Đây là nguồn tư liệu tham khảo hữu ích cho những độc giả có nhu cầu tìm hiểu về lĩnh vực giáo dục, lịch sử xây dựng phát triển của giáo dục miền Nam Việt Nam qua các thời kỳ từ Pháp thuộc đến năm 1975 và sau năm 1975, mang đến cho công chúng góc nhìn từ một người trong cuộc về hai nền giáo dục Việt Nam ở hai thời điểm, hai hoàn cảnh xã hội khác nhau...
Tác giả Trần Văn Chánh là người đã tham gia trực tiếp vào hệ thống giáo dục của miền Nam Việt Nam và vẫn đau đáu với nền giáo dục của nước nhà cho đến nay, nên ông nói lên tiếng nói của một người trong cuộc từng trải qua và chứng kiến.
Bằng cách so sách giữa hai nền giáo dục, Trần Văn Chánh đã “nói thẳng nói thật” về các mặt hạn chế của nền giáo dục trong nước hiện nay, qua đó ông đưa ra những giải pháp để cải cách. “Thúc đẩy đòi hỏi cải cách, dù động cơ có tốt đẹp đến mấy thì nói chung có lẽ cũng khó tránh khỏi một sự mích lòng nào đó, nhưng với lòng xác tín vào thiện chí của các nhà đương cuộc và giới hữu trách giáo dục, coi lợi ích của nhân dân là luật pháp tối thượng, chúng tôi hy vọng tập sách nhỏ này sẽ có thể nêu lên được một vài gợi ý quan trọng, trên tinh thần trao đổi nhẹ nhàng, hữu hảo, chấp nhận tranh luận, để tất cả chúng ta cùng hợp sức chăm lo cho nền giáo dục quốc dân được ngày càng khả quan hơn trong một tương lai không xa”, tác giả chia sẻ.
Về phần thời kỳ trước năm 1975, ngoài những đánh giá, nhận định về giai đoạn xây dựng và phát triển của nền giáo dục miền Nam, trong sách còn có những trích lục các văn bản pháp quy về chương trình giáo dục và sách giáo khoa miền Nam, bản quy chế về giáo dục tư thục, những trích dẫn khen chê của các nhà giáo và các tác phẩm giáo dục thời trước. Đặc biệt có trích dẫn những bài học thuộc lòng văn chương của cấp tiểu học.
“Đây là tập hợp những bài viết ghi chép, nhận định, phê phán về hầu hết khía cạnh đáng quan tâm liên quan đến nền giáo dục của chúng ta, thể hiện tư duy không chỉ của riêng tác giả, mà còn coi như có tính tổng hợp rất nhiều nguồn ý kiến khác nhau của các nhà giáo dục và nhân sĩ trí thức, học giả tâm huyết, trong cũng như ngoài nước, từ những vấn đề chung như triết lý định hướng giáo dục, nội dung - chương trình sách giáo khoa, cho đến việc tổ chức học hành, thi cử..., có đặc biệt chú ý đến một số mặt hạn chế hoặc hiện tượng tiêu cực mang tính phổ biến và kéo dài mà nền giáo dục quốc dân đang cần phải nhanh chóng khắc phục để cải cách thích hợp”, tác giả cuốn sách viết.