Công tác lựa chọn sách giáo khoa cho lớp 1 hiện vẫn còn nhiều vấn đề còn giang dở, trong đó giá sách giáo khoa là thông tin được phụ huynh, học sinh đặc biệt quan tâm cũng là một trong những yếu tố để đưa ra quyết định chọn lựa sách. Năm nay có năm bộ sách giáo khoa lớp 1 được Bộ GD&ĐT phê duyệt để đưa vào trường học từ năm học 2020-2021. Tất cả các bộ sách được làm theo xã hội hóa. Trong đó, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGD) có bốn bộ; NXB Đại học Sư phạm và NXB Đại học sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh có một bộ.
Theo quy định, sách giáo khoa thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ phải kê khai giá theo quy định tại Luật Giá và văn bản hướng dẫn liên quan. Cơ quan tiếp nhận kê khai giá có quyền rà soát nội dung văn bản kê khai giá do tổ chức, cá nhân thực hiện. Bộ GD& ĐT đã yêu cầu các NXB kê khai, hoàn thành công bố giá SGK lớp 1 trước ngày 15/2 . Văn bản số 115/BGDĐT –KHTC ngày 14/1/2020, Bộ GD&ĐT kiến nghị: “Chính phủ giao Bộ Tài chính đề nghị các NXB thực hiện kê khai giá theo Luật Giá 2012. Trong đó, góp phần đảm bảo an sinh xã hội, trình Chính phủ về mức giá kê khai sách giáo khoa theo chương trình giáo dục phổ thông mới đảm bảo không vượt mức giá kê khai của bộ sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã bán ra thị trường cho năm học 2019-2020. Vận dụng định mức biên soạn của bộ sách giáo khoa hiện hành để rà soát mức giá kê khai của bộ sách giáo khoa mới”.
Với những quy định như vậy, nhiều người yên tâm về giá các bộ sách giáo khoa mới. Tuy nhiên, mới đây báo chí thông tin giá sách giáo khoa sẽ tăng đột biến khiến không ít người giật mình. Theo đó, NXBGD đã kê khai giá bốn bộ SGK: Kết nối tri thức với cuộc sống (188 nghìn đồng); Chân trời sáng tạo (197 nghìn đồng); Cùng học để phát triển năng lực (200 nghìn đồng); Vì sự bình đẳng và dân chủ trong trường học (189 nghìn đồng). NXB Đại học Sư phạm và NXB đại học sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh kê khai sách giáo khoa (bộ sách Cánh diều) giá 215 nghìn đồng (hiện được điều chỉnh xuống còn 199 nghìn đồng). Nếu các mức giá này trở thành chính thức thì đây là mức tăng phi mã so với giá sách giáo khoa hiện hành.
Cụ thể, bộ sách lớp 1 đang được sử dụng trong năm học 2019-2020 có giá là 54 nghìn đồng. Nếu đem so sánh với bộ sách tăng thấp nhất là bộ “Vì sự bình đẳng và dân chủ trong trường học” cũng gần bằng 300% giá sách hiện hành. Bàn về sự tăng mạnh giá sách giáo khoa, đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng, Phó Ban Dân Nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, vấn đề giáo dục, y tế về mặt nguyên tắc phải tính đúng, tính đủ giá. Đối với một số đối tượng còn làm một số công tác xã hội để hỗ trợ. Nhưng tính đúng giá, đủ giá thì làm sao lên gấp 3 lần thì Bộ GD&ĐT tạo phải giải thích rõ về vấn đề này. Bởi vì NXBGD trực thuộc Bộ GD&ĐT, bản thân Bộ phải giải thích rõ để người dân được biết.
Vì với giá sách đó, nhiều gia đình sẽ hoang mang. Bây giờ đùng một cái tăng hơn 3 lần là một tin sốc của cử tri và người dân. Đặc biệt, đối với gia đình nông thôn, miền núi. Việc tăng giá có đúng với Luật Giá hay không, đã có tình toán rõ ràng chưa. Ông Lưu Bình Nhưỡng nhấn mạnh: “Việc tăng giá sách cần có giải thích, tính toán trong cả nước tránh tình trạng sách giáo khoa trở thành mặt hàng để mà kiếm lợi nhuận, thao túng thì rất nguy hiểm”.
Đồng quan điểm, bà Bùi Thị An, đại biểu Quốc hội khóa 13 nêu quan điểm, vừa rồi làm sách giáo khoa theo cơ chế xã hội hóa. Có thể nên tăng giá sách nhưng phải tăng theo chất lượng sách giáo khoa. Trong điều kiện kinh tế hiện nay thì tăng giá thế nào cho thích hợp cần được cân nhắc tính toán. Vì giáo dục là vấn đề quốc sách hàng đầu nên không thể xem bình thường như những mặt hàng khác. Giáo dục cũng không thể tuyệt đối theo cơ chế thị trường mà phải có định hướng, chính vì thế cần xem xét, cân nhắc lại chứ không thể nào tăng giá cao như vậy.