Nỗi lo mù loà bởi cườm nước

Nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tổn thương thị trường, giảm thị lực và cuối cùng mù loà. Theo tổ chức Y tế thế giới, trong tám nguyên nhân gây mù hàng đầu toàn cầu, glôcôm đứng thứ hai với 4,5 triệu người mù loà. Con số này còn tăng lên đến 11,2 triệu vào năm 2020.

Nhận diện thủ phạm gây cườm nước

Trong nhãn cầu bình thường luôn tồn tại một dòng chất lỏng trong suốt, liên tục lưu thông nuôi dưỡng mắt. Nếu vì lý do nào đó, dòng thuỷ dịch này tắc nghẽn, ứ đọng lại sẽ dẫn đến tình trạng tăng nhãn áp, lâu ngày đưa đến bệnh lý glôcôm.

Glôcôm vốn đặc trưng bởi tổn thương thị thần kinh và thị trường, hậu quả của sự tăng áp lực nội nhãn chèn ép quá sức chịu đựng của thị thần kinh. Bên cạnh đó còn tồn tại một số cơ chế khác chưa được biết rõ ràng. Hậu quả chung của bệnh vẫn là sự thu hẹp thị trường dần dần và cuối cùng dẫn đến mù loà hoàn toàn.

Có hai loại glôcôm chính thường gặp là glôcôm góc đóng và glôcôm góc mở.

Glôcôm góc đóng hay gặp ở người châu á, với biểu hiện rầm rộ như cơn tăng nhãn áp làm mờ mắt, nhìn thấy quầng xanh đỏ, đau nhức mắt lan lên nửa đầu, buồn nôn, nôn ói… đòi hỏi phải gặp bác sĩ nhãn khoa ngay. Tuy nhiên, vẫn có những bệnh nhân không đau nhức hoặc chỉ mờ mắt, đau nửa đầu thoáng qua, tương tự như một đợt cảm cúm thông thường. Những trường hợp này sẽ gây tổn thương thị thần kinh, giảm thị lực, mất thị trường như trong glôcôm nhãn áp thấp.

Trong khi đó, glôcôm góc mở lại tiến triển âm thầm, không triệu chứng và đa số chỉ được phát hiện tình cờ khi thăm khám. Một số bệnh nhân phát hiện mờ mắt hoặc mất thị trường (phổ biến nhất là khi che một mắt, mắt còn lại chỉ thấy lờ mờ ở phần trung tâm). Phần lớn những trường hợp này đến khám với thị lực giảm, nhãn áp có thể cao hoặc không cao. Giai đoạn này bệnh đã có những tổn thương thị thần kinh nghiêm trọng và thị trường bị thu hẹp đáng kể, lớp sợi thị thần kinh giảm.

Một tình huống tương đối hay gặp ở những nước đang phát triển, là bệnh nhân thường xuyên sử dụng các Thu*c có chứa corticoid dưới nhiều dạng khác nhau như Thu*c thoa da trong điều trị một số bệnh da liễu, dạng xông hơi trong điều trị hen phế quản (suyễn) hoặc dạng toàn thân như uống và tiêm, mà không biết hoặc không được bác sĩ điều trị giải thích về khả năng mắc bệnh glôcôm đi kèm với việc dùng Thu*c này lâu ngày.

Ngoài ra, một số trường hợp tự ý dùng Thu*c nhỏ mắt có chứa corticoid trong thời gian dài mà không có chỉ định của bác sĩ, nhất là các trường hợp viêm kết mạc dị ứng ngứa, xốn… cũng rất dễ dẫn đến mắc bệnh glôcôm. Tóm lại, bệnh nhân khi dùng Thu*c có chứa corticoid cần thận trọng và khám mắt định kỳ 3 – 6 tháng một lần. Một số bệnh nhân sau khi gặp phải chấn thương mắt, trải qua các phẫu thuật nội nhãn, cũng có thể xuất hiện tình trạng tăng nhãn áp thứ phát dẫn đến glôcôm.

Những người có nguy cơ cao

Một số nhóm dân số có nguy cơ mắc bệnh glôcôm cao hơn bình thường, gồm: người trên 40 tuổi; bệnh nhân tiểu đường, cao huyết áp; người cận thị nặng; tiền căn gia đình có người mắc bệnh glôcôm; bệnh nhân phải điều trị với Thu*c có chứa corticoid trong thời gian dài dưới các dạng uống, thoa, xông hơi, tiêm chích; bệnh nhân có tiền căn chấn thương mắt trước đó.

Lưu ý, bệnh glôcôm không phải là bệnh chỉ gặp ở người lớn tuổi mà còn có thể xuất hiện trên cả trẻ sơ sinh, còn gọi là glôcôm bẩm sinh. Trẻ em mắc glôcôm bẩm sinh thường có giác mạc to (tròng đen mắt to hơn bình thường), mắt lồi (dân gian còn gọi mắt trâu), sợ ánh sáng, chảy nước mắt.

Một số bạn trẻ cũng có thể mắc phải bệnh này mà không có nguyên nhân rõ ràng (glôcôm người trẻ). Với tiền sử gia đình có người bị cườm nước, những thành viên trong gia đình cũng có thể bị glôcôm.

Điều trị sớm sẽ cứu được thị lực

“Bệnh glôcôm không phải là bệnh chỉ gặp ở người lớn tuổi mà còn có thể xuất hiện trên cả trẻ sơ sinh”.

Phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ ngăn chặn tiến triển xấu của bệnh glôcôm. Nhờ đó người mắc glôcôm vẫn bảo vệ được thị lực và thị trường của mình, duy trì nguyên vẹn chất lượng cuộc sống. Vì vậy, khi thấy mình có các triệu chứng nghi ngờ glôcôm, hoặc thuộc nhóm người có nguy cơ cao, bạn nên tiến hành kiểm tra mắt định kỳ để có thể sớm phát hiện bệnh và có phương pháp điều trị kịp thời, giúp bảo vệ thị lực và thị trường. Nếu không, một khi đã mất thị lực, việc phục hồi là gần như không thể.

Trong thời gian điều trị, cần nghiêm túc tuân thủ các chỉ định, dùng Thu*c theo toa bác sĩ chuyên khoa. Một số trường hợp bệnh nhân glôcôm góc đóng nếu phát hiện sớm sẽ được điều trị bằng Laser YAG, mở một lỗ nhỏ ở mống mắt, giúp giảm nguy cơ xuất hiện cơn góc đóng cấp sau này. Phương pháp điều trị bằng Laser YAG rất an toàn và hiệu quả, không đau đớn và chi phí thấp.

 Phẫu thuật là lựa chọn sau cùng khi Thu*c và laser không đạt kết quả mong muốn trong nỗ lực cứu vãn thị trường của bệnh nhân. Với những phương tiện khoa học kỹ thuật phát triển như hiện nay, việc phát hiện và điều trị sớm bệnh glôcôm có thể nói nằm trong tầm tay của các bác sĩ nhãn khoa.

BS.CKII Trịnh Bạch Tuyết
Theo SGTT online

Mạng Y Tế