Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 4, quốc hội khóa xv, trong sáng và chiều nay 5/11, quốc hội chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực thanh tra. tổng thanh tra chính phủ đoàn hồng phong đã làm rõ nhiều vấn đề về nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động thanh tra; thanh tra đột xuất, phòng chống tham nhũng; xử lý, thu hồi tài sản sau thanh tra, việc xử lý đối với tập thể, cá nhân vi phạm, nhất là những nơi để xảy ra vi phạm pháp luật nghiêm trọng; giải pháp tăng cường phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động thanh tra; khắc phục chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra...
| Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội. Ảnh: Quốc hội |
Cụ thể, về lĩnh vực thanh tra ngân hàng, thực hiện chức năng được giao, tổng thanh tra chính phủ đoàn hồng phong cho biết, thanh tra chính phủ đã phối hợp với các bộ, ngành địa phương, ngân hàng nhà nước trình chính phủ công tác thanh tra, trong đó có một số công tác trọng tâm đối với lĩnh vực ngân hàng như tiền tệ, cấp tín dụng, xử lý nợ xấu, phòng chống rửa tiền…. đồng thời, thanh tra chính phủ chỉ đạo hướng dẫn thanh tra ngân hàng giám sát, thanh tra việc thu, chi các ngân hàng. tiến hành thanh tra tại ngân hàng nhà nước và 4 ngân hàng thương mại. sau thanh tra đã phát hiện nhiều bấp cập cần chấn chỉnh và xử lý nghiêm.
Trả lời về việc chỉ đạo thanh tra đột xuất, phòng chống tham nhũng, tổng thanh tra chính phủ đoàn hồng phong nêu rõ công tác này thực hiện theo đúng chỉ đạo của ban chỉ đạo trung ương về phòng chống tham nhũng, chỉ đạo của chính phủ, thủ tướng chính phủ và thực hiện đúng quy định của luật, theo đúng chức năng, nhiệm vụ.
Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, trong thời gian vừa qua đã có nhiều cuộc thanh tra sản xuất có tính phức tạp, quy mô lớn, có nhiều sai phạm nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Qua kết quả thanh tra đã kiến nghị xử lý và chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo pháp luật. Các cuộc thanh tra đột xuất này đều được tiến hành với tinh thần khẩn trương và trách nhiệm cao nhất để kết luận và báo cáo Ban Chỉ đạo, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét.
Trả lời câu hỏi về thực trạng ngăn chặn xử lý, thu hồi tài sản tham nhũng, tổng thanh tra chính phủ đoàn hồng phong chia sẻ đây là một trong những nhiệm vụ khó khăn, vướng mắc, phức tạp... thời gian qua, các cơ quan theo chức năng đã là thực hiện tốt những công việc về thu hồi tài sản tham nhũng và đạt tỉ lệ là năm sau cao hơn năm trước. kết quả 9 tháng đầu năm 2022, thanh tra tiến hành đôn đốc, thanh tra 5.586 kết luận thanh tra. qua đó, thu hồi được hơn 1.000 tỉ đồng, đạt tỉ lệ 60% và gấp đôi so với năm 2021.
Tuy nhiên, tổng thanh tra chính phủ cũng chỉ rõ, tỉ lệ thu hồi tài sản tham nhũng vẫn còn thấp. do đó, trong thời gian tới, thanh tra chính phủ tập trung giải pháp khắc phục như hoàn thiện quy định pháp luật về thu hồi tài sản tham nhũng; tăng cường xử lý sau thanh tra, thi hành án về thu hồi tài sản nhũng. trong quá trình điều tra và phát hiện dấu hiệu tội phạm phải chủ động có biện pháp kê biên, phong tỏa, tạm giữ tài sản để đảm bảo xử lý. sau thanh tra thi hành án và kịp thời tháo gỡ khó khăn những quá trình thu hồi và tăng cường hợp tác quốc tế và tương trợ tư pháp để thu hồi tài sản tham nhũng.
Về xử lý chồng chéo, trùng lắp giữa hoạt động thanh tra, kiểm toán, tổng thanh tra chính phủ nêu rõ, các cơ quan thanh tra, kiểm toán đã phối hợp với nhau để từng bước khắc phục, xử lý chồng chéo. cơ quan thanh tra và cơ quan kiểm toán đã phối hợp với nhau ban hành quy chế phối hợp triển khai, xử lý chồng chéo từ khâu xây dựng kế hoạch thanh tra cũng như tổ chức thực hiện thanh tra. trong quá trình tổ chức thanh tra nếu phát hiện ra sự chồng chéo thì giữa 2 cơ quan có sự bàn bạc, trường hợp không xử lý được sẽ báo cáo tổng thanh tra chính phủ và tổng kiểm toán nhà nước để trực tiếp trao đổi, thống nhất xử lý.
Tổng Thanh tra Chính phủ cũng cho biết thêm trong thời gian tới, sẽ sửa đổi Luật Thanh tra để có quy định về xử lý chồng chéo. Đồng thời, Thanh tra Chính phủ sẽ chủ trì với bộ, ngành, địa phương xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về các cuộc thanh tra nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc theo dõi, phát hiện và xử lý chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra, kiểm tra. Về lâu dài, Thanh tra Chính phủ kiến nghị cấp có thẩm quyền nghiên cứu hoàn thiện pháp luật thanh tra, kiểm toán theo hướng quy định rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan.
Về xử lý tập thể, cá nhân, nhất là nơi để xảy ra vi phạm pháp luật nghiêm trọng, tổng thanh tra chính phủ đoàn hồng phong cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2022, qua theo dõi đôn đốc, kiểm tra thực hiện xử lý sau thanh tra của ngành thanh tra thì các cơ quan đã xử lý hành chính đối với 1.714 tổ chức và 4.841 cá nhân, chuyển cơ quan điều tra 76 vụ, 93 đối tượng.
Về kết luận thanh tra công tác cán bộ, Thanh tra Chính phủ có kiến nghị xử lý về cơ chế chính sách, thu hồi kinh tế, chuyển cơ quan điều tra. Từ đầu năm, đã xử lý hơn 1.000 tổ chức và hơn 4.000 cá nhân, tuy nhiên việc xử lý sau thanh tra còn hạn chế. Thời gian tới, Thanh tra Chính phủ sẽ nêu cao tinh thần trách nhiệm, chấn chỉnh công tác này, thực hiện đúng theo các kết luận thanh tra.
Về chất lượng đội ngũ, đạo đức công vụ, thời gian qua cán bộ thanh tra cơ bản chấp hành tốt các quy định, tuy nhiên có một số trường hợp còn xảy ra vi phạm. tới đây, sẽ có quy định cụ thể về những việc cán bộ thanh tra không được làm, không bỏ lọt, bỏ sót đối tượng vi phạm để chuyển cơ quan điều tra. tổng thanh tra chính phủ cho biết, sẽ có quy chế tổ chức hoạt động các đoàn thanh tra, đồng thời đề nghị các bộ, ngành, địa phương, toàn thể người dân phối hợp giám sát để hạn chế tình trạng vi phạm trong hoạt động thanh tra.
Về việc phòng chống tham nhũng trong các đoàn thanh tra, tổng thanh tra chính phủ nhấn mạnh, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp để nêu cao đạo đức công vụ, tinh thần trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức ngành thanh tra, các thành viên trong các đoàn thanh tra.
Về vướng mắc trong xác định lại giá đất, theo tổng thanh tra chính phủ, trong thời gian qua, thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra bản án, vướng mắc nổi bật nhất là việc xác định lại giá đất theo kết luận thanh tra, kiểm tra bản án. để khắc phục vấn đề này, thủ tướng đã có quyết định 153 để giải quyết tổng thế vấn đề này. theo đó, các địa phương có khó khăn cần báo cáo chính phủ, trên cơ sở đó ban cán sự đảng chính phủ sẽ trình bộ chính trị, trên cơ sở đó trình quốc hội ra nghị quyết đặc thù giải quyết vấn đề này.
Liên quan đến hoạt động kiểm tra, tổng thanh tra chính phủ cũng cho biết, thời gian qua có thực hiện nguyên tắc từng bước tách bạch hoạt động thanh tra với hoạt động kiểm tra, nâng cao tính độc lập, tính pháp lý để thanh tra hiệu quả hơn.
Về việc hạn chế số lượng thanh tra, tổng thanh tra chính phủ cho rằng trong việc tham mưu thủ trưởng quyết định định hướng chương trình thanh tra hằng năm, cần lưu ý hạn chế số lượng thanh tra để đảm bảo chất lượng, có trọng tâm, trọng điểm.
Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, mỗi năm Thanh tra Chính phủ tiến hành 15, 16 cuộc thanh tra, nên hiệu quả của công tác này sẽ phụ thuộc vào các cơ quan thanh tra của các bộ, ngành. Giải pháp mấu chốt cho vấn đề này vẫn là nâng cao hiệu quả, chất lượng thực chất của các cuộc thanh tra.
Nguyên nhân chậm kết luận thanh tra là do nguyên nhân chủ quan, do nhiều cuộc thanh tra có quy mô hớn, tính chất phức tạp, liên quan đến sự phát triển ổn định của nền kinh tế, nên cần cân nhắc kỹ lưỡng, mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó, một số quy định của pháp luật có nhiều cách hiểu khác nhau, cần thời gian tham khảo ý kiến cơ quan chuyên môn, dẫn đến chậm thời hạn.
Vừa qua, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã đánh giá có 15 cuộc thanh tra của Thanh tra Chính phủ chậm ra kết luận thanh tra. Thanh tra Chính phủ đã tích cực thực hiện nhiều giải pháp cải thiện vấn đề này, dự thảo xong, báo cáo Thủ tướng Chính phủ để báo cáo kết luận thanh tra của 13 cuộc. Thanh tra Chính phủ sẽ nỗ lực để có kết luận thanh tra 2 cuộc còn lại trong năm 2022.
Về vấn đề tập trung quyền lực trong hoạt động thanh tra, tổng thanh tra chính phủ đoàn hồng phong cho biết, hiện tại thanh tra chính phủ đang thực hiện đúng theo các quy định của pháp luật hiện hành. trong lần sửa đổi luật thanh tra, thanh tra chính phủ đã có ý kiến về vấn đề này.
Hiện nay thanh tra chính phủ có những cuộc thanh tra chậm từ nhiều năm trước, tổng thanh tra chính phủ nhấn mạnh, qua kiểm tra, không có tiêu cực trong các vụ việc này, các vụ việc chậm đang được tích cực khắc phục.
Về giải pháp cho vấn đề này, tổng thanh tra chính phủ cho biết thanh tra chính phủ đang kiến nghị sửa đổi một số điều khoản trong luật thanh tra về nội dung thời hạn đưa ra kết luận thanh tra, đồng thời, nâng cao chất lượng các cuộc thanh tra, khắc phục tình trạng chậm ban hành, nghiêm cấm bỏ lọt, bỏ sót hành vi vi phạm, ban hành và quán triệt thực hiện quy chế về việc tổ chức hoạt động thanh tra.
Về vấn đề bảo đảm liêm chính trong đội ngũ ngành thanh tra, tổng thanh tra chính phủ nêu rõ, đây là nhiệm vụ quan trọng, nhất là đạo đức công vụ thanh tra. tổng thanh tra cho rằng, hiện nay, hàng lang pháp luật đang dần hoàn thiện để có cơ sở giám sát hoạt động đoàn thanh tra, hạn chế tình trạng vi phạm về đạo đức công vụ. tới đây luật thanh tra sửa đổi sẽ quy định rõ hơn; rà soát và thực hiện quy chế ứng xử; phát hiện và xử lý nghiêm những vi phạm trong hoạt động thanh tra.
Tổng Thanh tra Chính phủ thừa nhận, thời gian qua có một số kết luận thanh tra chưa đúng bản chất. Nguyên nhân chủ quan là do ý thức chấp hành kỷ luật của đoàn thanh tra chưa cao; năng lực trình độ một số cán bộ còn kém; cơ chế chính sách còn bất cập, bên cạnh đó lãnh đạo của cơ quan thanh tra với đoàn thanh tra chưa quyết liệt; giám sát và thẩm định kết quả thanh tra còn hạn chế. Cần thực hiện những biện pháp mạnh mẽ để nâng cao trình độ chuyên môn, siết chặt việc chấp hành kỷ luật, sửa đổi những cơ chế còn bất cập để giải quyết tình trạng này.
Về tình trạng nhũng nhiễu gây phiền hà, tổng thanh tra chính phủ cho biết, đúng như đại biểu đã phản ánh, vẫn còn có những vụ việc tiêu cực xảy ra, nhất là xoay quanh lĩnh vực đất đai, như đầu tư xây dựng có sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất, thủ tục hải quan, cấp phép khai thác khoáng sản.
Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Tổng Thanh tra cho rằng cần thực hiện cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính đảm bảo công khai, minh bạch, ứng dụng công nghệ thông tin trong thực thi công vụ, tăng cường kiểm tra giám sát phát hiện xử lý nghiêm cán bộ nếu có sai phạm.
Về vấn đề nhiều khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai, tổng thanh tra chính phủ đề nghị nghiên cứu rà soát bất cập trong quy định để sửa đổi, chấn chỉnh công tác quy hoạch, hoàn thiện hệ thống quản lý, cơ sở dữ liệu về đất đai, đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực đất đai, tăng cường thanh tra, kiểm tra trong quản lý đất đai để xử lý nghiêm các vi phạm.