Đại đế đánh đâu thắng đó, lập đế quốc rộng hơn 5 triệu km2

Cyrus sáng lập triều đại achaemenid (achaemenes) ở ba tư cổ đại. khi ông lên ngôi năm 559 tcn, ba tư chỉ là chư hầu nhỏ bé của vương quốc media láng giềng. cyrus tấn công chiếm luôn kinh đô media của đối thủ cùng các vương quốc lân cận, mở đầu cho sự ra đời của đế quốc ba tư.

Sau khi đánh chiếm được vương quốc media, cyrus tiếp tục đánh chiếm 2 quốc gia láng giềng là lydia và babylon, hình thành đế quốc ba tư. sau đó, ông dẫn quân xâm chiếm các vùng lãnh thổ lân cận ở trung á, tây á, địa trung hải… theo các nhà sử học, cyrus đã gây dựng đế quốc với diện tích khoảng 5,5 triệu km2.

Theo sách "danh tướng, nhà cầm quân vĩ đại trong lịch sử", cyrus có chính sách cai trị mềm dẻo, nhân văn, tôn trọng truyền thống văn hóa, tôn giáo của những vùng đất ông chiếm lĩnh.

Trong khoảng thời gian Cyrus mới chào đời, vua Astyages được báo mộng rằng cháu ngoại mình (tức Cyrus) sẽ chiếm đoạt ngai vàng. Tỉnh giấc, vua Astyages hạ lệnh cho bắt giết đứa bé. Tuy nhiên, một viên tướng Media đã không giết Cyrus, giao đứa bé cho người chăn cừu nuôi. Khi Hoàng tử Cyrus lên 10 tuổi, việc này mới bị vua Astyages phát giác, nhưng ông không bị giết nữa mà được về ở với mẹ.

Cyrus qua đời khi ông đang trên đường tiến quân chinh phạt quốc gia cổ đại ở trung á có tên massagetae (một số tài liệu khác nói ông ch*t khi già). sau khi ông qua đời, hoàng đế cambyses ii nối ngôi, đã vinh danh, xây dựng lăng tẩm cho ông tại kinh thành pasargadae - nơi ông từng đánh bại hoàng đế astyages.

Ngay cả alexander cũng vô cùng mến mộ và thán phục hoàng đế cyrus. từ khi còn trẻ, alexandrer đại đế đã đọc tác phẩm "cyropaedia" của nhà sử học xenophon và rất ngưỡng mộ cyrus. trong chuyến viếng thăm cố đô pasargadae, vị vua xứ macedonia đã tỏ lòng kính trọng, truyền lệnh cho tướng aristobulus trang hoàng lăng tẩm của cyrus đại đế.

Theo Nguyễn Thanh Điệp/Zing