Rửa vùng bị đốt bằng xà phòng và nước. Không nên cố kéo ngòi ra vì có thể khiến nọc độc giải phóng nhiều hơn. Nhập viện khi có biểu hiện khó thở, sưng môi hoặc họng, choáng, ngất...
Theo Thạc sĩ, bác sĩ Vũ Đình Thắng, Trưởng Khoa Hồi sức Tích cực và Chống độc Bệnh viện Nhân dân 115, khi
bị côn trùng đốt, nọc độc hoặc các chất từ côn trùng sẽ bơm vào da gây ra những phản ứng tại chỗ, hoặc nếu nặng là những phản ứng toàn thân.
Hầu hết phản ứng đối với vết côn trùng đốt thường chỉ biểu hiện tại chỗ nhẹ như sưng nề, ngứa hoặc buốt, khó chịu và sẽ hết trong vòng một ngày. Phản ứng chậm, nặng hơn một chút có thể là sốt, phát ban, đau khớp. Một số côn trùng có nọc độc nguy hiểm (ong, kiến...) sẽ gây sốc phản vệ hoặc suy thận, suy gan cấp cho người bị cắn và có thể dẫn đến Tu vong nếu không được xử trí và cấp cứu kịp thời.
Vết cắn côn trùng gây ra những tổn thương tại chỗ thường gặp là sưng nhiều hoặc ít, có thể có hoại tử. Những trường hợp nguy hiểm, có thể gây các biến chứng toàn thân:
- Khó thở, suy hô hấp
- Nhịp tim nhanh, trụy tim mạch
- Suy đa cơ quan đặc biệt là gan và thận
Các vết đốt của ong (ong bắp cày, ong vò vẽ) và kiến lửa thường gây khó chịu nhất. Vết đốt của muỗi, ve, ruồi và một số loại nhện cũng có thể gây phản ứng, nhưng thường nhẹ hơn.
bị côn trùng đốt">xử trí khi bị côn trùng đốt
Đối với các phản ứng nhẹ:
- Di chuyển đến nơi an toàn để tránh bị đốt thêm.
- Cạo hoặc chải sạch ngòi bằng vật dụng có mép thẳng như thẻ tín dụng hoặc sống dao. Rửa vùng bị đốt bằng xà phòng và nước. Không nên cố kéo ngòi ra; làm vậy có thể khiến nọc độc giải phóng nhiều hơn.
- Để giảm đau và sưng tấy, dùng túi chườm lạnh hoặc bọc đá vào một miếng vải để chườm.
- Bôi kem hydrocortison 0,5% hoặc 1% ( kem bôi có chứa kẽm hoặc hồ soda nung với tỷ lệ 3 thìa cà phê hồ soda nung với 1 thìa cà phê nước) lên vết cắn hoặc vết đốt vài lần một ngày cho đến khi triệu chứng giảm đi.
- Uống một loại Thu*c kháng histamin có chứa diphenhydramin (Benadryl, Tylenol Severe Allergy) hoặc chlorpheniramin maleat (Chlor-Trimeton, Teldrin).
- Với các phản ứng dị ứng có thể bao gồm buồn nôn và đau bụng nhẹ, tiêu chảy, sưng với đường kính >5 cm tại vết đốt thì cần phải đi khám bác sĩ.
Đối với các phản ứng nặng:
Các phản ứng nặng có thể tiến triển nhanh, với các dấu hiệu và triệu chứng:
- Khó thở.
- Sưng môi hoặc họng.
- Choáng, ngất.
- Hoa mắt chóng mặt.
- Lú lẫn.
- Nhịp tim nhanh.
Theo bác sĩ Thắng, những trường hợp này, điều quan trọng là cần nhanh chóng đến bệnh viện để điều trị kịp thời những biến chứng đe dọa tính mạng, tuyệt đối không chủ quan tự chạy chữa ở nhà. Việc tự dùng các loại Thu*c bôi tại nhà chỉ làm mất thời gian, dễ khiến nạn nhân chủ quan vì cứ nghĩ đã được điều trị, đến khi bệnh trở nặng mới đến bệnh viện thì việc điều trị lúc này gặp nhiều khó khăn.
Cần chủ động phòng tránh việc bị côn trùng đốt:
- Không nên trêu chọc, kích động côn trùng. Đặc biệt, cần tránh các động tác nhanh, đột ngột ở gần tổ hoặc đàn côn trùng.
- Khi đi trong rừng, tiếp xúc với bụi cây hoặc các nơi côn trùng hay ở cần mặc quần áo dài ống, đội mũ, mặc các đồ bảo vệ (như ủng, mũ, găng, đeo kính)
- Người đã từng bị dị ứng do côn trùng đốt, cắn thì cần đặc biệt tránh xa chúng.
- Giữ gìn vệ sinh nhà cửa, môi trường sinh hoạt và môi trường đất, nước. Phải phá bỏ những nơi côn trùng dễ cư trú như các đống rác, gạch vụn, cỏ khô, các vũng nước, các chậu nước, bồn nước không dùng đến…
Lê Phương