Thận trọng với tắc tĩnh mạch võng mạc

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc là gì?

Võng mạc là lớp mô lót ở mặt trong của mắt, nhạy cảm với ánh sáng. Võng mạc làm nhiệm vụ chuyển đổi hình ảnh thị giác sang tín hiệu thần kinh, thông qua dây thần kinh thị giác gửi tín hiệu đến não bộ. Tĩnh mạch võng mạc (TMVM) có chức năng vận chuyển máu từ võng mạc trở về tim. TMVM gồm tĩnh mạch trung tâm và tĩnh mạch nhánh. Tĩnh mạch trung tâm võng mạc chạy bên trong dây thần kinh thị giác. Các tĩnh mạch nhỏ hơn chạy dọc trong lớp trong của võng mạc để đưa máu vào tĩnh mạch trung tâm võng mạc.

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc là bệnh rối loạn mạch máu võng mạc thường gặp, là hiện tượng tắc nghẽn tĩnh mạch do cục máu đông hoặc dịch tích tụ, làm suy yếu chức năng của võng mạc và ảnh hưởng tới thị lực. Bệnh không cấp tính nhưng dễ tái phát. Bệnh tắc TMVM trung tâm thường gặp ở người trên 50 tuổi (tỷ lệ lên tới 90%) và tiên lượng lâu dài của bệnh khá xấu do gây ra nhiều biến chứng ở mắt.

Tắc tĩnh mạch võng mạc .

Nguyên nhân gây tắc TMVM

Các yếu tố nguy cơ gây bệnh gồm: tăng huyết áp, nồng độ lipid máu cao, mắc đái tháo đường, hút Thu*c lá và bệnh cườm nước (Glaucoma). Theo các nghiên cứu 70% người bị tắc TMVM là những người có bệnh tim mạch như tăng huyết áp, xơ cứng động mạch và các bệnh tim mạch khác vì thế cần chú trọng điều trị những yếu tố tim mạch gây nguy cơ cho mắt. Những bệnh làm biến đổi thành phần huyết tương, biến đổi lưu lượng máu hay biến đổi thành mạch cũng là nguyên nhân gây tắc tĩnh mạch. Ngoài ra có khoảng 10% người bị tắc tĩnh mạch võng mạc không tìm ra nguyên nhân.

Triệu chứng bệnh

Tắc TMVM thường đột ngột xuất hiện ở một mắt. Triệu chứng bệnh có thể từ nhẹ đến nặng tùy mức độ tắc và vị trí tắc. Thậm chí, có trường hợp không có triệu chứng gì hoặc chỉ cảm thấy có một đốm đen ở mắt, không gây ảnh hưởng đến thị lực.

Trong khi đó, số khác có các triệu chứng cơ bản gồm: đột nhiên nhìn kém, có cảm giác như nhìn qua sương mù hoặc có đám đen trước mắt, thị lực có thể bị suy giảm trầm trọng trong vòng vài phút hoặc sau 2 - 3 ngày. Vùng nhìn của người bệnh có thể bị thu hẹp lại, mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn. Triệu chứng thay đổi thị lực có thể trong thời gian ngắn hoặc kéo dài dai dẳng tùy tình trạng toàn thân của bệnh nhân. Bệnh thường không gây đau, nhức mỏi, đỏ hay chảy nước mắt,...

Khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ tra Thu*c giãn đồng tử để soi đáy mắt. Hình ảnh thu được ở mắt của người bệnh là TMVM giãn không đều, nếu xuất hiện võng mạc nhiều có thể khiến động mạch bị thu hẹp, có thể có xuất tiết bông, xốp trên võng mạc, phù võng mạc lan tỏa,... Ở giai đoạn có biến chứng, bệnh nhân bị phù hoàng điểm dạng nang, tân mạch mống mắt, tân mạch võng mạc, glocom tân mạch, teo thần kinh thị giác,... dẫn tới mù lòa.

Người cao tuổi nên khám mắt thường xuyên.

Làm gì khi bị tắc TMVM?

Khi người bệnh được phát hiện có tắc tĩnh mạch võng mạc phải được chuyển đến cơ sở chuyên khoa mắt có các xét nghiệm về chẩn đoán hình ảnh.

Do cơ chế sinh bệnh lại rất phức tạp nên việc điều trị bệnh còn nhiều khó khăn và chưa có phương pháp nào giải quyết triệt để tận gốc bệnh. Mục đích điều trị là kiểm soát và loại bỏ các yếu tố nguy cơ cũng như biến chứng. Tùy từng trường hợp mà bệnh nhân được chỉ định điều trị cụ thể. Trong một số ít trường hợp có thể điều trị bằng laser giúp kiểm soát xuất huyết và phù, thị lực cải thiện ít. Thường laser được sử dụng để ngăn chặn tổn thương xấu đi, vì vậy dù thị lực không cải thiện nhưng có thể làm giảm mất thị lực nặng hơn.

Đôi khi corticoid được sử dụng giúp kiểm soát phù ở vùng hoàng điểm. Thu*c có thể được chỉ định trong vài tháng hoặc bác sĩ có thể cấy một lượng corticoid vào mắt để tác dụng trong thời gian dài.

Phòng ngừa tắc TMVM

Điều trị hiệu quả các bệnh lý toàn thân gây tắc tĩnh mạch võng mạc như tăng huyết áp, tiểu đường,...; Khám mắt định kỳ (đối với người lớn tuổi, người bị cận thị hoặc có bệnh lý mạch máu) mỗi năm một lần; khám ngay khi cảm nhận thấy dấu hiệu bất thường để bác sĩ kịp thời đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, có cơ hội bảo vệ, phục hồi thị lực; Thực hiện chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh để làm giảm mảng xơ vữa, giảm tình trạng tắc nghẽn dòng chảy của mạch máu. Cụ thể, nên ăn thức ăn ít béo, duy trì hoạt động thể chất thường xuyên, bỏ hút Thu*c lá,..

BS. Trần An