Vô sinh do không tinh trùng đượcchia thành hai nhóm: do tắc nghẽn và không do tắc nghẽn. Trong nhóm do tắcnghẽn, nguyên nhân thường thấy nhất là do bất thường về cấu trúc hay chức năngcủa đường dẫn tinh. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp bệnh nhân có phối hợpcả hai nguyên nhân.
Có nhiều nguyên nhân có thể gâyra tình trạng không tinh trùng nhưng thường gặp nhất là do rối loạn quá trìnhsinh tinh và bất thường ở đường dẫn tinh.
Rối loạn quá trình sinh tinh: Đâylà nguyên nhân có thể chiếm đến 50% các trường hợp không tinh trùng. Sinh tinhlà một quá trình phức tạp xảy ra bên trong tinh hoàn. Các rối loạn về sinh tinhcó thể gặp như giảm sinh tinh, hội chứng chỉ có tế bào Sertoli... Bất thường vềyếu tố di truyền cũng có thể là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạngkhông tinh trùng. Có đến khoảng 30% trường hợp không tinh trùng hay tinh trùngít, yếu, dị dạng nặng có bất thường về cấu trúc gene.
Bất thường ở đường dẫn tinh:Thường gặp nhất là do tắc ống dẫn tinh, nơi dẫn tinh trùng từ mào tinh đến niệuđạo sau trong quá trình xuất tinh. Tắc ống dẫn tinh có thể xảy ra sau viêmnhiễm hay trong một số trường hợp sau thắt ống dẫn tinh. Ngoài ra, một số dịtật bẩm sinh như không có ống dẫn tinh hai bên cũng có thể là một trong nhữngnguyên nhân gây không tinh trùng do tắc nghẽn. Tình trạng này có thể xuất hiện vớitần suất khoảng 6%.
Một số nguyên nhân ít gặp khác cóthể là rối loạn hoạt động đường dẫn tinh hay suy tuyến yên. Xuất tinh ngượcdòng (tinh dịch được đưa ngược vào bàng quang) là một trong những nguyên nhânthường gặp của rối loạn đường dẫn tinh. Tình trạng này có thể xuất hiện lên đến18% trong các trường hợp không tinh trùng.
Muốn sinh con trong các trườnghợp vô sinh do không tinh trùng, nếu bệnh nhân không muốn xin tinh trùng ngườikhác, một điều kiện tiên quyết là phải lấy được tinh trùng của người chồng.Trong trường hợp xuất tinh ngược dòng, tinh trùng có thể được lấy từ nước tiểutrong bàng quang (sau khi đã được điều chỉnh pH cho thích hợp). Trong cáctrường hợp không tinh trùng do tắc nghẽn, tinh trùng có thể được lấy từ màotinh bằng vi phẫu thuật hay đâm kim xuyên qua da. Trong một số ít trường hợp,khi không thể lấy được từ mào tinh, tinh trùng có thể được lấy từ tinh hoàn.Tinh trùng thu được có thể được sử dụng trong kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồngtử cung, thụ tinh trong ống nghiệm hay tiêm tinh trùng vào bào tương trứng.