Giữa không gian phố thị sôi động, tấp nập, Chùa Thánh Chúa lặng lẽ nép mình giữa những giảng đường của Đại học Quốc Gia Hà Nội và trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội (nằm trên địa bàn phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy). Ngôi chùa không bề thế không nguy nga nhưng ủ ấp trong dáng dấp trầm mặc cổ kính là sự thanh tịnh và linh thiêng.
Với tuổi đời gần một thiên niên kỷ, Chùa Thánh Chúa đã trải qua những thăng trầm của lịch sử với biết bao biến động. Chùa Thánh Chúa được khởi dựng vào khoảng thế kỷ XI (thời nhà Lý) trên một gò đất cao của làng Vòng (Dịch Vọng). Ngôi chùa nổi tiếng linh thiêng vì có lịch sử lâu đời và gắn liền với vận mệnh của hai vị vua nổi tiếng là Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông. Chùa còn thu hút khách thập phương bởi những nét đặc sắc và độc đáo có một không hai.
Vào những dịp lễ Tết, ngày rằm, mồng một, Chùa Thánh Chúa tấp nập vào ra những khách hành hương thành tâm lễ bái. Không chỉ vậy vào những ngày thường, ngôi chùa cũng là điểm dừng chân của các bạn sinh viên để kiếm tìm sự an yên trong tâm hồn sau những giờ học căng thẳng.
Nơi đây vừa cô tịnh giúp tâm hồn thảnh thơi vừa là cơ duyên cho những ý tưởng mới vụt sáng. Tưởng như cuộc sống xồ bồ, vội vã, tất bật đã cuốn phăng đi những giá trị tâm linh thì thật bất ngờ giữa những giảng đường hiện đại vẫn còn đó một ngôi chùa uy nghiêm cổ kính lắng đọng xúc cảm.
Có thể nói, sự tồn tại của ngôi chùa vừa là điểm độc đáo trong tổng thể không gian kiến trúc, vừa là nơi giúp các giảng viên, sinh viên và du khách tìm lại sự cân bằng trong tâm hồn. Điều đó càng chứng tỏ rằng, dù ở bất cứ thời đại nào, xã hội nào thì những giá trị tâm linh vẫn tồn tại và có một chỗ đứng vững chắc.
Hầu như ngôi chùa nào ở Bắc Bộ cũng lưu giữ những truyền thuyết riêng, nhưng hiếm thấy ngôi chùa nào có nhiều truyền thuyết được ghi trong chính sử như chùa Thánh Chúa. Bởi đây là ngôi chùa có quan hệ mật thiết với hai vị vua nổi tiếng là bậc minh quân trong lịch sử: Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông.
Chùa Thánh Chúa được coi là nơi cầu tự ứng nghiệm để sinh ra vua Lý Nhân Tông, và hơn 400 năm sau là nơi nương náu, nuôi dưỡng vua Lê Thánh Tông, bởi vậy trong dân gian xưa kia lưu truyền câu ca dao:
Vào năm 1959, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, thấy hội trường xây trước cửa tam quan của chùa Thánh Chúa, Người đã đề nghị dỡ bỏ. Chùa Thánh Chúa được Bộ Văn hóa công nhận di tích lịch sử - văn hóa vào năm 1989.
Chùa Thánh Chúa còn được nhiều người biết đến và đem lòng ngưỡng mộ bởi nơi đây có vị Ni trưởng trụ trì hơn 100 tuổi. Chính xác là tới năm 2019, Ni trưởng Thích Thích Đàm Văn mừng thọ 105 tuổi và kỷ niệm 100 năm xuất gia. Cuộc đời của Cụ đã gắn liền với những thăng trầm của ngôi chùa này. Vốn là người quê Thạch Thất – Hà Tây (cũ), Ni trưởng Thích Đàm Văn đã xuất gia nương nhờ cửa Phật từ khi lên sáu.
Sau hai chục năm tu tập, ni cô Đàm Văn về làm trụ trì tại Chùa Thánh Chúa. Thời gian thấm thoát thoi đưa, kể từ đó ni cô Đàm Văn đã phải vất vả nhọc nhằn gìn giữ, bảo vệ và phát triển để ngôi chùa có được hình dáng và tên tuổi như ngày hôm nay.
Vào hồi 16h55' ngày 4/7/2019 (2/6/Kỷ Hợi), Đại lão Ni trưởng Thích Đàm Văn, Đạo hiệu Viên Định do niên cao lạp trưởng đã thu thần viên tịch, trụ thế 105 tuổi, 85 năm giới lạp, tròn 100 năm Ngài trụ tại chốn Thiền môn tịch tĩnh. Sư trưởng đã thị hiện vô thường, để lại niềm nuối tiếc khôn nguôi cho hàng trăm, hàng nghìn đệ tử xuất gia và tại gia trên khắp thế giới.
Với 105 tuổi đời, 100 năm tu tập, Ni trưởng đã cống hiến cả đời mình cho Phật pháp, cho chúng sinh và cho ngôi Chùa Thánh Chúa. Theo như lời kể của các học trò của Ni trưởng thì: "Dù đã ngoại bách niên, Ni trưởng Thích Đàm Văn vẫn giữ được nét thanh tâm và sự minh mẫn là điều xưa nay hiếm. Mấy hôm trước vẫn còn thấy cụ tự tay giặt giũ, rồi cụ được Phật rước đi, không ốm, không bệnh".
Với lịch sử thâm trầm cùng những điểm nhấn độc đáo, đặc sắc, Chùa Thánh Chúa ngày càng được nhiều người biết và thường xuyên lui tới để kiếm tìm sự an yên, thanh tịnh trong tâm hồn.
Thành kính tưởng nhớ Đại lão Ni trưởng THÍCH ĐÀM VĂN - Trụ trì chùa Thánh Chúa
Đại lão ni trưởng Thích Đàm Văn - Đạo hiệu Viên Định, Viện chủ Tổ đình Thánh Chúa do niên cao lạp trưởng đã thu thần viên tịch vào hồi 16h55 ngày 4/7/2019 (tức ngày 02/6 năm Kỷ Hợi), trụ thế 105 năm, giới lạp 85 năm.
Lễ nhập quan vào hồi 14 h00 ngày 5/7/2019 (tức ngày 03 tháng 6 năm Kỷ Hợi).
Linh quan được tôn trí tại Tổ đường chùa Thánh Chúa.Lễ viếng bắt đầu từ 15h40 ngày 5/7/2019 (tức ngày 03 tháng 6 năm Kỷ Hợi).
Lễ truy điệu và đưa tang vào hồi 13h00 ngày 6/7/2019 (tức ngày mùng 4 tháng 6 năm Kỷ Hợi).
Hỏa táng tại Đài hóa thân Hoàn Vũ, Văn Điển.
Lễ an táng vào hồi 18h00 ngày 6/7/2019 (tức ngày mùng 4 tháng 6 năm Kỷ Hợi) tại Vườn tháp Tổ đình Thánh Chúa.