Lại có người khi biết mình bị tăng huyết áp lại quá lo lắng, suốt ngày hỏi… “tôi phải dùng Thu*c điều trị suốt đời đúng không".
Đây có lẽ là những lầm lẫn phổ biến nhất về bệnh tăng huyết áp của người dân hiện nay mà GS Nguyễn Lân Việt, Chủ tịch Hội tim mạch Việt Nam từng chứng kiến trong suốt mấy chục năm ông gắn bó với chuyên ngành tim mạch, huyết áp này.
| GS Nguyễn Lân Việt "biện pháp tiên quyết khi phòng ngừa hay điều trị cao huyết áp là thay đổi lối sống" |
Cao huyết áp đang ngày càng trở thành mối nguy hại cho người dân trên toàn thế giới. GS Nguyễn Lân Việt cho biết: Qua điều tra ở 8 tỉnh tại Việt Nam năm 2008 cho thấy, tỷ lệ người tăng huyết áp từ 25 tuổi trở lên chiếm khoảng 25%, có nghĩa là cứ 4 người lớn có 1 người tăng huyết áp.
Tuy nhiên, số liệu mới nhất từ chương trình phòng chống tăng huyết áp quốc gia thì tỷ lệ các ca mắc trên 25 tuổi hiện nay chiếm đến hơn 47%, tương đương gần 20,8 triệu bệnh nhân. Đặc biệt, khả năng mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới với tỷ lệ tương ứng là 56,4% và 42,6%. Trung bình cứ 2 nam giới trưởng thành có 1 người bị tăng huyết áp.
Cũng theo báo cáo này, trong số 20,8 triệu bệnh nhân tăng huyết áp thì chỉ có 17,7% kiểm soát được huyết áp của mình- duy trì huyết áp ở mức dưới 140/90mmHg. Còn lại hơn 82% chưa được kiểm soát đầy đủ- trong đó có khoảng 8,1 triệu không biết mình có bệnh, 0,9 triệu người biết mình có bệnh nhưng không điều trị và 8,1 triệu người điều trị nhưng huyết áp không kiểm soát đầy đủ. Trên thực tế, căn bệnh này trở nên nguy hiểm hơn một phần là do những đồn đoán và nhận thức sai lầm.
Theo đó, có rất nhiều người từng nghĩ “nếu huyết áp tăng cao thì tôi sẽ có thể cảm nhận được”. GS Lân Việt cho rằng, sở dĩ cao huyết áp được mệnh danh là căn bệnh Gi*t người thầm lặng là vì bệnh hầu như không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi trở nên trầm trọng và gây tổn thương cơ quan trong cơ thể.
“Bạn sẽ chỉ nhận thấy các triệu chứng rõ rệt trong trường hợp xuất hiện cơn tăng huyết áp, vốn phải được điều trị ngay lập tức. Cách hữu hiệu duy nhất để phát hiện bệnh cao huyết áp là thường xuyên đến bác sĩ hay cơ sở y tế để được đo huyết áp. Bạn không nên chờ đợi các triệu chứng xuất hiện và vô hình trung liều lĩnh với mạng sống của mình” - GS Lân Việt nhấn mạnh.
GS Lân Việt cũng cho biết thêm, có nhiều người cũng cho rằng: đau đầu và chảy máu mũi là hai triệu chứng rõ rệt của bệnh cao huyết áp. Tuy nhiên, theo GS Việt thì đó không đúng. Bởi vào đầu thế kỷ 20, mọi người thường mặc định rằng đau đầu thường xảy ra ở những người bị cao huyết áp. Tuy nhiên, sự phát triển của y học hiện đại đã cho thấy đây hoàn toàn là nhận định sai lầm.
“Không có bằng chứng nào chứng minh đau đầu là triệu chứng của cao huyết áp, trừ trường hợp cơn tăng huyết áp. Bạn có thể bị đau đầu vì nhiều lý do khác nhau, trong đó căng thẳng do áp lực cuộc sống là nguyên nhân hàng đầu. Tương tự như vậy, chảy máu mũi cũng không phải là dấu hiệu cảnh báo cao huyết áp.
Nghiên cứu ở một bệnh viện cho thấy 17% số bệnh nhân điều trị cao huyết áp có hiện tượng chảy máu mũi. Tuy nhiên điều đó có nghĩa là 83% số bệnh nhân còn lại không có triệu chứng này. Bạn hãy luôn nhớ rằng chảy máu mũi xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó không khí khô nóng là nhân tố hàng đầu. Các nguyên nhân gây chảy máu mũi bao gồm: xì mũi quá mạnh, dị ứng, cảm lạnh, viêm xoang hoặc lệch vách ngăn mũi, tác dụng phụ từ một số loại Thu*c kháng đông như aspirin.
Ngoài ra, lời đồn đoán về các triệu chứng như đỏ mặt, choáng váng, thiếu ngủ, máu trong võng mạc đều không có căn cứ khoa học vững chắc. Cách hiệu quả nhất để phát hiện cao huyết áp là thường xuyên đến bác sĩ hay cơ sở y tế để đo huyết áp” - GS Lân Việt một lần nữa khẳng định.
Vị chuyên gia đầu ngành về tim mạch này cũng cho hay, cao huyết áp thường xuyên di truyền trong gia đình. Theo đó nếu cha mẹ hay người thân trong gia đình mắc cao huyết áp thì tỷ lệ mắc bệnh của bạn cũng tăng theo.
“Tuy nhiên trong thực tế, lối sống lành mạnh đã giúp nhiều người vượt qua yếu tố di truyền từ gia đình, phòng tránh thành công bệnh cao huyết áp bằng cách: Tích cực tập luyện thân thể; Ăn uống lành mạnh với nhiều rau củ quả và hạn chế hấp thụ muối. Tránh xa các chất gây nghiện như cà phê, rượu bia, Thu*c lá đồng thời thư giãn và nghỉ ngơi đầy đủ”- GS Lân Việt chia sẻ.
Các chuyên gia cho biết, hiện các bệnh không lây nhiễm như: tim mạch, ung thư, tiểu đường đã vượt qua các bệnh truyền nhiễm và là nguyên nhân gây Tu vong hàng đầu thế giới.
Trên thế giới, bệnh tim mạch đang là nguyên nhân dẫn đến con số 17 triệu người Ch?t mỗi năm, chiếm gần 1/3 tổng số các ca Tu vong trên toàn cầu. Trong số này có 9,4 triệu ca Tu vong là do biến chứng của tăng huyết áp. Tăng huyết áp đang chiếm ít nhất 45% các ca Tu vong do bệnh tim mạch và 51% các ca Tu vong do đột quỵ.
Tuy nhiên, GS Lân Việt cho biết thực tế hiện nay nhận thức người bệnh chưa tốt, không tuân thủ điều trị đầy đủ, thậm chí có nhiều người bệnh điều trị thấy đỡ tưởng khỏi liền bỏ Thu*c không uống (trong khi nếu đã bị huyết áp thì phải uống Thu*c hàng ngày), cá biệt có trường hợp còn lấy đơn Thu*c của người khác dùng.
“Chúng tôi từng gặp bệnh nhân bị tăng huyết áp nhưng một mực khăng khăng rằng không đau đầu không chóng mặt nên không điều trị. Lại có người khi biết mình bị tăng huyết áp lại quá lo lắng, suốt ngày hỏi bác sĩ… “tôi phải dùng Thu*c điều trị suốt đời đúng không” - GS Lân Việt kể lại.
Theo GS Lân Việt thì đây có lẽ là lầm lẫn phổ biến nhất. “Trên thực tế, biện pháp tiên quyết khi phòng ngừa hay điều trị cao huyết áp là thay đổi lối sống. Một lối sống lành mạnh, tập trung vào thói quen rèn luyện thân thể, ăn uống điều độ, tránh xa chất gây nghiện và thư giãn tinh thần chính là chìa khóa giúp bạn kiểm soát bệnh cao huyết áp.
Tuy Thu*c đặc trị, hay còn gọi là Thu*c hạ áp, có công dụng hữu hiệu trong điều trị cao huyết áp nhưng đây chỉ là liệu pháp bổ trợ và phải tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ. Có rất nhiều trường hợp bệnh nhân sống khỏe mạnh nhờ vào việc thay đổi lối sống và hoàn toàn không cần dùng thêm Thu*c” - GS Lân Việt khuyến cáo.