chàm tổ đỉa (dyshidrotic eczema) là tình trạng viêm da mãn tính, đặc trưng bởi các mụn nước xuất hiện và phát triển khu trú tại lòng bàn chân/ bàn tay. bệnh không nguy hiểm đến sức khỏe nhưng có thể tái phát nhiều lần, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt và hiệu suất làm việc.
Chàm tổ đỉa hay còn gọi là tổ đỉa, có tên khoa học là dyshidrotic eczema – đặc trưng bởi sự phát triển của các mụn nước tại lòng bàn tay và bàn chân.
Bệnh thường xuất hiện ở thanh thiếu niên và người trưởng thành với nhiều giai đoạn khác nhau, như: cấp – mãn tính hoặc tái phát.
Khi bị tổ đỉa, bạn sẽ nhận thấy ở các ngón tay, ngón chân, lòng bàn tay và bàn chân sẽ xuất hiện những mụn nước nhỏ có chứa dịch.
Các mụn nước gây ngứa dữ dội, đau nhức và có xu hướng vỡ ra khi gãi, cào hoặc ma sát. Các mụn nước duy trì trên da khoảng 3 tuần và bắt đầu khô. Khi mụn nước khô lại, da bắt đầu đóng mài, bong vảy và xuất hiện vết nứt.
Tuy nhiên các chuyên gia da liễu cho biết bệnh có mối liên hệ mật thiết với các tình trạng dị ứng như hen suyễn, sốt cỏ khô, dị ứng thực phẩm,…
Chàm tổ đỉa kéo dài nhiều năm và không thể điều trị dứt điểm. tuy nhiên bệnh chỉ ảnh hưởng đến làn da và không gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Nếu thực hiện điều trị, triệu chứng và tiến triển của bệnh đều được kiểm soát tốt. Ngược lại nếu bạn không điều trị và chăm sóc không đúng cách, vùng da tổn thương có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn và ký sinh trùng.
Chàm tổ đỉa có thể bị nhầm lẫn với những tình trạng da liễu khác. do đó trước khi tiến hành điều trị, bạn buộc phải gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán đúng tình trạng mà mình mắc phải.
Chẩn đoán bệnh tổ đỉa bào gồm sinh thiết da và quan sát triệu chứng lâm sàng. nếu nghi ngờ triệu chứng của bệnh có liên quan đến phản ứng dị ứng, bạn có thể được yêu cầu xét nghiệm dị ứng da.
Các biện pháp điều trị chàm tổ đỉa được chỉ định dựa trên mức độ triệu chứng, độ tuổi, loại da và khả năng đáp ứng với từng phương pháp. vì vậy, bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn về hướng điều trị thích hợp.
Đối với trường hợp nhẹ đến trung bình, bạn có thể sử dụng kem bôi chứa steroid để kiểm soát viêm và một số triệu chứng trên da.
Nhóm Thu*c này khá an toàn và không gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm. Tuy nhiên cần hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian sử dụng vì Thu*c có thể gây mỏng da.
Thu*c steroid dạng kem bôi thường được dùng phối hợp với kem dưỡng ẩm để tránh kích ứng và bào mòn da.
Nếu tình trạng không đáp ứng với kem chứa steroid, bạn sẽ được yêu cầu sử dụng Thu*c mỡ ức chế miễn dịch (Protopic và Elidel). Tuy nhiên số lượng bệnh nhân được chỉ định nhóm Thu*c này rất hiếm do Thu*c làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư da. Hơn nữa, Thu*c mỡ ức chế miễn dịch không được khuyến cáo sử dụng cho trẻ em dưới 2 tuổi.
Trong trường hợp triệu chứng bùng phát nghiêm trọng, bạn sẽ được kê toa Thu*c steroid đường uống (Prednisone). Loại Thu*c này có khả năng ức chế miễn dịch nhằm làm giảm phản ứng viêm và các triệu chứng kèm theo.
Tuy nhiên steroid đường uống có thể gây suy giảm miễn dịch và làm tổn thương tuyến thượng thận. Do đó cần thận trọng khi dùng Thu*c cho bệnh nhân có chức năng thận suy giảm hay người mắc các chứng bệnh khiến hệ miễn dịch suy giảm như HIV, Parkinson,…
Nếu nghi ngờ triệu chứng của chàm tổ đỉa có liên quan đến phản ứng dị ứng, bạn sẽ được yêu cầu sử dụng Thu*c kháng histamine (benadryl, claritin). nhóm Thu*c này tác động chọn lọc lên histamine – thành phần trung gian trong phản ứng dị ứng nhằm kiểm soát các triệu chứng trên da.
Thu*c kháng histamine có thể gây chóng mặt, mờ mắt, buồn ngủ. Vì vậy nên thận trọng khi làm việc trên cao, lái xe hay thực hiện hoạt động đòi hỏi sự tập trung cao trong quá trình sử dụng.
Nếu vùng da tổn thương bị nhiễm khuẩn và có nguy cơ nhiễm trùng, bạn sẽ phải sử dụng kháng sinh hoặc Thu*c chống virus từ 7 – 10 ngày.
Liệu pháp ánh sáng sử dụng tia cực tím có kiểm soát nhằm giảm sự tăng sinh tế bào ch*t trên vùng da tổn thương. Phương pháp này giúp cải thiện tình trạng dày sừng, khô rát, nứt nẻ và sần sùi. Tuy nhiên lạm dụng liệu pháp này có thể gây tổn thương và tăng nguy cơ ung thư da.
Việc sử dụng những loại Thu*c uống và Thu*c mỡ bôi da trong thời gian dài có thể gây ra các tác dụng không mong muốn. Chính vì vậy, bạn nên kết hợp song song với các biện pháp chăm sóc tại nhà để kiểm soát tốt những triệu chứng của bệnh.
Triệu chứng của bệnh có thể tái phát nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với chất kích ứng, bổ sung thực phẩm không phù hợp hay chăm sóc da sai cách.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải tư vấn chuyên môn. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên thay thế cho chỉ định từ nhân viên y tế!