Chuyện Bí thư trồng cây và ước vọng rừng trong phố

Anh cũng không muốn tôi viết! Đó là sự thật, như chính anh luôn nhắc tôi suốt ngày hôm đó, cứ như anh sợ tôi đi cùng anh về sẽ viết ngay, ấy là “Mười năm nữa, khi rừng đã hình thành trong từng công viên, trên từng con phố, lúc đó Bùi Tiến viết chưa muộn. Không thì 2, 3 năm nữa, khi những hàng cây này vững cành, xanh lá, đơm hoa, Bùi Tiến hãy viết…”.

Tôi cũng định bụng là chưa viết ngay. Bởi nhìn ra một số thành phố khác, cũng rầm rộ hô hào trồng cây, gây rừng trong công viên, trên từng tuyến phố, nhưng gần như “gõ trống khua chiêng” được thời gian đầu, rồi thì đâu lại vào đấy, có chăng vào mỗi dịp đầu Xuân, là “tiền hô hậu ủng” trồng cây theo phong trào, rồi thì “sống ch*t mặc cây”. Có thành phố, còn thay cây như…thay áo. Năm trước trồng hàng cây này, năm sau đã cho xe máy đến cẩu đi, thay vào hàng cây khác, các công viên, tuyến phố theo đó cũng bị đào lên trồng lại, băm nát quy hoạch, phá nát không gian xanh…

Nhưng nay thì tôi quyết định chấp bút viết!

Nhà tôi bên công viên trung tâm TP Hà Tĩnh, có diện tích đến 40 héc- ta thảm cỏ, cây xanh và hồ nước. Công viên trung tâm này, người dân vẫn hay gọi là công viên Bồng Sơn, lá phổi xanh lớn nhất TP Hà Tĩnh.

Ngày đầu gia đình tôi chuyển nhà về đây ở, khuôn viên công viên này nói không ngoa, như một bãi hoang, với thảm cỏ xơ xác, cây xanh còi cọc, lèo tèo, đêm xuống thì tối um. Tuyến đường nội công viên gạch đá lồi lõm, là nơi tụ họp của những nhóm người bất hảo và những cặp tình nhân…lì lợm. Chưa nói, còn là nơi của những đối tượng nghiện, chọn điểm khuất vắng để thỏa cơn ghiền… Những ngày đó, người dân muốn đi thể dục vào sáng sớm tinh mơ hay chiều hoàng hôn tắt nắng cũng e ngại. Hơn 40 héc ta không gian xanh, phục vụ an sinh xã hội ngày đó gần như bỏ phí.

Nhìn mà ngậm ngùi, mà tiếc nuối. Đó không chỉ là tâm trạng của riêng tôi, hay con dân phường Nam Hà, Văn Yên, Đại Nài… Mà tâm trạng chung của người dân thành phố. Dẫu tiền của rót vào công viên trung tâm này không ít.

Ngày đó, anh được Thường vụ Tỉnh ủy cử về làm Bí thư Thành ủy Hà Tĩnh. Trong những câu chuyện thân tình, với các cấp lãnh đạo hay với anh em báo chí, anh đã bóng gió về những dự định của mình, chung cho toàn thành phố, với những quy hoạch công viên xanh, các tuyến đường rợp bóng cây…

“Phải làm từ từ, có điểm nhấn, rồi nhân rộng ra từng vùng, từng phường, và cả thành phố. Chủ trương và thực hiện là của cấp ủy, chính quyền, nhưng cần sự đồng lòng, ủng hộ của cấp trên và của các tầng lớp nhân dân thành phố…” – Anh nói.

Đổi thay bắt đầu từ công viên trung tâm trước nhà. Tôi là người ngày qua, tháng lại trong vài ba năm trở lại đây chứng kiến sự thay đổi đó mỗi ngày, ngay trước mặt. Mỗi sáng thức dậy, tôi thấy con đường chạy quanh công viên ngày một quy chuẩn, bằng phẳng, đẹp hơn; thảm cỏ ngày một mướt mát xanh tươi hơn, hàng cây ngày một dày, cứng cáp, tươi tốt hơn; hồ nước giữa công viên xanh sạch và lồng lộng gió; đèn điện trong công viên ngày một sáng hơn mỗi khi đêm về… Và cụ già, em nhỏ đi bộ, đạp xe thể dục trong công viên ngày một nhiều hơn. Tất cả, hình thành nên một sức sống xanh – sạch – đẹp đúng nghĩa của một công viên, lá phổi xanh giữa trung tâm TP Hà Tĩnh.

Rồi các khu quy hoạch công viên, hồ điều hòa, kết hợp quy hoạch chuỗi dân cư đô thị vệ tinh ở Thạch Trung, Nguyễn Du, Thạch Linh, Thạch Hưng, Thạch Hạ… cũng bắt đầu hình thành. Đến nay, đã hiện hữu hình hài, dáng vóc của những khu đô thị xanh, khu dân cư xanh, với hồ nước điều hòa mênh mông, hàng cây bắt đầu đơm chồi, nảy cành, thảm cỏ bắt đầu dày, xanh mướt…

Hôm tôi “bắt cóc” anh đi, để không chỉ “mục sở thị” mà chính là để được anh dẫn đi, nói cho nghe, chỉ cho thấy từng khu quy hoạch công viên, cây xanh, chuỗi dịch vụ cung ứng vệ tinh kết hợp kinh tế, an sinh xã hội và du lịch toàn thành phố. Mà hơn hết, là để được anh “dốc bầu gan ruột” về những quyết tâm chính trị của tập thể Thành ủy, về những dự tính tiếp theo trong tương lai, hay đúng hơn, là “quy hoạch rừng trong phố”, “thành phố dịch vụ, du lịch” sẽ như thế nào trong những năm tiếp theo.

Hôm đó là thứ 7, cũng rất tình cờ, ở trên tầng 2 tập thể dục, hít thở không khí trong lành và nhìn ngắm ra công viên sáng sớm như một thói quen, tôi thấy dáng vóc ai rất giống anh, đang đi từng hàng cây trong công viên, “tay nắn tay bóp” từng cây xanh mới được trồng ngay hàng, thẳng lối, cứ như là nhân viên của công ty môi trường đô thị đang đi kiểm tra và chăm sóc cây trong công viên.

Tò mò ra gặp, thì đúng là anh: dương tất thắng – bí thư thành ủy hà tĩnh. anh đi cùng với những người chăm sóc cây xanh – những người chịu trách nhiệm trồng, chăm sóc cây sau đợt phát động trồng cây vào ngày 28/11/2021 vừa qua.

“Phải đi kiểm tra mỗi tuần Bùi Tiến à, không phải trồng xong rồi để đó, mà phải kiểm tra sự sinh tồn, phát triển của từng cây, phải chăm sóc, bảo dưỡng cho cây thật tốt, mỗi loài cây đều có đặc điểm sinh trưởng riêng… Là tiền của, tâm huyết của cấp ủy, chính quyền và nhân dân thành phố đấy” – Anh chia sẻ.

Lại nhớ hôm đó, tp hà tĩnh ra quân phát động trồng cây gây rừng, ngoài tinh thần thực hiện chương trình 1 tỷ cây xanh của chính phủ, cụ thể hóa chương trình trồng 100.000 cây xanh đô thị trên địa bàn thành phố, còn là cụ thể hóa quyết tâm “phủ xanh thành phố”, “gây rừng trong lòng thành phố”, là xây dựng, tạo cảnh quan tp hà tĩnh trở thành đô thị sáng-xanh-sạch-đẹp, hướng tới là nơi đáng sống.

Anh cho biết, tất cả những việc anh, cấp ủy, chính quyền và nhân dân thành phố đang làm, xuất phát từ những định hướng mang tính lâu dài, với phương châm “Rừng trong phố” tiến tới “Thành phố công viên”.

“thành phố hà tĩnh sẽ tập trung trồng đa dạng các chủng loại cây, để hình thành các không gian: rừng cây, vườn cây theo từng chủ đề, chủ điểm, phù hợp với từng không gian, cảnh quan đô thị, phù hợp với bản sắc văn hóa của địa phương, chứ không trồng theo phong trào, không dàn trải manh mún” – bí thư thành ủy hà tĩnh cho biết.

Đưa tôi đi thị sát hết các khu vực đã và sẽ trồng cây gây rừng trong công viên trung tâm, Thạch Trung, Thạch Hạ...anh cho biết, tại công viên trung tâm, tương lai sẽ hình thành nên một “bảo tàng cây xanh”, với đa dạng chủng cây nhiệt đới, từng khu vực sẽ trồng theo từng chủ điểm, có cây tán cao và cây tán thấp; cây thân gỗ cũng như cây ăn quả, cây ngắm lá cũng như cây thưởng hoa… Phấn đấu công viên trung tâm thành phố sẽ trở thành bảo tàng thực vật học, ngoài tạo cảnh quan, điểm nhấn, sẽ là nơi ngoại khóa học tập cho học sinh trên địa bàn thành phố.

“Công viên trung tâm sẽ là bảo tàng cây xanh, rừng nhiệt đới. Ngoài Thạch Trung, sẽ là công viên mùa thu với các loại cây mang sắc thái đặc trưng về mùa thu; trên Thạch Linh sẽ là công viên sinh thái tre, trúc, mang đậm dấu ấn làng quê Việt; Dưới Thạch Hạ, sẽ là rừng phòng hộ, rừng ngập mặn”, gắn với các dãi bồi ven tuyến đê bao quanh thành phố để tạo cảnh quan, bảo vệ đê, chống xâm nhập mặn, đa dạng loại hình sinh thái, gắn với tái tạo nguồn lợi thủy sản, sinh kế cho nhân dân… Ngoài ra, thành phố sẽ xây dựng các khu vườn cây theo chủ đề: “Vườn hữu nghị” gắn với các loại cây do các địa phương Lào, Thái Lan tặng; “Vườn ký ức” gắn với không gian truyền thống, tái hiện lại khung cảnh nông thôn Hà Tĩnh xưa; trên các tuyến phố trung tâm, sẽ có 3-4 tầng cây, tạo lập các tuyến đường cây đồng loại, cây có hoa… Và sẽ trồng bổ sung thêm cây xanh trên các khu vực hồ nước, các tuyến đường giao thông, trường học, bệnh viện, cơ quan công sở….” – Anh cho biết.

Nhiều lắm, anh nói về quyết tâm chính trị của cấp ủy, chính quyền thành phố về rất nhiều dự định đã và đang triển khai, về ước vọng “rừng trong phố”, “thành phố công viên”… mà tôi chỉ nhớ được mang máng như thế. Nhưng hiện hữu, thì hơn một năm nay, tôi đã thấy các công viên, khuôn viên dân cư bắt đầu được lấp đầy cây xanh; khắp các tuyến đường lớn đến các đường làng, ngõ phố ở các cụm khu dân cư, những mảng xanh đang được người dân thành phố đồng lòng “lấp đầy”.

Tôi còn biết, cấp ủy và chính quyền thành phố Hà Tĩnh đang cố gắng biến quyết tâm chính trị thành hành động, cụ thể hóa chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội, an sinh bằng đầu việc cụ thể cho từng cấp, từng ban ngành, về từng phường xã; là tham vọng gắn kết phát triển kinh tế với xây dựng nông thôn mới, xây dựng khu dân cư kiểu mẫu; là gắn kết kinh tế với du lịch; công viên sinh thái với du lịch trải nghiệm, làng nghề…

“Mục tiêu thì rất rõ ràng, trong 5 năm 2020 – 2025 toàn thành phố sẽ có thêm 100.000 cây xanh mới. Nay đã đi được 1 nửa chặng đường rồi. Vẫn còn cả một quãng đường dài phía trước. Nhưng chỉ quyết tâm và hành động của cấp ủy, chính quyền thì không đủ đâu, phải là sự đồng lòng, chung sức của toàn dân thành phố nữa. Cây tốt không chỉ do đất, mà còn do ý thức con người chăm bón, dung dưỡng. Cả thành phố chung lòng, “rừng trong phố” ắt sẽ thành công” – Anh chắc chắn.

Tôi tin, dự định và quyết tâm chính trị của cấp ủy, chính quyền thành phố Hà Tĩnh về phủ xanh thành phố sẽ thành công. Bởi ngay như tôi đây, một kẻ ngoại đạo về cây xanh, trước giờ chỉ biết hưởng thụ không gian xanh do thành phố mang lại trước cửa nhà, cũng đã bắt đầu tìm hiểu về đặc trưng sinh trưởng của các loại cây, hi vọng hiểu thêm và góp phần nhỏ bé để bảo vệ, chăm sóc những hàng cây trong công viên trước nhà, để những hàng cây ngày được xanh tốt hơn, cao lớn phổng phao hơn. Để trong tương lai gần, không cần đi đâu xa, bạn bè, con cháu chỉ cần ra trước công viên là tha hồ chạy nhảy, chơi đùa và mặc sức hưởng thụ không gian xanh như trong phim ảnh, tha hồ “Selfie" những tấm hình như…tiên cảnh!

Không những thế, tôi, cùng bạn bè tôi đã đi xin cây về trồng thêm trước công viên, mong góp phần nhỏ bé để tâm huyết của cấp ủy, chính quyền và nhân dân tp hà tĩnh sớm thành hiện thực!

Bùi Tiến