Trong đại đa số trường hợp, người cao tuổi (NCT) thường bị tăng huyết áp. Đây là nguy cơ lớn dẫn đến các biến chứng tim mạch nguy hiểm. Tuy nhiên, cũng có người lại rơi vào tình trạng huyết áp thấp.
Trong đại đa số trường hợp,
người cao tuổi (NCT) thường bị tăng huyết áp. Đây là nguy cơ lớn dẫn đến các
biến chứng tim mạch nguy hiểm. Tuy nhiên, cũng có người lại rơi vào tình trạng
huyết áp thấp.
Ở người trẻ, có thể điều này
ít ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng đối với NCT thì điều này rất cần phải chú ý.
Các dấu hiệu huyết áp thấp
cần được chú ý
Chỉ số huyết áp đạt dưới
100/60mmHg được coi là
huyết áp thấp. Sức bóp cơ tim yếu, giảm trương lực mạch
máu, đặc biệt các mạch máu nhỏ được biểu hiện bằng giảm các giá trị huyết áp.
huyết áp thấp được chia thành
huyết áp thấp S*nh l* và huyết áp bệnh lý.
huyết áp thấp S*nh l*: gặp ở những người khỏe
mạnh, với đặc điểm giá trị
huyết áp thấp duy trì trong suốt cuộc đời, không
phát hiện được những biến đổi bệnh lý khi chẩn đoán lâm sàng.
huyết áp thấp
S*nh l* có thể là
huyết áp thấp do thể tạng - di truyền,
huyết áp thấp do rèn
sức bền thường xuyên (ví dụ ở VĐV chạy, bơi, đạp xe cự ly dài) và huyết áp
thấp ở cư dân sống trên vùng núi cao do
sự bù trừ thích nghi trong điều kiện thiếu oxy.
huyết áp thấp bệnh lý: được
phân ra thành: tụt huyết áp cấp với các biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, ngất và
huyết áp thấp mãn tính.
huyết áp thấp mãn tính lại được chia ra:
huyết áp thấp
nguyên phát do giảm trương lực thần kinh mạch máu và
huyết áp thấp thứ phát -
triệu chứng của bệnh khác như thiếu máu, bệnh nhiễm trùng cấp tính, mãn tính
hay ngộ độc như: viêm họng mãn, viêm đường mật, sâu răng, viêm lợi...
huyết áp thấp bệnh lý do giảm
trương lực thần kinh - mạch máu (bệnh
huyết áp thấp) với các biểu hiện như đau
đầu, chóng mặt, rối loạn giấc ngủ, rối loạn chức tim mạch (đau ngực trái, rối
loạn nhịp tim, điện tim biến đổi).
Điều chỉnh huyết áp từ những
thói quen
Trong một số trường hợp bệnh
lý thì người bệnh cần dùng Thu*c điều trị. Tuy nhiên, hầu hết có thể cải thiện
bằng các quy tắc sống đơn giản sau:
Về tập luyện: từ xưa người ta
đã nhận thấy, những người bị
huyết áp thấp không thể đứng lâu một chỗ, họ cần
thiết phải vận động. Ở họ,
huyết áp thấp là do giảm trương lực mạch máu - thành
mạch máu quá yếu (bị nhão), sức co bóp của tim yếu do cơ tim yếu (biểu hiện là
tim đập nhanh, yếu). Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên có tác dụng nâng
cao trương lực mạch máu và nâng cao khả năng đẩy máu của tim. Tập luyện các bài
tập đi bộ, chạy, bơi, thể dục nhịp điệu, cầu lông đều rất tốt. Tập luyện các
bài tập thể dục trong 10 - 15 phút, 2 - 3 lần ngày cũng rất tốt. Tuy nhiên họ
cần tránh tập các bài tập rèn sức mạnh các nhóm cơ với cường độ lớn và trong
thời gian dài. Khi cảm thấy không được khỏe (mỏi mệt, chóng mặt, đau đầu) có
thể tập tại nhà với các bài tập thể dục, tốt nhất là tập một số động tác ở tư
thế ngồi hoặc nằm trên sàn.
Về ăn uống: tuy giữa chế độ ăn và huyết áp
thấp không có sự liên quan chặt chẽ, nhưng người ta thấy,
huyết áp thấp thường
hay gặp ở những người ăn ít, hay bỏ bữa, khoảng cách giữa các bữa quá xa - dẫn
đến giảm trương lực mạch máu, giảm hàm lượng đường máu. Thói quen này làm giảm
trương lực (sự đàn hồi, sự dẻo dai) của mạch máu và kết quả là tụt huyết áp. Vì
vậy, phải duy trì chế độ ăn hợp lý 3 - 4 bữa/ngày (ăn giảm khối lượng, tức chia
nhỏ khẩu phần ăn trong ngày). Không được dùng chế độ ăn kiêng để giảm cân
nhanh.
Khuyến cáo một số thức ăn đồ
uống có tác dụng làm tăng huyết áp như: uống cà phê, nước chè đặc, ăn thức ăn
đậm đà muối, nước sâm, bột tam thất, rau cần tây, nước nho. NCT cần có sự tư
vấn của bác sĩ khi lựa chọn những biện pháp này.
Ngoài ra những người bị huyết
áp thấp cần ngủ nhiều hơn. Một giấc ngủ ngon sẽ làm cho tâm trạng thoải mái,
điều hòa hoạt động các trung tâm thần kinh, trong đó có trung tâm vận mạch.
Tránh dùng Thu*c ngủ, Thu*c an thần vì chúng gây giảm huyết áp, đau đầu và buồn
ngủ ban ngày. Tốt nhất là dùng một số loại chè thảo mộc. Phương pháp tắm nóng
lạnh luân phiên cũng rất tốt cho người bị
huyết áp thấp. Thay đổi nhiệt độ nước
liên tục luân phiên từ nóng sang lạnh và ngược lại có tác dụng rèn luyện trương
lực mạch máu (mạch máu giãn ra khi nóng, co lại khi lạnh) - cải thiện trương
lực mạch máu. Một phương pháp đơn giản để tăng huyết áp là nhịn thở. Hít vào
sâu rồi thở ra, sau đó nhịn thở 20 giây. Lặp lại 5 - 6 lần, 3 lần tập/ngày.
ThS. TRẦN QUỐC MINH