Xử trí sốt khi mắc Covid-19

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng (Trung tâm oxy cao áp Việt - Nga), cho biết sốt là một trong những triệu chứng phổ biến khi mắc Covid-19, chứng tỏ hệ miễn dịch vẫn hoạt động tốt.

Các Thu*c hạ sốt thành phần là paracetamol, tên gọi thương mại rất nhiều, tùy theo nhà sản xuất, như: Hapacol, Efferalgan, Panadol, Tylenol... Về cơ bản, paracetamol an toàn, nhưng với một số ít người thì paracetamol lại gây độc với gan và khi dùng nhiều có thể gây suy gan. Nếu không dùng được paracetamol, có thể dùng ibuprofen, hàm lượng 200 hoặc 400 mg thay thế. Cũng như paracetamol, có vài chục loại tên Thu*c khác nhau chứa thành phần ibuprofen.

Ngoài dùng Thu*c hạ sốt theo hướng dẫn, cần bù đủ nước và điện giải để cơ thể đỡ mệt mỏi. Điện giải chủ yếu là kali, natri và clo, tức kali và muối ăn. Bác sĩ cho biết, đây chính là các thành phần rất quan trọng để đảm bảo việc dẫn truyền thần kinh và co cơ. Hiện có oresol, các gói bổ sung điện giải, nước dừa, nước cháo, chanh muối... là những sản phẩm thông dụng.

Nhân viên y tế điều trị các bệnh nhân nặng, nguy kịch tại Bệnh viện Hồi sức Covid-19, TP Thủ Đức, TP HCM. Ảnh: Thành Nguyễn

Có người sốt kéo dài tới ngày thứ 6-7, thậm chí tới ngày thứ 10, cứ hết Thu*c hạ sốt là sốt trở lại. Bác sĩ phân tích, có 3 tình huống xảy ra. Thứ nhất, sốt do Covid-19, ta cần làm xét nghiệm để nhận biết chỉ số CT thấp hoặc vạch test (T) đậm, có nghĩa là virus vẫn còn nhiều, có thể phải tiếp tục dùng Thu*c kháng virus. Ở Việt Nam hiện nay, có thể dùng molnupiravir theo chương trình thử nghiệm (5 ngày) hoặc favipiravir.

Thứ hai, sốt do nhiễm vi khuẩn. Những người bình thường dễ viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản... thì khi mắc Covid cũng dễ nhiễm vi khuẩn. Tuy nhiên, việc xác định nhiễm khuẩn hay chưa cũng không dễ dàng. Nếu bệnh nhân vẫn sốt kéo dài không dứt, test nhanh vạch T mờ, không bị đau nhức cơ khớp thì nhiều khả năng là sốt do vi khuẩn, lúc này cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng kháng sinh. Để chắc chắn, cần có xét nghiệm công thức máu để xem bạch cầu có tăng hay không.

Một xét nghiệm rất hiệu quả để đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn là procalcitonin (PCT). Chỉ cần dựa vào chỉ số PCT có thể quyết định dùng hay không, liều lượng như thế nào, phải nhập viện cấp cứu (nhiễm khuẩn huyết) hay không. Loại kháng sinh bắt đầu sử dụng thường là nhóm beta lactam (amoxicillin/clavulanic, amoxicillin/sulbactam, ceforuxime, cefpodoxim, cefixim...). Ở người lớn có thể kết hợp nhóm quinolon (ciprofloxacine hoặc levofloxacine), nhóm này không được dùng cho trẻ em vì gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ và xương. Ở trẻ em, có thể kết hợp nhóm macrolid (erythromycine, azithromycine hoặc clarithromycine), tuy nhiên việc kết hợp giữa beta lactam diệt khuẩn và macrolid kìm khuẩn không phải là giải pháp tối ưu.

Ngoài ra, còn có một số nhóm kháng virus khác như cyclin (tetracyclin, doxycyclin) và metronidazol... Đúng ra, cần phải làm kháng sinh đồ để xác định xem vi khuẩn còn nhạy cảm với loại kháng sinh nào, nhưng việc này rất mất thời gian. Lưu ý, một khi đã dùng kháng sinh, cần dùng liều đủ mạnh, sau đó có thể giảm dần liều. Dùng kháng sinh cũng khiến hệ vi khuẩn ruột bị tổn thương, nên phải bổ sung men tiêu hóa. Sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể dẫn đến nhờn Thu*c, cần hết sức lưu ý.

Thứ ba, sốt do nhiễm virus khác. Khi test nhanh vạch T mờ hoặc không lên, xét nghiệm không thấy nhiễm khuẩn thì có thể do nhiễm loại virus khác, không phải Covid-19. Đây là tình huống khá bình thường, không hề hiếm gặp. Bệnh nhân thường có chảy nước mũi, đau cơ khớp, ớn lạnh... Lúc này bệnh nhân sốt như cảm cúm thông thường và đành phải điều trị triệu chứng, đợi khi hết sốt. Có thể dùng Tamiflu hoặc Arbidol trong các trường hợp này, tuy nhiên hiệu quả không thực sự chắc chắn. Ngoài việc xử lý sốt, vẫn cần phải súc họng nước muối S*nh l* cùng với povidone iodin 1% hoặc chlorhexidin gluconat 0,12-0,2%, đo SpO2 thường xuyên để báo cơ quan y tế kịp thời.

Bên cạnh đó, các chuyên gia khuyến cáo tăng cường sức đề kháng bằng dinh dưỡng, tập luyện nâng cao thể trạng, giữu tinh thần thoải mái để mau khỏi bệnh.

Thúy Quỳnh