HT.Thích Phổ Nhựt, Tổ Khai sơn tổ đình Nghĩa Phương

Nghĩa niệm kế tiền quy thừa khai giác lộ,

義 念 继 前規 承 開 覺 路

Phương danh thuỳ hậu thế đại triển sơn môn.

芳 名 垂 後 世 大 展 山門

Tổ Khai sơn tổ đình Nghĩa Phương Nha Trang là hai anh em Ngài Trần Đức Tâm, húy thượng Ngộ hạ Lý tự Chí Bình, hiệu Phổ Quảng và em trai là Ngài Trần Đức Tựu, húy thượng Ngộ hạ Niệm tự Chí Mẫn hiệu Phổ Nhựt, thuộc dòng Lâm Tế, đời thứ 39, nguyên quán làng Xuân Sơn, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Thân phụ là Cụ ông Trần Đức Mậu và thân mẫu là cụ Bà Trần Đô Hường, Cả hai Ngài đều là bậc Nho học uyên thâm, chán cảnh danh vọng phù du, tìm những nơi danh lam thắng cảnh, thi phú an nhàn.

HT.Thích Phổ Nhựt, Tổ Khái sơn tổ đình Nghĩa Phương

Hai Ngài lênh đênh trên chiếc thuyền nan từ quê hương theo biển cả xuôi Nam viếng cảnh. Nhưng đến Nha Trang gặp nhân duyên Phật pháp, hai Ngài đã thọ giáo với Tổ Đạt Khương -Viên Giác (Chùa Sắc tứ Hải Đức Nha Trang, trước đó là chùa Duyên Sanh) và thỉnh Tổ chứng minh, sáng lập am tranh thờ Phật, được Tổ an danh là Nghĩa Phương tự.

Tổ đình Nghĩa Phương Nha Trang được xây dựng vào cuối thế kỷ 19 vào đời Thành Thái thứ 2, năm Canh Dần (l890), cách nay trên 120 năm, nơi đây là cái nôi của tông phong Nghĩa Phương đã đào tạo chư Tôn giáo phẩm của Giáo hội và chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng, trong những bước thăng trầm và phát triển của Phật giáo tỉnh nhà nói riêng, nền Phật giáo Cổ truyền nói chung.

Năm 1905, sau 15 năm kiến tạo, Phật tử ngày một đông, mái am tranh không còn đủ chỗ để thiện nam, tín nữ gần xa tu niệm, Ngài Phổ Quảng đã phát nguyện trùng tu lần thứ nhất, để cho ngôi Tam bảo huy hoàng, có đủ phương tiện hoằng dương Phật pháp.

Năm năm sau, vào ngày Rằm tháng 5 năm Ất Mùi, Ngài Phổ Quảng đã thâu thần viên tịch.

Với đức tính hiền lành, cần cù, chịu khó, cùng với vốn nho học thâm uyên, Ngài Phổ Nhựt kế truyền đạo nghiệp của sư huynh tham khảo kinh điển Phật giáo, khuyến hóa mọi người tu hành, nên chẳng bao lâu tiếng đức vang khắp nơi.

Năm 1932, Ngài Phổ Nhựt phát nguyện trùng tu lại ngôi Tam bảo Nghĩa Phương lần thứ hai, từ một mái am tranh trở thành ngôi già lam bửu điện.

Thật là:

Nghĩa niệm kế tiền quy thừa khai giác lộ,

義 念 继 前規 承 開 覺 路

Phương danh thuỳ hậu thế đại triển sơn môn.

芳 名 垂 後 世 大 展 山門

Tạm dịch:

Nhớ Nghĩa xưa nối tiếp tiền quy nương theo đó mở con đường giác

Danh Thơm mãi lưu truyền hậu thế thật xứng danh rường cột sơn môn

Bàn thờ Tổ Khai sơn và chư vị Tổ sư tiền bối tại tổ đình Nghĩa Phương

Sau gần 55 năm tài bồi công đức, nền móng Thích gia, dẫn dắt phật tử gần xa tu học. Tổ được phật tử chung quanh chùa nhiệt tình ủng hộ, khuôn viên chùa được mở rộng, thiện nam tín nữ quy y ngày một đông. Nghĩa Phương tự bước đầu đặt một ấn tượng đẹp, một niềm tin trong lòng phật tử và dân chúng Nha Thành.

Thế rồi thân tứ đại mỏi mòn, theo quy luật vô thường, Ngài đã an tường thị tịch vào ngày mồng 4 tháng 6 năm Ất Dậu (1945). Trụ thế 74 năm, Ngài là Tổ Khai sơn tổ đình Nghĩa Phương Nha Trang.

Nhân dip kỷ niệm lần thứ 69 năm ngày Tổ Khai sơn tổ đình Nghĩa Phương quảy dép quy Tây, đệ tử chúng con đốt nén tâm hương đê đầu đảnh lễ tưởng niệm mở lại trang sử cuộc đời và sự nghiệp của Ngài, nhằm ghi nhớ công ơn muôn đời của Thầy Tổ.

Đúng là:

“Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng
Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền"

HT.Thích Trí Tâm và chư vị Tôn đức Tăng Ni tông phong tổ đình Nghĩa Phương Nha Trang

Tổ đình Nghĩa Phương Khánh Hòa

Đệ tử Trí Bửu khể thủ biên tập, theo bài viết của HT. Thích Trí Tâm. Viện chủ tổ đình Nghĩa Phương, Tưởng niệm húy kỵ lần thứ 69 Tổ Khai sơn tổ đình Nghĩa Phương Nha Trang (4.6.Ất Dậu 1945 - 4.6.Giáp Ngọ 2014).

Trí Bửu, Uv Ban Thông tin Truyền Thông TƯ. GHPGVN