Ở nước Pháp, kể từ khi nền Cộng hoà thứ 5 được thiết lập đến nay, phát biểu trước các tướng lĩnh và sỹ quan quân đội về chiến lược quân sự và quốc phòng đã trở thành một truyền thống đối với tất cả các Pháp. Răn đe hạt nhân luôn là một trụ cột của chiến lược ấy.
Năm nay, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron không hành xử khác với truyền thống. Trong bài phát biểu năm nay, ông Macron không có gì mới lạ ở khía cạnh kêu gọi thúc đẩy giải trừ quân bị trên thế giới mà chỉ được chú ý khi đề cập đến học thuyết vũ khí của Pháp.
Chuyện vũ khí hạt nhân và ở châu Âu cũng như trên thế giới hiện đã trở nên thời sự hơn trước rất nhiều sau khi Mỹ và Nga từ bỏ thoả thuận về giải trừ vũ khí hạt nhân đã được ký kết và cùng nhau thực hiện từ thời chiến tranh lạnh, sau khi cả hai nước này đều lộ chủ ý hiện đại hoá vũ khí hạt nhân hiện có và phát triển thế hệ vũ khí hạt nhân mới và sau khi nước Anh ra khỏi EU.
Mỹ và Nga chơi cuộc chơi mới riêng về vũ khí hạt nhân, về chạy đua vũ trang cũng như giải trừ vũ khí hạt nhân. Pháp trở thành cường quốc duy nhất trong EU. Tổng thống Mỹ Donald Trump lại còn khuấy động lo ngại sâu sắc và ngày càng tăng trong EU và NATO là các thành viên ở châu Âu không còn có thể dựa cậy hoàn toàn được như trước vào ô của Mỹ và không còn có thể tin tưởng Mỹ vẫn như xưa trên phương diện thực hiện cam kết đảm bảo an ninh cho các thành viên NATO.
Ông Macron đã công khai đánh giá là NATO bị ch*t não và thôi thúc cũng như khích lệ các nước ở châu Âu tự chủ hơn về an ninh và bớt lệ thuộc vào Mỹ về đảm bảo an ninh. Chỉ riêng như thế không thôi thì ông Macron đã không thể không điều chỉnh chiến lược quân sự và quốc phòng của Pháp, trong đó đương nhiên không thể không động chạm đến chiến lược vũ khí hạt nhân.
Ông Macron lại còn không giấu giiếm tham vọng khôi phục vai trò chính trị thế giới cho nước Pháp. Người này ý thức được rằng, muốn thực hiện được tham vọng ấy thì trước hết phải gây dựng cho nước Pháp vai trò lãnh đạo EU và NATO ở châu Âu. Sau khi ra khỏi EU, nước Anh không còn có thể là đối thủ của nước Pháp nữa trong cuộc ganh đua giành vai trò này mà đối thủ chính của Pháp bây giờ là nước Đức.
Khác với người tiền nhiệm, ông Macron không có mối quan hệ cá nhân tin cậy với Thủ tướng Đức Angela Merkel. Nước Đức hiện lại trong tình trạng rối bời về nội bộ. Bà Merkel giờ sa uy giảm thế cả ở nước Đức lẫn châu Âu và dần tới khúc cuối thời kỳ cầm quyền. EU không chỉ thiếu vắng lãnh đạo mà còn cả định hướng. Ông Macron xem ra cho rằng nước Pháp hiện tại có cơ hội và tiền đề thuận lợi để mưu tính lớn.
So với Đức, nước Pháp của ông Macron hiện tại chỉ hơn có mỗi vũ khí và quyền phủ quyết trong HĐBA LHQ. Ganh đua với Đức, ông Macron chỉ có cơ hội giành phần thắng khi tập hợp được các nước châu Âu khác quanh mình chứ không phải trong cạnh tranh chiến lược tay đôi.
Cho nên, cách tiếp cận mới của ông Macron trong chiến lược quân sự, quốc phòng và mới được người này trình bày là sự kết hợp của 3 định hướng: Tăng cường sự tự chủ và độc lập của châu Âu về quốc phòng, thúc đẩy giải trừ quân bị nói chung, giải trừ vũ khí nói riêng cũng như mời chào cái ô của Pháp để dần thay thế hoặc sẵn sàng thay thế cái ô của Mỹ cho các nước châu Âu.
Nếu đúng chỉ như thế thì tham vọng này của ông Macron không đến nỗi khó khả thi. Nhưng lại có 3 nhân tố khiến chuyện này dễ cầu ước mà rất khó được toại nguyện đối với ông Macron và nước Pháp.
Thứ nhất là ông Macron không sẵn sàng chia xẻ với các nước châu Âu quyền quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân. Các nước châu Âu sẽ không chấp nhận vì nếu chấp nhận thì đâu có khác gì tránh vỏ dưa lại gặp phải vỏ dừa khi thoát được khỏi sự lệ thuộc vào Mỹ thì lại lún trong sự lệ thuộc vào Pháp.
Thứ hai, hiện Mỹ đã triển khai vũ khí ở một số nước châu Âu và Mỹ sẽ không dễ dàng chịu rút đi.
Và thứ ba là nội bộ EU hiện bị phân hoá sâu sắc nên ông Macron có thể tập hợp được một số chứ không thể tất cả các thành viên EU và NATO ở châu Âu xung quanh Pháp. Nước Pháp và ông Macron hiện còn cách rất xa sự công nhận vai trò và khả năng dẫn dắt các nước châu Âu đi vào tương lai.
Chủ đề liên quan:
an ninh châu Âu châu âu chương trình vũ khí hạt nhân Dịch Dung giải trừ vũ khí hạt nhân hạt nhân nato Phân tích chuyện thời sự răn đe hạt nhân tổng thống Tổng thống Macron tổng thống pháp