Viêm kết mạc mùa xuân là bệnh thường gặp ở những người có cơ địa dị ứng. Bệnh xuất hiện từ đầu mùa xuân đến hết mùa hè. Điều đáng chú ý, nhiều bệnh nhân đến khám tại cơ sở y tế khi mắt đã bị tổn thương nặng, giảm thị lực do dụi mắt cho hết ngứa.
Bệnh
viêm kết mạc mùa xuân xảy ra trên những bệnh nhân có cơ địa dị ứng, có thể có liên quan tới các tác nhân gây dị ứng bay trong không khí như phấn hoa, các loại bụi, lông thú vật, côn trùng, hoặc gió, ánh nắng, hoặc mỗi khi thay đổi thời tiết cũng là điều kiện làm xuất hiện bệnh dị ứng. Bệnh thường tái phát theo mùa và hay bị vào mùa xuân.
viêm kết mạc mùa xuân là một bệnh do dị ứng ở mắt và hay tái phát. Bệnh không lây nhưng lại có yếu tố di truyền, thường xảy ra ở những người có cơ địa dị ứng. Bệnh gặp nhiều nhất ở trẻ em từ 5 - 20 tuổi, tần suất cao nhất là 13 tuổi, xảy ra ở những vùng có 4 mùa rõ rệt.Có rất nhiều loại dị ứng nguyên nhưng tùy thuộc vào cơ địa của từng người và có thể dị ứng với một hoặc nhiều dị ứng nguyên đã nêu trên. Mỗi người chịu sự tác động của các dị ứng nguyên khác nhau. Cho nên việc theo dõi và phát hiện người bệnh dị ứng với loại dị ứng nguyên nào là điều quan trọng để phòng và chữa bệnh. Vào mùa xuân, lượng phấn hoa khuếch tán nhiều trong không khí là yếu tố thuận lợi làm tăng tỷ lệ mắc bệnh, nhất là những người sống ở vùng rừng núi, nơi có khí hậu ẩm ướt, thảm thực vật phong phú, người trồng hoa, nuôi ong mật,... Khi đã có biểu hiện của dị ứng phải ngừng ngay tiếp xúc hoặc tránh tối đa sự tiếp xúc với dị ứng nguyên.
Biểu hiện của bệnh
Triệu chứng đầu tiên của người bệnh
viêm kết mạc mùa xuân là ngứa và đỏ cả hai mắt. Ngứa ngáy khiến người bệnh muốn dụi mắt, càng dụi, ngứa càng tăng, kèm theo cộm mắt và chảy nước mắt nhiều. Khi đó bệnh nhân chói mắt (nhạy cảm với ánh sáng). Ngứa sẽ càng tăng khi tiếp xúc với gió, bụi, ánh sáng và thay đổi thời tiết. Một số bệnh nhân than phiền về việc chảy ghèn cục, ghèn nhầy. Mắt bệnh nhân đỏ, phù nề mi và kết mạc. Phía trong mi mắt có những nhú gai (nốt) màu đỏ lớn, đường kính trên 1mm nằm sát nhau, có hình dáng như được lát một lớp sỏi, nhú gai có mạch máu ở đỉnh, hoặc những nốt màu trắng như sữa ở gần tròng đen.Lúc đầu có thể bệnh
viêm kết mạc mùa xuân chưa làm ảnh hưởng đến thị lực. Giai đoạn sau của bệnh có thể thấy tổn thương điển hình của
viêm kết mạc mùa xuân trên kết mạc sụn mi trên của người bệnh. Nếu người bệnh dụi mắt gây tổn thương giác mạc hoặc nhỏ Thu*c không có chỉ định của bác sĩ khiến tổn thương giác mạc, thị lực sẽ giảm sút tùy thuộc vào mức độ tổn thương, gây khó khăn trong sinh hoạt. Nếu bệnh nhân không khám, điều trị kịp thời theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, bệnh viêm kết mạc sẽ nặng lên, sinh ra nhiều biểu hiện khác ngoài kết mạc. Từ viêm kết mạc có thể phát triển thành bệnh viêm giác mạc, làm giảm thị lực, có thể gây mù lòa.Đa số khi đi khám, bác sĩ chẩn đoán thường chỉ dựa vào hỏi bệnh và lâm sàng, không cần xét nghiệm. Tuy nhiên, dấu hiệu của bệnh cũng gần với một số bệnh ở mắt, nên bệnh
viêm kết mạc mùa xuân dễ bị nhầm với một số bệnh khác như: viêm bờ mi cơ địa, viêm kết mạc do Chlamydia hoặc virut, viêm củng mạc và thượng củng mạc, viêm giác mạc rìa do tụ cầu, Pemphigoide mắt.
Do nguyên nhân và phát triển trên cơ địa bệnh nhân dị ứng, nên để điều trị được bệnh
viêm kết mạc mùa xuân, cũng giống như các bệnh dị ứng khác, cần phải tìm ra dị nguyên gây ra dị ứng. Nếu tìm được dị nguyên và tránh tiếp xúc với dị nguyên thì sẽ hạn chế được bệnh và sẽ không tái phát.Thông thường, bệnh nhân được khám và chỉ định dùng Thu*c chống dị ứng, Thu*c chống viêm nếu thấy thực sự cần thiết và tùy thuộc tình trạng bệnh nhân có những đợt viêm cấp tăng lên do thời tiết hoặc dị ứng nguyên. Có nhiều loại Thu*c chống dị ứng, nhưng tùy từng trường hợp mà bác sĩ cho bệnh nhân dùng Thu*c phù hợp. Điều dáng nói là người bệnh phải tuyệt đối tuân thủ chỉ định của bác sĩ và người bệnh phải được theo dõi, tái khám theo đúng hẹn. Hơn nữa đây là một bệnh hay tái phát nên cần cẩn thận. Khi bị tái phát, bệnh nhân tuyệt đối không tự ý dùng lại đơn Thu*c cũ, vì nếu cứ sử dụng mãi một loại Thu*c sẽ dễ nhờn Thu*c, gây những tác dụng phụ ở mắt.Một thực tế đáng lo ngại hiện nay là thói quen tự dùng Thu*c của người bệnh. Khi bị viêm kết mạc dị ứng, bệnh nhân tự mua các Thu*c chống viêm và sử dụng kéo dài không có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Rất nguy hiểm khi trong số các Thu*c chống viêm đó là các chế phẩm có corticoid. Đó là những Thu*c dễ gây các tác dụng phụ nguy hiểm như: tăng nhãn áp, đục thể thủy tinh,... có thể dẫn đến mù mắt khi người bệnh còn rất trẻ.
Các lưu ý trong phòng bệnh
Điều quan trọng để phòng
viêm kết mạc mùa xuân là hạn chế tác nhân gây dị ứng. Những người có cơ địa dị ứng cần tránh tiếp xúc với dị nguyên đó. Nếu như dị ứng với phấn hoa, bụi thì cần phải đeo kính mắt, đeo khẩu trang; không nên trồng, cắm hoa quanh nhà; khi dọn vệ sinh nhà cửa cần có phương tiện bảo hộ che chắn bụi... Khi bị bụi, phấn hoa bay vào mắt, nếu ngứa mắt khó chịu, người bệnh có thể đắp gạc lạnh hay nước đá cho bớt ngứa. Người bệnh không nên dụi mắt khi ngứa và cần phải rửa sạch mặt và vệ sinh mắt bằng cách nhỏ nước muối S*nh l* 0,9% sau mỗi lần đi ngoài đường về. Sau đó đến bác sĩ chuyên khoa mắt điều trị.
BS. Hiền Thu