này cần vệ sinh da mặt, tay và dụng cụ sạch sẽ. Sau khi lấy mụn đầu đen xong, có thể sử dụng nước hoa hồng thoa lên mặt để se khít lỗ chân lông và làm sạch mặt thêm một lần nữa.

Mụn đầu trắng

Tương tự mụn đầu đen, mụn đầu trắng cũng là một thể trứng cá nhẹ và không ảnh hưởng nhiều tới tính thẩm mỹ của da. Chúng xuất hiện khi lỗ chân lông có quá nhiều bã nhờn tiết ra gây tắc lỗ chân lông và hình thành mụn. Mụn đầu trắng rất nhỏ, nằm trong da và khiến da sần lên. Nếu càng để lâu thì càng làm cho lỗ chân lông bị tắc và các chất gây hại không được đào thải ra bên ngoài. Vì thế, để ngăn ngừa mụn đầu trắng và thông thoáng lỗ chân lông, cần thường xuyên làm sạch da. Việc lấy mụn đầu trắng cũng tương tự như mụn đầu đen, nhưng cần tránh lấy sớm quá có thể khiến tổn thương da nặng hơn.

mụn trứng cá đỏ

Là thể mụn nặng hơn, do bị viêm mà hình thành. Chúng có màu đỏ, sưng lên và gây đau. Dần dần, trong mụn xuất hiện mủ vàng trắng, cứng dần và nhân bị đẩy ra ngoài. mụn trứng cá đỏ sau khi biến mất thường để lại những vết sẹo lõm. Vì thế, để điều trị tận gốc mụn và sẹo cũng không hề dễ dàng.

mụn trứng cá bọc

Là dạng mụn viêm lớn và chứa nhiều mủ bên trong. Chúng nổi trên da và rất lâu khỏi khiến cho khuôn mặt thiếu tính thẩm mỹ. Mụn bọc chính là kẻ thù cứng đầu của làn da. Chúng sưng to và gây đau nhức nhiều, đồng thời để lại vết sẹo lõm không nhỏ. Vì thế, sau khi điều trị mụn bọc, thường phải áp dụng ngay các biện pháp trị sẹo.

Mụn mủ

Mụn mủ hình thành do sự tích lũy của cả chất nhờn và bụi bẩn trên da tạo thành mủ. Chúng sưng to và gây đau kéo dài nhưng lại không gây ra sẹo thâm. Tuy nhiên, mụn mủ rất dễ viêm nhiễm, vì thế không nên tự ý nặn mụn.

Những điều cần làm khi bị mụn trứng cá

Không hút Thu*c: Các nhà nghiên cứu khoa học ở Viện da liễu San Gallicano tại Rome (Italy) đã khảo sát và cho biết, hút Thu*c lá gây ra mụn, đặc biệt là mụn đầu đen và mụn cám. Trong số phụ nữ tham gia nghiên cứu, có đến 3/4 người bị mụn trứng cá là do hút Thu*c lá. Những người này có nguy cơ bị mụn trứng cá do Thu*c lá cao gấp 4 lần người trưởng thành khác.

Không tự ý dùng corticoid bôi tại chỗ: Corticoid là một loại Thu*c chống viêm mạnh, hiệu quả nhanh, nhưng cũng chỉ là Thu*c điều trị triệu chứng, dễ gây lệ thuộc Thu*c và hiệu ứng phản hồi. Do vậy, khi ngừng Thu*c đột ngột thì gây ra tình trạng toàn phát, kịch phát, mụn trở lại và nặng hơn. Các loại Thu*c dùng ngoài có chứa corticoid dạng cream, Thu*c mỡ như: cortibion, synalar, halog, flucinar, diprosone... cho tác dụng tức thời làm nhiều người rất thích và ngộ nhận như da mịn, láng hơn, trắng hơn. Mặc dù trong thời gian đầu sử dụng, mụn giảm nhanh chóng, nhưng sau một thời gian sẽ làm cho da bị yếu đi, trứng cá xuất hiện trở lại với tình trạng nặng nề hơn, làm teo da, rạn da, tăng tiết bã nhờn, giãn mạch máu, làm tổn thương da mặt.

Cạo râu không đúng cách: Khi sử dụng dao cạo bị cùn, mòn... bạn cứ phải cạo đi, cạo lại nhiều lần làm cho da dễ bị trầy xước, sần lên, là điều kiện làm cho vi khuẩn cũng như các chất bụi bẩn bám vào da. Từ đó có thể dẫn đến tình trạng trứng cá nặng hơn lên, nguy cơ trở thành trứng cá bội nhiễm nếu không có cách khắc phục sớm. Nguyên nhân kế tiếp là khi cạo râu, cạo lông trên da mặt, một số bạn không sử dụng loại kem chuyên dụng, điều này tạo ra độ ma sát lớn làm cho da dễ bị tổn thương dẫn đến tình trạng bị viêm lỗ chân lông, vi khuẩn tích tụ làm cho trứng cá nặng nề hơn lên. Trong khi cạo râu, cần dùng dao cạo mới, cố gắng tránh các vùng da đang bị mụn trứng cá, nên cạo nhẹ nhàng, dùng các loại kem, lotion chuyên dụng để làm mềm sợi lông trước khi cạo. Cẩn thận khi dùng các loại kem có nguồn gốc từ dầu vì có thể tạo mụn nhiều hơn nữa.

Không dùng tay nặn mụn trứng cá: Khi bị mụn trứng cá, bạn có cảm giác ngứa, khó chịu... Do đó, phản xạ thường thấy là đưa ngón tay lên, bóp, nặn mụn... Việc làm này không những nặn mụn không ra hết khiến mụn sưng tấy hơn lên. Ngoài ra, nếu tay bị bẩn sẽ có nhiều vi khuẩn, bụi bẩn làm tăng lượng vi khuẩn trên da mặt, tác động trực tiếp đến những vết mụn của bạn. Ngoài ra, việc dùng tay nặn mụn không đúng cách sẽ làm phá vỡ các nang lông, mủ và nước vàng chảy ra làm mụn tấy lên, tấn công sang các vùng da khác, để lại các vết thâm. Nặn mụn bằng tay cũng tiềm ẩn nguy cơ cao dẫn tới sẹo. Do đó, bạn không nên phá vỡ bề mặt của mụn trước khi chín và tự bong da. Ngoài ra mụn trứng cá có thể mọc ở chỗ nhạy cảm, nhiều dây thần kinh hoặc ở những vị trí khó. Tự ý lấy tay nặn, có thể gây biến chứng.

Không lạm dụng vitamin A

Vitamin A thường được sử dụng để điều trị mụn trứng cá, đặc biệt với mụn trứng cá mủ nặng, dai dẳng. Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên khoa da liễu khuyến cáo thì không được lạm dụng vitamin A có một số tác dụng phụ nguy hiểm như sau: gây quái thai; gây khô da, bong tróc da, rối loạn tuyến bã nhờn. Vì vậy, người sử dụng vitamin A khiến cho tuyến bã nhờn sẽ hoạt động kém đi (da khô, dễ bị mụn, dễ bị nhiễm khuẫn hơn) hoặc hoạt động quá mức (da mặt luôn bóng nhờn). Vitamine A cũng khiến da bị nhạy cảm với ánh sáng. Do đó, da dễ bị thâm sạm do nắng, nhiều trường hợp bị nám mảng, nám đốm trên diện rộng. Khi lạm dụng vitamin A, còn ảnh hưởng đến gan. Chính vì những tác dụng không mong muốn trên mà hiện nay sử dụng vitamin A điều trị mụn trứng cá bị hạn chế. Vì vậy, càng không nên tự ý mua vitamin A dạng Thu*c về sử dụng thường xuyên.

BS. Lê Anh Tiến

Mạng Y Tế