Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có khoảng 2,09 triệu người mắc mới và 1,76 triệu người Tu vong do ung thư phổi. Năm 2018, Việt Nam có thêm hơn 23.000 người mắc ung thư phổi, con số này có thể sẽ tăng lên vào những năm tiếp theo. Ung thư phổi là một trong những bệnh ung thư thường gặp và có tỷ lệ Tu vong cao thứ hai trong các bệnh nhân ung thư ở nam giới.
Ung thư phổi là một khối mô bất thường, phát triển quá mức và không hài hòa với những tổ chức bình thường kế cận. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra căn bệnh này, bao gồm: Suy giảm miễn dịch, những biến đổi bên trong hệ thống gen và tác động bên ngoài môi trường.
Triệu chứng hay gặp nhất của ung thư phổi là ho kéo dài. Thở ngắn, ho có đờm lẫn máu và đau ngực cũng có thể là dấu hiệu chỉ điểm của ung thư phổi. Một thời gian sau bệnh nhân có thể gầy sút, mệt mỏi, thở nông, khàn giọng, khó nuốt, đau xương, thở khò khè và tràn dịch màng phổi.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, nguyên nhân tác động gây nên bệnh ung thư phổi gắn với những nguyên nhân như:
Những người không hút Thuốc nhưng tiếp xúc với việc hút Thuốc thụ động cũng có thể bị tác hại đến phổi và có thể bị ung thư phổi. Một khảo sát của Mỹ nhận thấy những người sống chung với người nghiện Thuốc lá có nguy cơ ung thư phổi cao hơn từ 20 - 30%. Ảnh minh họa: Internet
Nguy cơ ung thư phổi tăng theo lượng Thuốc lá hút mỗi ngày. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hút Thuốc lá gây ra 70% các trường hợp Tu vong do ung thư phổi trên toàn thế giới.
Nghiên cứu cho biết một người nghiện Thuốc lá trước năm 15 tuổi có nguy cơ ung thư phổi cao gấp 4 lần so với người hút Thuốc trễ hơn 10 năm, tức là sau 25 tuổi.
Một nghiên cứu mới đây còn nhận thấy việc bỏ hút Thuốc trên 10 năm, sẽ giảm nguy cơ ung thư phổi từ 30 - 50%.
Khói Thuốc lá chứa khoảng 40 chất gây ung thư như nicotin, acetone, oxide carbon, arsen, benzene, hydrogen cyanide, formaldehyde, ammonia…
Những người không hút Thuốc nhưng tiếp xúc với việc hút Thuốc thụ động cũng có thể bị tác hại đến phổi và có thể bị ung thư phổi. Một khảo sát của Mỹ nhận thấy những người sống chung với người nghiện Thuốc lá có nguy cơ ung thư phổi cao hơn từ 20 - 30%.
Mặc dù không hút Thuốc có thể làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư phổi, nhưng những người không hút Thuốc vẫn có thể bị mắc bệnh nếu có lối sống không lành mạnh. Ngoài ra, chế độ ăn uống không lành mạnh (ăn nhiều thịt đỏ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn,…) cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Ảnh minh họa: Internet
Nấu khói trong bếp cũng là một lý do quan trọng không thể bỏ qua trong số nhiều yếu tố gây ung thư phổi. Vì vậy, những bà nội trợ cần chú ý nhiều hơn đến sức khỏe khi nấu ăn tại nhà hít nhiều khói bếp.
Ngoài ra, chất béo bão hòa trong chế độ ăn uống là một trong những yếu tố quan trọng gây ra ung thư phổi. Một số báo cáo khảo sát cũng cho thấy rằng nếu lượng vitamin A chiết xuất từ thực phẩm thấp hoặc mức độ vitamin A trong huyết thanh thấp, nguy cơ ung thư phổi sẽ tăng lên.
Tiếp xúc với tia phóng xạ: đây là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh ung thư, trong đó có ung thư phổi. Bệnh nhân làm việc trong các mỏ uranium, fluorspar và hacmatite có thể tiếp xúc với tia phóng xạ do hít thở không khí có chứa khi radon.
Những người mắc bệnh phổi mãn tính, chẳng hạn như bệnh lao, phổi silic, bệnh bụi phổi có khả năng rơi vào các trường hợp mắc ung thư cao. Ảnh minh họa: Internet
Những người mắc bệnh phổi mãn tính, chẳng hạn như bệnh lao, phổi silic, bệnh bụi phổi có khả năng rơi vào các trường hợp mắc ung thư cao.
Ngoài ra, viêm phế quản và bệnh phổi mãn tính có thể gây ra sẹo xơ trong quá trình chữa bệnh, vảy tế bào bình thường trong quá trình diễn tiến của bệnh có thể phát triển thành ung thư.
Các yếu tố vốn có của cơ thể (cơ địa)
Những người có tiền sử gia đình có bệnh ung thư phổi di truyền, chức năng miễn dịch kém cũng làm giảm hoạt động trao đổi chất, gây rối loạn nội tiết, dẫn đến các bệnh về phổi.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nghiên cứu Môi trường, nước uống có chứa arsen có thể gây ung thư phổi.
Nước thải công nghiệp và Thuốc trừ sâu dùng trong nông nghiệp, Thuốc phun hoa quả, và các chất phụ gia là các đầu mối chính gây ô nhiễm arsen vào nguồn nước ngầm.
Chính vì thế, những người sử dụng nước từ giếng khoan có nguy cơ uống nước nhiễm arsen cao nhất.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nghiên cứu Môi trường, nước uống có chứa arsen có thể gây ung thư phổi. Ảnh minh họa: Internet
Năm 2013, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố ô nhiễm không khí là một trong các nguyên nhân chính khiến con người Tu vong do ung thư phổi. Tiến sĩ Dana Loomis, đại diện IARC cho biết các kết quả nghiên cứu chỉ ra nguy cơ ung thư phổi tăng vọt ở những cá nhân tiếp xúc với không khí ô nhiễm.
Các hạt vật chất nhỏ (bụi PM2.5) và các sol khí sunfat (có trong khí thải xe cộ) có liên quan tới sự gia tăng nguy cơ ung thư phổi. Lượng nitơ điôxít trong không khí tăng lên 10 phần tỉ sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên 14%. Theo ước tính, ô nhiễm không khí ngoài trời là nguyên nhân của 1-2% số trường hợp mắc ung thư phổi.
Vấn đề di truyền gia đình có thể gây một số đột biến gen trong cơ thể. Có thể các tế bào này không nảy nở ở đời trước nhưng đời sau phải chịu thêm những tác nhân vật lý khiến cho các tế bào này phát triển thành tế bào độc hại, hình thành khối u.
Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, cách tốt nhất để phòng tránh bệnh ung thư phổi ở cả những người hút Thuốc và không hút Thuốc là có chế độ ăn lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây tươi… Ảnh minh họa: Internet
Mặc dù không hút Thuốc có thể làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư phổi, nhưng những người không hút Thuốc vẫn có thể bị mắc bệnh nếu có lối sống không lành mạnh. Ngoài ra, chế độ ăn uống không lành mạnh (ăn nhiều thịt đỏ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn,…) cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, cách tốt nhất để phòng tránh bệnh ung thư phổi ở cả những người hút Thuốc và không hút Thuốc là có chế độ ăn lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây tươi…
Thông thường, những người làm việc trong các khu mỏ bị phơi nhiễm với amiăng, đó là chất gây ung thư. Chúng có khả năng gây ung thư phổi.
Amiăng nguy hiểm khi ở dạng bụi, chủ yếu ở khâu khai thác, sản xuất và vận chuyển cũng như chế biến. Các công việc phát sinh bụi amiăng trong sản xuất gồm các công đoạn nổ mìn, khoan, nghiền, trộn, xé bao… hay trong xây dựng như khoan, cắt, phá dỡ đập các tấm vật liệu có chứa amiăng như tấm lợp. Bụi amiăng là tác nhân gây ung thư phổi, bụi phổi, ung thư biểu mô ác tính, tràn dịch màng phổi...
Bị ho kéo dài không khỏi.
Có cảm giác khó thở, thở ngắn, có đờm lẫn máu.
Bị đau ngực.
Sau một thời gian ủ bệnh, người bệnh có thể bị gầy sút, mệt mỏi, khàn giọng, khó nuốt, thở khò khè, đau xương thậm chí bị tràn dịch màng phổi
Khoảng 80% các ca đột quỵ não là do nhồi máu não. Tỷ lệ Tu vong do nhồi máu não vào khoảng 15 - 20%. Nếu phát hiện và điều trị muộn, di chứng để lại vô cùng nặng nề. Do đó, các bác sĩ khuyến cáo nên chú ý những dấu hiệu cảnh báo sớm của căn bệnh nguy hiểm này.
BHXH Việt Nam đã có chỉ đạo BHXH các địa phương về việc đảm bảo quyền lợi cho người có thẻ BHYT khi cơ sở khám chữa bệnh bị cách ly y tế hoặc thay đổi nhiệm vụ điều trị COVID-19.
Sở Y tế Hà Nội đề nghị UBND các quận, huyện, thị xã phối hợp rà soát các phòng khám phẫu thuật thẩm mỹ, phòng khám phục hồi chức năng; đề nghị tạm dừng hoạt động để đảm bảo ngăn chặn nguồn lây lan dịch COVID-19.