Men gan có 4 loại, trong đó ast (sgot), alt (sgpt) 2 loại này có trong tế bào gan, khi gan bị viêm, bị tổn thương sẽ dẫn đến tình trạng hai loại men gan này bị rò rỉ vào dòng máu khiến cho tỉ số cao. loại men gan thứ ba là algaline phosphate có trong các mảng tế bào gan và loại thứ tư là ggt có trong thành tế bào của ống mật. nếu không được kiểm soát kịp thời, nồng độ men quá cao sẽ làm cho bệnh nặng hơn, người bệnh có nguy cơ giảm tuổi thọ, thậm chí Tu vong.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc cao, trong đó viêm gan là nguyên nhân chính. nồng độ của thường tỷ lệ thuận với mức độ viêm nhiễm của gan. tuy nhiên, đó mới là những gợi ý thông thường nhất bởi trên thực tế, có những trường hợp viêm gan rất nặng nhưng nồng độ men gan trong máu tăng rất ít. trong một số trường hợp khác, việc gia tăng nồng độ men gan lại không liên quan gì đến gan. nói một cách chung nhất thì sự thay đổi men gan là những dấu hiệu hữu ích trong việc chẩn đoán bệnh.
Một số nguyên nhân hay gặp làm tăng nồng độ men gan bao gồm những nguyên nhân tại gan và nguyên nhân ngoài gan như: viêm gan cấp do bất kể nguyên nhân gì đều làm đặc biệt là tăng rất cao, gấp 7-8 lần trở lên. viêm gan mạn tiên triển, viêm gan dẫn đến xơ gan do rượu, chất độc, thiểu dưỡng, ung thư gan. tắc đường mật do giun, sỏi; viêm tụy, tắc ruột, viêm dạ dày cấp... cũng làm tăng men gan nhưng mức độ tăng không nhiều như trong viêm gan. mắc các bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sởi, sốt xuất huyết, nhiễm trùng máu... trong giai đoạn toàn phát cũng làm tăng men gan. ngoài ra còn rất nhiều bệnh mạn tính khác hay do điều trị Thu*c, chế độ ăn uống không điều độ, uống nhiều bia rượu cũng làm thay đổi men gan so với bình thường.
Nồng độ men gan cao phản ánh tình trạng tế bào gan đang bị tổn thương, gan đang bị viêm. khi dưới 2 lần thì người bệnh hầu như chưa có triệu chứng gì, nếu không đi xét nghiệm thì không thể biết được. ở giai đoạn này, nếu bạn uống nhiều bia rượu sẽ rất nguy hiểm vì lượng acetaldehyt là chất độc được sản sinh ra khi sử dụng bia rượu sẽ phá hủy tế bào gan rất mạnh, có thể hủy hoại tế bào gan hàng loạt gây viêm gan cấp, hôn mê gan, nguy hiểm đến tính mạng.
Tình trạng cao nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí gây ung thư gan. theo đó chỉ số ast và alt trong cao sẽ dự báo tuổi thọ của bệnh nhân giảm dần, tăng tỷ lệ Tu vong từ 21-78%. nếu chỉ số ast tăng gấp đôi, tăng nguy cơ Tu vong 32%; tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ Tu vong sẽ lên đến 78%. còn khi chỉ số alt gấp đôi sẽ tăng 21% nguy cơ Tu vong và khi tăng hơn gấp đôi, nguy cơ Tu vong sẽ là 59%.
Gan được ví như nhà máy thải độc, giúp thanh lọc độc tố trong cơ thể. là dấu hiệu của nhiều bất ổn trong cơ thể. nếu không được kiểm soát, bệnh tình sẽ nặng hơn, người bệnh thậm chí có nguy cơ Tu vong. trường hợp xét nghiệm bị tăng men gan thì cần giữ gìn sức khỏe, tránh làm việc quá sức, đồng thời phải nhanh chóng điều trị kịp thời, tránh được những biến chứng, đặc biệt là bệnh viêm gan b. trường hợp người bệnh đang dùng Thu*c để điều trị một số bệnh lý khác, cần phải báo cho bác sĩ biết mình đang có tình trạng tăng men gan để tránh dùng những Thu*c có hại cho gan.
Khi mới phát hiện cao, cần phải theo dõi thường xuyên xem số lượng có thay đổi không và cũng nên làm siêu âm gan để biết được tình trạng của gan, ống dẫn mật. trong trường hợp phát hiện tình trạng men ggt tăng cao thì điều cần thiết là phải ngưng ngay việc uống rượu, bia và các loại nước uống có chất cồn, bỏ hẳn Thu*c lá.
Tăng ở người đang dư cân thì nên kiêng cữ các thức ăn nhiều dầu mỡ, các món chiên xào; nên có chế độ ăn bổ dưỡng, nhiều chất đạm, ăn uống đầy đủ các vitamin cần thiết. bữa ăn hàng ngày cần bổ sung các loại thực phẩm cung cấp nhiều vitamin a như sữa bò, lòng đỏ trứng, rau muống, rau chân vịt, gan động vật, cà rốt, hẹ, tỏi tây, bắp cải...; các loại thức ăn chứa nhiều vitamin b1 như: giá đỗ, hoa quả, đậu, lạc, rau xanh... thực phẩm chứa nhiều vitamin b2 như: kê, đậu nành, trứng, sữa... thức ăn chứa vitamin b6 như gan động vật, bầu dục, thịt nạc. hàng ngày bạn cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục nhẹ nhàng, không nên thức khuya, không nên làm các công việc nặng nhọc quá sức. nên ăn nhiều rau, củ, quả, uống đủ nước (ngày 2-2,5 lít) bằng các loại nước nấu chín để nguội, nước canh, nước rau hay nước ép trái cây tươi... và nên ngủ đủ (7- 8 tiếng/ ngày).
Men gan bình thường là men gan có các chỉ số xét nghiệm đạt: AST: 20 - 40 UI/L; ALT: 20 - 40 UI/L; GGT: 20 - 40UI/L; Phosphatase kiềm: 30 - 110 UI/L.Qua các nghiên cứu cho thấy, khi men gan tăng từ 1-2 lần là ở mức độ nhẹ, tăng từ trên 2-5 lần là ở mức độ trung bình và tăng trên 5 lần là ở mức độ nặng.