Trong cuộc sống công nghiệp hoá, hiện đại hoá, với sự đô thị hoá một cách nhanh chóng hiện nay, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người. Người ta nói “nhất dáng, nhì da”.
Làn da của chúng ta có vai trò rất quan trọng không chỉ bảo vệ cơ thể màcòn là cái duyên, cái đẹp cần phải trau chuốt giữ gìn.
Ở người bình thường trongđiều kiện độ ẩm cao, các chất nội sinh đủ để duy trì tình trạng mượt mà của da.Tuy nhiên, trong điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa như ở nước ta, khi thờitiết trở lạnh, khí hậu hanh khô làm cho da bị mất nước nhiều hơn, không còn giữđược độ ẩm cần thiết và trở nên khô ráp, thậm chí nứt nẻ.Có nhiều chất nguồn gốc tựnhiên cũng như tổng hợp có khả năng hỗ trợ cho da giữ ẩm, giữ nước. Tuy nhiênvới mỗi người sẽ phù hợp với mỗi loại khác nhau. Chúng ta có thể tham khảo mộtsố thành phần chủ yếu dưới đây:
Các chất ngăn ngừa mất nướcqua da.Là các chất khi bôi lên da cókhả năng hạn chế sự mất nước của da, chủ yếu là các chất dầu có khả năng tan trongmỡ nên thường được dùng làm chất phụ gia trong mỹ phẩm. Lựa chọn tốt nhất choda khô trong nhóm này là vaselin, có khả năng giữ nước gấp 170 lần dầu ô liu.Tuy nhiên điểm hạn chế là vaselin gây cảm giác dơ bẩn và khó chịu. Vaselin làmột hợp chất hydrocarbon được chiết xuất từ sản phẩm dầu thô, có khả năng chốngoxy hoá nên có thể tồn tại rất bền vững. Vaselin còn là chất ít gây dị ứng choda nên sử dụng rất an toàn.Ngoài ra một số chất như: paraffin, squalen,dimethicon, dầu đậu nành, dầu ép hạt nho, propylen glycol, sáp ong, lanolin…đều có thể dùng trong các sản phẩm mỹ phẩm có tác dụng giữ ẩm và giúp da mềmmại.Tuy nhiên chúng chỉ có tác dụng trong thời gian bôi ở trên da mà thôi.Trong số những loại trên, lanolin là một sản phẩm tự nhiên, tinh chế từ chấtnhờn của con cừu, có chứa cholesterol là một thành phần quan trọng trong mỡ củada và ở trạng thái lỏng trong điều kiện nhiệt độ cơ thể.Do vậy có thể hoà lẫn,hỗ trợ và tăng khả năng giữ ẩm S*nh l* cho da. Tuy nhiên lanolin có thể gây dịứng với một số người nên nhiều loại mỹphẩm hiện nay không chứa lanolin. Người ta hay sử dụng chất giữ ẩm kết hợp vớichất làm ẩm để tăng khả năng dưỡng da.
Các chất làm ẩm da.Là các chất tan trong nước cókhả năng hấp thu nước rất mạnh. Chúng có khả năng hút nước từ lớp dưới của davà từ môi trường khi độ ẩm từ 80% trở lên. Tuy nhiên khi độ ẩm không khí thấp,các chất này thay vì hút nước từ bên ngoài vào làm ẩm da, lại đi hút nước từlớp dưới của da làm cho da càng khô hơn.Chính vì vậy tốt nhất là kết hợp chất giữnước và chất làm ẩm. Khi hút nước vào bề mặt của da, làm cho lớp trên của datrở lên mọng hơn có cảm giác như các chất này giúp cho da mịn màng, chống nhăn.Tuy nhiên chúng không có tác dụng chống nhăn thực sự.Các chất làm ẩm da thườngdùng là: glycerin, sorbitol, sodium hyaluronate, urea, propylene glycol,hydroxy acid.Glycerin: là chất hút nướcrất mạnh gần giống các chất giữ nước tự nhiên trong tế bào sừng (tạo thành từcác acid amin) có khả năng hấp thu một lượng nước lớn ngay cả khi độ ẩm không khíthấp.Các sản phẩm có chứa glycerin có khả năng phục hồi cho làn da khô mộtcách nhanh chóng hơn hẳn khi không có glycerin. Tuy nhiên một hạn chế làglycerin làm cho lớp sừng trở lên dày hơn và xốp hơn.Urea: cũng là một thành phầntrong các chất giữ nước tự nhiên, ngoài ra có tác dụng làm ẩm và chống ngứanhẹ. Với nồng độ khoảng 3-10% urea có tác dụng tốt đối với da khô, giảm sự mấtnước qua da. Tuy nhiên urea cũng có mùi khó chịu nên ít được đưa vào mỹ phẩm.Hydroxy acid: là nhóm cácacid nhẹ được chiết xuất từ các loại cây, quả như: mía, táo, nho, có tác dụnglàm ẩm cho da, làm mềm tế bào sừng, có tác dụng tẩy nhẹ lớp tế bào ở trên nênlàm mỏng lớp bề mặt da do đó giúp da mềm, dẻo và đàn hồi tốt hơn. Tuy nhiênđiều này lại làm cho da trở nên dễ bị tổn hại và nhạy cảm với ánh sáng.Lactic acid: cũng có tác dụngtương tự như hydroxy acid. Ngoài ra axít Lactic còn làm tăng ceramide, mộtchất có tác dụng giữ nước của da, do vậy tăng tác dụng
giữ ẩm cho da.Các chất làm mềm da: là cácchất thường được sử dụng trong mỹ phẩm làm mềm da, mịn da. Chúng có khả nănglấp vào các chỗ vảy da bong ra, làm da mịn hơn. Chất này còn có khả năng tăngđộ kết dính của tế bào sừng, hạn chế bong vảy. Nhiều chất trong nhóm này cũngcó cả tác dụng giữ ẩm và làm ẩm da như lanolin, dầu khoáng, vaselin.Collagen: nhiều hãng mỹ phẩmđưa collagen vào trong thành phần với thông tin collagen trong sản phẩm có thểbù đắp lượng collagen của da bị mất đi do quá trình lão hoá và giúp làm ẩm da.Sự thực thì collagen không thể thấm qua da mà dường như chúng chỉ tạo thành mộtlớp “Màng” trên bề mặt khiến cho bề mặt da nhìn có vẻ mịn màng hơn và cũng ítcó tác dụng giữ nước. Vì vậy cũng không nhất thiết phải chọn những loại sảnphẩm có thành phần collagen với mục đích
giữ ẩm cho da.Ngoài các loại giữ ẩm mềm daở trên, trong mỹ phẩm người ta thường đưa thêm các thành phần có tác dụng chốnglão hoá da như: vitamin E, C, coenzyme Q10, tinh chất trà xanh, đậu nành, đểcó được nhiều tác dụng trong cùng một loại sản phẩm.Với sự đa dạng hiện nay củamỹ phẩm với rất nhiều thành phần giữ ẩm, làm ẩm, làm mềm da, chống lão hoá…, đểgiúp cho làn da mịn, mềm, đẹp cần thiết phải đánh giá tình trạng da, mức độ khôhay mất nước, sự nhạy cảm, mục đích mong muốn của mỗi người để chọn sử dụng chophù hợp, giữ mãi nét “Xuân” trên làn da của bạn.
Thạc sĩ Vũ Tuấn Anh.