3 mục tiêu cụ thể trong Quyết định số 588 của Thủ tướng về điều chỉnh mức sinh phù hợp

Nghị quyết số 21 nq/tw ngày 25/10/2017 của hội nghị lần thứ 6 ban chấp hành trung ương khóa xii về công tác dân số trong tình hình mới đã xác định 8 mục tiêu cụ thể đến năm 2030, trong đó mục tiêu thứ nhất là "duy trì vững chắc mức sinh thay thế, qui mô dân số 104 triệu người".

Nhằm đưa các đường lối, chủ trương của đảng vào cuộc sống bao gồm cả hai nội dung dân số và phát triển, đồng thời chỉ ra những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cần thực hiện từ nay đến năm 2030 để đạt các mục tiêu đã đề ra của nghị quyết 21, ngày 22/11/2019, thủ tướng chính phủ đã ban hành phê duyệt chiến lược dân số việt nam đến năm 2030.

Tổng tỷ suất sinh (tfr) là số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. 13 năm qua, việt nam duy trì tfr dưới 2,1 con - đạt mức sinh thay thế.

Chiến lược đề ra 8 mục tiêu cần đạt vào năm 2030, trong đó có việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế, giảm chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng; bảo vệ và phát triển dân số các dân tộc thiểu số có dưới 10 nghìn người, đặc biệt là những dân tộc thiểu số rất ít người có nguy cơ suy giảm giống nòi.

Theo kết quả cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, dân số nước ta là 96,2 triệu người, đứng thứ 3 trong khu vực đông nam á và thứ 15 trên thế giới. sau 10 năm, quy mô dân số việt nam tăng thêm 10,4 triệu người. tỷ lệ tăng dân số bình quân năm giai đoạn 2009 - 2019 là 1,14%/năm. việt nam vẫn duy trì mức sinh ổn định trong hơn một thập kỷ qua, xu hướng sinh hai con ở việt nam là phổ biến.

Kết quả cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 cho thấy, 4 trên 6 vùng có mức sinh cao hơn mức sinh thay thế. ảnh: tl

Tuy nhiên, kết quả cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 cũng cho thấy, còn 4 trên 6 vùng có mức sinh cao hơn mức sinh thay thế.

Theo ông nguyễn doãn tú, tổng cục trưởng tổng cục dân số - khhgđ, mức sinh khác biệt đáng kể giữa các tỉnh, giữa các vùng miền, giữa nông thôn và thành thị. khu vực kinh tế - xã hội nhiều khó khăn thì mức sinh cao, như miền núi trung du phía bắc và tây nguyên vẫn là 2,43 con; có nơi rất cao, ví dụ yên bái và kon tum cao tới 2,74 con.

Trong khi đô thị, khu vực kinh tế - xã hội phát triển thì mức sinh đã xuống thấp, như vùng đông nam bộ là 1,56 con; có nơi thấp xa so với mức sinh thay thế, thí dụ tp hcm là 1,39 con. dù đã có những điều chỉnh chính sách, quy định theo hướng làm tăng mức sinh, song ở hầu hết những nơi mức sinh đã xuống thấp, chưa có dấu hiệu tăng mức sinh trở lại, thậm chí vẫn tiếp tục giảm, nhất là các tỉnh phía nam.

Trong khi tại phía bắc, mức sinh không ổn định, một số nơi đã tăng cao trở lại.

Ngày 28/4/2020 thủ tướng chính phủ nguyễn xuân phúc đã ký quyết định số 588/qđ-ttg phê duyệt "chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030". theo đó, mục tiêu của chương trình là duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn quốc, phấn đấu tăng mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh thấp, giảm mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh cao góp phần thực hiện thành công chiến lược dân số việt nam đến 2030, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững đất nước.

Mục tiêu cụ thể, việt nam phấn đấu đến năm 2030, tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có dưới 2 con); giảm 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh cao (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có trên 2,2 con); duy trì kết quả ở những tỉnh, thành phố đã đạt mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có từ 2 – 2,2 con).

Nhận định về những mục tiêu này, ts nguyễn quốc anh, nguyên giám đốc trung tâm nghiên cứu thông tin và dữ liệu dân số, tổng cục dân số thuộc bộ y tế, cho rằng các mục tiêu này đảm bảo tính khả thi trong thực tiễn của việt nam hiện nay. để thực hiện các mục tiêu này cũng rất phức tạp vì sự khác biệt giữa mức sinh của các vùng, tỉnh/thành phố rất khác nhau.

Đứng trước tình hình này trong những năm gần đây, Tổng cục Thống kê hàng năm đã phải công bố sự phân loại mức sinh theo vùng, tỉnh/thành phố. Mức sinh được phân 3 loại cơ bản: Cao hơn mức sinh thay thế; đạt mức sinh thay thế; thấp hơn mức sinh thay thế. Điều đặc biệt là các tỉnh được phân theo 3 nhóm này cũng luôn thay đổi. Năm nay có thể ở nhóm 1 nhưng sang năm lại ở nhóm 2 và ngược lại. Điều này cũng xảy ra đối với cả 3 nhóm.

"Do vậy, mục tiêu đề ra là đến năm 2030 giảm được 10% ở các tỉnh có mức sinh cao và tăng 10% ở các tỉnh có mức sinh thấp là hợp lý. Đồng thời phải duy trì những nhóm tỉnh đã đạt mức sinh thay thế" - TS Quốc Anh nói.

DANH MỤC CÁC TỈNH, THÀNH PHỐ THEO VÙNG MỨC SINH

1. vùng mức sinh thấp gồm 21 tỉnh, thành phố: thành phố hồ chí minh, đồng tháp, hậu giang, bà rịa - vũng tàu, bình dương, khánh hòa, long an, bạc liêu, tây ninh, sóc trăng, cà mau, đồng nai, bình thuận, tiền giang, cần thơ, vĩnh long, an giang, bến tre, đà nẵng, quảng ngãi và kiên giang.

2. vùng mức sinh cao gồm 33 tỉnh, thành phố: hà tĩnh, lai châu, quảng trị, yên bái, điện biên, nghệ an, tuyên quang, ninh bình, sơn la, bắc ninh, nam định, hà giang, bắc giang, thanh hóa, phú thọ, kon tum, hòa bình, đắk nông, cao bằng, quảng bình, lào cai, vĩnh phúc, gia lai, thái nguyên, hưng yên, đắk lắk, bắc kạn, lạng sơn, thái bình, thừa thiên huế, quảng nam, hà nam và hải dương.

3. vùng mức sinh thay thế gồm 9 tỉnh, thành phố: ninh thuận, quảng ninh, bình định, lâm đồng, phú yên, trà vinh, hải phòng, hà nội và bình phước.

(ban hành kèm theo quyết định 588/qđ-ttg của thủ tướng chính phủ)

Q.An