Phòng chống bệnh lao: Không để một ai bị bỏ lại phía sau
Mặc dù bệnh lao là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất thế giới nhưng không khó để chữa khỏi nếu phát hiện sớm và chữa đúng phương pháp, đủ thời gian.
Mặc dù bệnh lao là một trong những bệnh
truyền nhiễm nguy hiểm nhất thế giới nhưng không khó để chữa khỏi nếu
phát hiện sớm và chữa đúng phương pháp, đủ thời gian. Bên cạnh đó, tiêm
phòng cho trẻ sơ sinh, ăn uống đầy đủ, hợp vệ sinh, tránh xa các chất
gây nghiện… là các giải pháp hữu hiệu để phòng tránh bệnh này.
Không để một ai bị bỏ lại phía sau
Ngày
Thế giới phòng chống Lao (World Tuberculosis Day) được tổ chức vào 24-3
hàng năm nhằm nâng cao nhận thức toàn cầu về gánh nặng bệnh lao
(Tuberculosis), đồng thời kêu gọi sự nỗ lực của toàn cầu trong việc
phòng chống, chăm sóc, điều trị và chữa khỏi bệnh cho tất cả những người
mắc bệnh lao, đẩy nhanh tiến trình đạt mục tiêu vì một thế giới không
còn người bệnh lao vào năm 2035.
Năm 2017 là năm thứ hai của
chiến dịch kéo dài 2 năm với chủ đề “ Cùng hành động để kết thúc bệnh
lao” (Unite to End TB). Nhân ngày thế giới phòng chống lao năm nay, Tổ
chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ tập trung đặc biệt về các nỗ lực đoàn kết
nhằm “Không để một ai bị bỏ lại phía sau” (Leave No-one Behind), bao gồm
các hành động để giải quyết tình trạng kỳ thị, phân biệt đối xử, cách
ly xã hội và vượt qua những rào cản để tiếp cận chăm sóc người bệnh.
Theo
WHO, bệnh lao là một trong số 10 nguyên nhân hàng đầu gây Tu vong. Năm
2015, trên toàn thế giới có đến 10,4 triệu người bị bệnh lao và có 1,8
triệu người ch*t do lao. Các kết quả điều tra cũng cho thấy, bệnh lao là
nguyên nhân chủ yếu gây nghèo đói dai dẳng và là trở ngại đối với phát
triển kinh tế, và ngược lại, đói nghèo cũng là điều kiện thuận lợi dẫn
đến người dân mắc bệnh lao. Trong 1,8 triệu người ch*t do lao năm 2015,
có đến 95% đến từ các nước có thu nhập trung bình/thấp.
Việt Nam đạt được nhiều thành tựu trong công tác phòng chống lao
Trong
cuộc chiến chống lại bệnh lao, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu
đáng ghi nhận. Hàng năm cả nước phát hiện và điều trị cho trên 100.000
người mắc Lao với tỷ lệ chữa khỏi cao trên 90% trường hợp mắc mới; từ
năm 2000 đến nay, dịch tễ bệnh Lao giảm trung bình hàng năm là 4,6 %;
hầu hết các kỹ thuật mới đều đã được áp dụng có hiệu quả cao, đến nay đã
có gần 6.000 người mắc lao kháng Thu*c được thu nhận điều trị.
WHO
đánh giá cao công tác phòng chống Lao của Việt Nam, đặc biệt là việc
lồng ghép các chương trình đào tạo. Các nội dung đào tạo chính được cán
bộ phòng chống lao quan tâm ở các tuyến từ trung ương, tuyến huyện,
tuyến cơ sở gồm: quản lý chương trình; dịch tễ học bệnh lao; quản lý
bệnh lao; phối hợp y tế công tư; lao đa kháng Thu*c…
Trong mục
tiêu hoạt động của Chương trình chống lao Quốc gia đến năm 2020, Việt
Nam đang cố gắng giảm tỷ lệ mắc lao trong cộng đồng xuống còn
131/100.000 người dân; giảm số người ch*t do lao xuống dưới 10/100.000
người dân vào năm 2020; 100% bệnh nhân lao được điều trị với công thức
điều trị chuẩn của chương trình và được cung cấp các loại Thu*c chống
lao đầy đủ, chất lượng. Chương trình cũng đã xây dựng một mạng lưới
nghiên cứu lao và bệnh phổi bao gồm các đơn vị, cá nhân trong nước và
quốc tế để góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh trong chuyên
ngành lao tại các tuyến y tế trên cả nước.
Bên cạnh những thành
tựu, công tác phòng chống lao ở Việt Nam vẫn tồn tại những khó khăn,
thách thức. Cụ thể, những năm qua công tác phát hiện nguồn lây bệnh lao ở
nước ta vẫn còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do sự hiểu biết của
người dân về bệnh lao và cách phòng tránh còn hạn chế vì đa số bệnh nhân
lao đều là người nghèo, điều kiện kinh tế khó khăn, ít được tiếp cận
các phương tiện truyền thông chưa có ý thức chống lây lan cho cộng đồng;
xã hội còn kỳ thị với bệnh nhân lao, dẫn đến việc giấu bệnh… Đặc biệt,
do thời gian điều trị bệnh lao thường kéo dài nên nhiều bệnh nhân bỏ dở
phác đồ điều trị, dẫn đến tình trạng kháng lao ngày càng tăng.
Chính
vì vậy, các nhà chuyên môn nhận định, hoạt động phòng chống và điều trị
bệnh lao tại cơ sở - nơi gần người dân nhất là rất quan trọng. Theo đó,
cần thay đổi nhận thức, hiểu biết của người dân về bệnh lao để họ chủ
động trong việc phát hiện và phòng, chống bệnh lây ra cộng đồng. Đây vừa
là trách nhiệm của cán bộ trực tiếp làm công tác phòng, chống lao và
cũng là trách nhiệm của các cấp, các ngành và bản thân mỗi người dân,
nhằm tạo ra một sức mạnh tổng hợp nhằm khống chế, đẩy lùi và tiến tới
thanh toán bệnh lao.
Bệnh lao và cách phòng chống
Bệnh
lao là bệnh nhiễm một loại vi khuẩn (có tên là Mycobacterium
Tuberculosis - MTB) tấn công và hủy hoại mô cơ thể. Tùy theo vị trí bị
bệnh mà người ta chia bệnh lao thành 2 thể chính là: lao phổi chiếm
khoảng 80-90% và lao ngoài phổi (lao xương, lao gan…) chiếm khoảng
10-20%.
Những nhóm người có nguy cơ cao mắc bệnh lao bao gồm:
người dương tính với HIV hoặc các bệnh làm suy yếu hệ miễn dịch; người
đã tiếp xúc gần với người mắc bệnh lao; người chăm sóc bệnh nhân bị lao
(bác sĩ, y tá, người thân); người sống và làm việc ở nơi có người bị lao
(trại tị nạn, trạm xá); người sống ở nơi có điều kiện y tế thấp kém;
người lạm dụng rượu hoặc M* t*y…
Vi khuẩn lao có thể tồn tại
trong cơ thể vài tuần cho tới vài năm mới bắt đầu hoạt động và gây các
triệu chứng bệnh. Một số triệu trứng cơ bản thường thấy ở bệnh nhân lao
bao gồm: Ho, ho ra máu (ho ra máu cũng là triệu chứng của nhiều bệnh
khác nhưng có thể gặp ở 60% những người lao phổi); khạc đờm; gầy, sút
cân không có nguyên nhân rõ ràng; sốt, ra mồ hôi; chán ăn, mệt mỏi… Khi
có những dấu hiệu trên, người bệnh cần đến cơ sở y tế chuyên khoa lao và
bệnh phổi để khám và xét nghiệm.
Lao là một trong những bệnh
truyền nhiễm dễ lây nhất. Bệnh lây lan do vi khuẩn lao phát tán ra ngoài
khi người mắc lao ho, nói, hắt hơi, khạc nhổ… mà vô tình người tiếp xúc
gần đó hít vào. Do đó, để phòng bệnh, cần có những biện pháp phòng ngừa
nghiêm ngặt. Biện pháp hữu hiệu nhất là cho trẻ sơ sinh là đến các cơ
sở y tế tiêm vắc xin phòng chống lao (hiện nay Việt Nam đang thực hiện
tiêm phòng lao ngay tháng đầu sau sinh trong chương trình TCMR được
triển khai ở tất cả các xã). Đồng thời, thực hiện lối sống lành mạnh
như: ăn uống hợp lý, ngủ đủ, tập thể dục đều đặn và tránh xa các chất
gây nghiện như ma tuý, rượu bia, Thu*c lá... Vệ sinh nơi ở, nơi làm việc
và khám sức khoẻ định kỳ cũng là điều cần thiết để phòng bệnh lao.
Đối
với người đã nhiễm lao cần thực hiện các biện pháp tránh lây cho người
xung quanh như: nghỉ làm hoặc nghỉ học và ngủ riêng trong vài tuần đầu
điều trị (thông thường cần vài tuần điều trị lao để không lây cho người
khác); đeo khẩu trang khi ra ngoài; lấy miếng vải che miệng bất cứ khi
nào cười, nói, ho, hắt hơi sau đó để miếng vải trong túi, buộc kín và
vứt vào thùng rác. Đặc biệt, người bệnh cần phải tuân thủ nghiêm quá
trình trị liệu. Đây là bước quan trọng trong quá trình điều trị lao nhằm
bảo vệ người bệnh và những người xung quanh khỏi lao.
Theo Tùng Lâm - TTXVN
Mạng Y Tế
Nguồn: Alo bác sĩ (http://alobacsi.com/phong-chong-benh-lao-khong-de-mot-ai-bi-bo-lai-phia-sau-n329347.html)