Đợt dịch thứ 4 bùng phát tại nước ta từ ngày 27/4 đến nay ghi nhận hơn 860.000 ca nhiễm, trong đó hơn 790.000 người khỏi bệnh. trung bình số ca nhiễm mới trong nước trong 7 ngày qua là 3.260 ca/ngày. riêng ngày 12/10, lần đầu tiên sau 90 ngày, việt nam ghi nhận số ca mắc mới dưới 3.000. đầu tháng 10, chính phủ đánh giá dịch bệnh cơ bản được kiểm soát trên cả nước, đồng thời ban hành quy định về "thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch covid-19".
Tuy nhiên, những ngày qua, số ca nhiễm tăng cao tại các tỉnh, thành phố. sóc trăng những ngày qua ghi nhận gần 200 ca mắc mới, có hôm lên đến 271 ca; phú thọ ghi nhận gần 100 ca sau 5 ngày... cà mau là một trong những địa phương trước đây ghi nhận số ca nhiễm thấp nhất ở đồng bằng sông cửu long, nhưng từ ngày 1/10 đến nay, số ca mắc từ hơn 300 ca đã vượt 1.000 ca, 10 ca t* vong. ninh thuận hiện hơn 1.100 f0, trong đó 23 ca t* vong.
Trả lời vnexpress ngày 18/10, pgs nguyễn huy nga, nguyên cục trưởng y tế dự phòng (bộ y tế), nhận định khi cả nước mở cửa, nới giãn cách và xác định sống chung với dịch thì xuất hiện ca nhiễm mới là điều khó tránh khỏi, "cứ xét nghiệm thì sẽ phát hiện ca mới".
Theo ông, dịch bệnh vẫn âm thầm lây lan trong cộng đồng, hơn 80% ca nhiễm có triệu chứng nhẹ hoặc không triệu chứng càng khiến mầm bệnh dễ phát tán. "điều cần quan tâm nhất hiện nay là số ca mắc có triệu chứng, số ca trở nặng và giảm số ca t* vong", phó giáo sư phân tích.
Đồng quan điểm, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, đại học Y Dược TP HCM, cho rằng những nơi chưa bùng phát dịch và tỷ lệ tiêm chủng vaccine còn thấp vẫn sẽ có nguy cơ bùng phát làn sóng lây nhiễm tiếp theo, nhưng sẽ không quá lớn.
Thực tế, các tỉnh luôn có nguy cơ bùng dịch do chưa phủ được vaccine. ví dụ như phú thọ trong hơn một triệu người chỉ mới tiêm hơn 350.000 người, cà mau hơn 850.000 người chỉ mới tiêm hơn 260.000 người. vì vậy, các tỉnh vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ, cần đề cao cảnh giác.
Lý do khác khiến số ca địa phương tăng là do người từ vùng dịch trở về. Ông Trần Đắc Phu, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, cảnh báo người về quê đợt này chủ yếu là từ các vùng có tỷ lệ lây nhiễm cộng đồng cao. Trong số họ có thể có những F0 bởi người đã tiêm đủ hai liều vaccine vẫn có thể bị nhiễm và lây cho người khác.
"Thực tế, nhiều địa phương xét nghiệm đã phát hiện được các trường hợp dương tính trong số những người về quê, nếu không được phát hiện sớm sẽ khiến dịch bệnh bùng phát", ông Phu nói.
Từ đầu tháng 10 đến nay - sau khi nới lỏng giãn cách, các tỉnh đón hàng trăm nghìn lao động về từ tp hcm, bình dương, đồng nai, long an. thống kê của tổng cục thống kê sáng 12/10, tính từ tháng 7 đến ngày 15/9, khoảng 1,3 triệu lao động đã về quê tránh dịch. thống kê chưa đầy đủ của bộ y tế, trong 10 ngày đầu tháng 10, hơn 1.000 ca nhiễm là người về các địa phương từ những vùng dịch.
Lực lượng y tế tại Hà Nội chuẩn bị tiến hành xét nghiệm cho người dân phường Thanh Xuân Trung. Ảnh: Giang Huy
Hiện, dịch hạ nhiệt ở điểm nóng như TP HCM, Bình Dương song vẫn rất khó lường và còn diễn biến phụ thuộc nhiều vào khả năng đáp ứng từng địa phương.
"Hiện các tỉnh, thành phố trên cả nước đều đã có kinh nghiệm cũng như năng lực trong phòng, chống dịch Covid-19. Quan trọng là phát hiện ổ dịch sớm nhất có thể để truy vết và dập dịch nhanh gọn", Phó giáo sư Nguyễn Việt Hùng (Phó Chủ tịch Hội kiểm soát Nhiễm khuẩn Hà Nội) phân tích.
Theo phó giáo sư Hùng, việc cần làm đối với ngành y tế các cấp là tăng cường giám sát dịch tễ học, đặc biệt là giám sát những người từ vùng dịch về, giám sát người ho sốt và giám sát những đối tượng có nguy cơ cao mắc và làm lan truyền dịch. Các cấp chính quyền cũng tăng cường giám sát người dân, giám sát các cơ quan, nhà máy, cửa hàng... tuân thủ các quy định phòng chống dịch. Những cá nhân, đơn vị, tổ chức vi phạm cần xử lý nghiêm, kịp thời. Khi có ca nhiễm, địa phương nhanh chóng phong tỏa, truy vết để dập dịch và không ảnh hưởng tới kinh tế của người dân.
Các chuyên gia khuyến cáo người dân cần tự ý thức, tuân thủ quy định phòng chống dịch. Địa phương không nên cách ly tập trung gây lây nhiễm. Ở các tỉnh chưa phủ rộng vaccine cần đẩy mạnh tiêm, nhất là người già hoặc có bệnh nền để giảm nguy cơ trở nặng và T* vong.
Ông Dũng phân tích bài học lớn nhất trong làn sóng dịch vừa qua là phải tiêm vaccine Covid-19 cho người cao tuổi trước. Sau đó là xây dựng hệ thống y tế cơ sở để tiếp nhận được bệnh nhân có nguy cơ, từ đó điều trị phù hợp. Ông đề xuất các tỉnh nên học tập mô hình của TP HCM hoặc ở Singapore. Ví dụ, ở Singapore có trung tâm chăm sóc Covid-19 cộng đồng, cao cấp hơn là trung tâm điều trị (ít nhất có oxy cung cấp đầy đủ).
"Mình có bệnh viện dã chiến, hay nhưng chất lượng chưa tốt", ông Dũng nói và cho rằng đưa F0 vào bệnh viện dã chiến, tập trung họ lại nhưng không đảm bảo môi trường sạch sẽ, chưa được chăm sóc; thiếu thốn thiết bị y tế, chưa tận tâm chăm sóc, dẫn đến bị động nếu dịch bùng lên.
Các tỉnh phát hiện chùm lây nhiễm ở trẻ em, như Phú Thọ, Bắc Ninh, không nên quá hoang mang, lo lắng do nguy cơ trở nặng của trẻ không cao như người lớn, đa số không triệu chứng và tự khỏi. Trẻ có bệnh nền thì cần theo dõi ở bệnh viện.
Các địa phương không nên cách ly tập trung nhiều người trong một phòng, dễ dẫn đến lây nhiễm chéo. Nên cách ly mỗi người một phòng hoặc các thành viên cùng gia đình một phòng. Năng lực cách ly địa phương còn hạn chế thì cho người dân được cách ly tại nhà, nhất là vùng nông thôn có không gian rộng. Địa phương huy động Tổ Covid-19 cộng đồng giám sát chặt chẽ.
Tiếp tục tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của Bộ Y tế về xét nghiệm. Tất cả người dân về quê đều được xét nghiệm PCR hoặc test nhanh kháng nguyên vào ngày đầu tiên, để chủ động phát hiện F0 trong cộng đồng, kịp thời xử lý.
"Không vì bùng phát ca ở một số nơi mà ảnh hưởng đến giao thương đi lại và phát triển kinh tế chung", phó giáo sư Nga nói. Chính quyền phải tập trung chống dịch theo quy trình, kiểm soát ca mắc theo quy trình của Bộ Y tế, tuyệt đối không chủ quan.