Chuyên viên phòng (sở) giáo dục, anh là ai?

Thời gian gần đây, liên tục một số địa phương gặp sự cố về đề kiểm tra thi cuối học kỳ 1 do phòng giáo dục ra với độ khó gây choáng cho nhiều người.

Nhiều độc giả bất bình lên tiếng: “Ra đề khó mới làm cho học trò tìm đến lớp học thêm”.

“Ra đề khó như thế, thầy cô mới dạy thêm được”; “Đây là một hình thức ép trò dù không muốn vẫn phải đi học thêm”.

Người ngoài ngành mới nói thế, người trong ngành ai chẳng hiểu phòng, sở ra đề khó không phải để kéo trò vào lớp dạy thêm.

Vì sao ư? Vì cán bộ chuyên viên cấp phòng, thậm chí là cấp sở giáo dục có dạy thêm đâu mà dùng hạ sách này để câu kéo học trò?

Nhưng tại sao đề kiểm tra định kỳ của phòng, sở ra vẫn luôn gặp sự cố, ít nhất là vô cùng khó như thế?

Là người trong ngành nên chúng tôi hiểu được nguyên nhân sâu xa dẫn đến những hệ lụy đáng buồn như thế.

Thứ nhất, là do trình độ các chuyên viên có hạn

Về nguyên tắc, chuyên viên chỉ đạo chuyên môn của cả một phòng giáo dục (vài chục đến dăm chục trường học trên một địa bàn) hay của cả một sở (vài trăm trường) thì phải có trình độ chuyên môn vượt bậc hơn hẳn nhiều người.

Thế nhưng hiện nay, không ít sở, phòng giáo dục thích ai thì đưa người đó lên. Khi họ đề bạt thường dựa vào việc bằng lòng hơn vì bằng cấp. Vì thế, chẳng cần căn cứ vào trình độ người ấy thế nào?

Trong thực tế, xảy ra không ít chuyện nực cười như có những cán bộ quản lý bị vi phạm ở dưới cơ sở được rút lên ngồi ghế chuyên viên.

Có những Ban giám hiệu năng lực yếu không thể cho về vì có người “chống lưng”, hoặc “nâng đỡ không trong sáng” nên được về phụ trách chuyên môn của phòng.

Có nơi lại tuyển ngay một sinh viên vừa mới ra trường chưa một ngày đứng lớp, một giáo viên cũng chẳng có thành tích gì để ngồi vào ghế ấy.

Thứ hai, xa rời giảng dạy lâu ngày nên thiếu thực tế

Dù chuyên viên là người thật sự giỏi nhưng cái ghế chuyên viên lại được quyền chỉ đạo, đôi khi cũng “hét ra lửa” nên họ cũng chẳng cần phải rèn luyện, nâng cao kiến thức thường xuyên làm gì.

Có người cần là gọi cơ sở lên báo cáo nên việc nắm trình độ học tập của học sinh từng năm cũng thiếu sự sâu sát.

Xa rời thực tế giảng dạy nên khi làm công tác ra đề cũng không còn độ nhạy như những giáo viên đang ở cơ sở.

Chuyên viên ra đề không sát, giáo viên ra đề dễ lộ vậy phải làm sao đây?

Chuyên viên cấp phòng, sở ra đề có ưu điểm ở chỗ, đề sẽ khó bị lộ vì những thầy cô giáo này không dạy thêm nên việc mớm đề, nhá đề sẽ ít có cơ hội xảy ra.

Thế nhưng việc ra đề do các chuyên viên đảm nhận lại có nhược điểm, đề ra thường ít phù hợp với trình độ học sinh năm ấy, có khi đề ra vượt chuẩn hoặc là quá dễ so với yêu cầu vì người ra non tay, thiếu thực tế.

Vậy phải làm sao để dung hòa cả ưu và nhược điểm này? Có như thế , đề kiểm tra chung hằng năm mới bớt đi những chuyện buồn, đáng tiếc như hiện nay.

Thứ nhất, khi chọn chuyên viên phụ trách chuyên môn cấp phòng, sở phải chú trọng nhiều vào năng lực hơn chỉ vì tình thân.

Thứ hai, phòng, sở cũng cần phải có ngân hàng đề được tập hợp từ nhiều huyện thị trong tỉnh. Khi lấy làm đề thi phải được bốc chéo đề giữa các huyện thị với nhau.

Thứ ba, làm tốt công tác phản biện đề nhưng chọn người trong tổ phản biện phải có chuyên môn vững, phải ký cam kết không để lộ đề dưới bất cứ hình thức nào. Nếu ai vi phạm phải chịu hình phạt cao nhất của ngành.

Ngoài ra, người đứng đầu cơ sở giáo dục nơi ấy cũng phải trách nhiệm liên đới. Có như vậy, trưởng phòng giáo dục hay giám đốc sở mới nâng cao trách nhiệm kiểm tra và giám sát công tác ra đề thi một cách nghiêm túc và chặt chẽ.

Đỗ Quyên