Thai phụ điều trị lọc màng bụng bằng máy có thể sinh con khỏe mạnh

Trong chương trình đào tạo liên tục trực tuyến diễn ra chiều ngày 25/8, ThS.BS Huỳnh Ngọc Phương Thảo - Trưởng khoa Nội thận- Thận nhân tạo, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM trình bày chủ đề "Lợi điểm của điều trị lọc màng bụng bằng máy".

Mở đầu bài thuyết trình, BS Phương Thảo đưa ra kết quả từ các nghiên cứu so sánh lọc màng bụng bằng máy (APD) và lọc màng bụng bằng tay truyền thống (CAPD) cho thấy tỉ lệ sống còn của bệnh nhân dùng APD tương tự với CAPD; thời gian sống còn kỹ thuật ít nhất cũng tốt tương tự giữa 2 phương pháp; tỉ lệ viêm phúc mạc của APD cũng tốt tương tự như CAPD.

Sự linh hoạt của toa lọc màng bụng: tối ưu hóa loại bỏ chất tan, sodium và dịch thừa

Những tình huống y khoa đặc biệt cần lọc màng bụng bằng máy là:

Bệnh nhân cần thể tích dịch châm thấp:

–      Bệnh nhân cần lọc máu sớm

–      Bệnh nhân cần điều trị thoát vị

–      Bệnh nhân mang thai

–      Rò rỉ dịch lọc

Bệnh nhân nhi

Thực tế có nhiều bệnh nhân đến với bác sĩ trong tình huống rất nặng, cần phải cấp cứu với hội chứng urê huyết cao, trước đó bệnh nhân chưa có kế hoạch điều trị gì cả, chưa chạy thận nhân tạo, chưa lọc màng bụng… trường hợp này phải chạy thận cấp cứu, phải đặt catheter, tĩnh mạch ly tâm thì có những biến chứng đi kèm như thuyên tắc huyết khối, nhiễm trùng… Nhưng với máy lọc màng bụng, chúng ta có thể khởi đầu công việc này một cách an toàn, hiệu quả, nhất là có thể tiến hành sớm, không cần chờ đợi 14 ngày mới được lọc máu.

ThS.BS Huỳnh Ngọc Phương Thảo thăm khám người bệnh lọc màng bụng bằng máy tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM

Bắt đầu lọc máu sớm

Hầu hết bệnh nhân bắt đầu lọc máu mà không có kế hoạch cụ thể từ trước

"Tại Bệnh viện Đại học Y dược, chúng tôi thường tiến hành lọc màng bụng sớm sau 3-5 ngày đặt catheter, bắt đầu với thể tích dịch châm thấp, khoảng 700ml, 800ml, ban đầu từ 6 tiếng tăng dần lên 8 tiếng để bệnh nhân thích nghi dần, rồi tiến tới điều trị chuẩn.

Từ tháng 5/2019 đến nay chúng tôi đã có 30 bệnh nhân áp dụng lọc màng bụng sớm, ghi nhận biến chứng không nhiều, ít nguy hiểm. Chúng tôi cũng đã đăng ký đề tài nghiên cứu khoa học, bắt đầu nghiên cứu từ tháng 8 năm nay, tổng kết vào 2 năm tới sẽ công bố kết quả nghiên cứu về lọc màng bụng sớm" - BS Thảo cho biết.

Bệnh nhân cần điều trị thoát vị

Một số bệnh nhân mặc dù bác sĩ đã thăm khám nhưng vấn đề thoát vị không có biểu hiện rõ ràng, chỗ tồn tại ống phúc tinh mạc nhỏ nên ruột không chui qua đó, khi bắt đầu thay dịch, áp lực ổ bụng tăng lên mới thấy được vị trí thoát vị. Nhưng với lọc màng bụng bằng máy, bệnh nhân nằm ngửa và thể tích dịch châm thấp, áp lực ổ bụng thấp cũng giúp bệnh nhân ít xảy ra tình trạng thoát vị.

Ngoài ra có thể lựa chọn lọc máy sau điều trị thoát vị để giảm thiểu nguy cơ rò rỉ của việc điều trị lọc màng bụng.

Phác đồ điều trị trước và sau phẫu thuật thoát vị bẹn

Bệnh nhân mang thai

Một số phụ nữ không may bị suy thận từ sớm nhưng họ vẫn có nhu cầu lập gia đình, sinh con. Hiện giờ người ta vẫn chưa biết toa tối ưu cho bệnh nhân lọc màng bụng mà có thai là như thế nào. Tuy nhiên, chúng ta thấy khi có thai mà dùng phương pháp lọc màng bụng thông thường sẽ làm tăng áp lực ổ bụng, sẽ phần nào ảnh hưởng đến thai, do đó cần phải giảm thể tích ngâm dịch và tăng số lần trao đổi. Còn lọc màng bụng bằng máy giúp loại bỏ nhược điểm này.

Một sản phụ tại Bệnh viện Thận Hà Nội đã sinh con khỏe mạnh, trong thai kỳ chị đã sử dụng lọc màng bụng bằng máy vào những tháng cuối của thai kỳ, khi thai này càng lớn.

Thai phụ thực hiện phương pháp lọc màng bụng tự động trong thời gian mang thai sinh con khỏe mạnh

Rò rỉ dịch lọc

Rò rỉ dịch lọc là vấn đề cần quan tâm khi chúng ta lọc màng bụng sớm, có thể xảy ra trong các trường hợp: tràn dịch màng phổi, rò rỉ dưới da, rò rỉ xuống bìu, quanh catheter, sau phúc mạc…

Sau khi so sánh các tư thế thì ta thấy nằm ngửa sẽ có áp lực trong khoang màng bụng thấp nhất. Do vậy lọc màng bụng bằng máy tự động, bệnh nhân nằm ngửa, thay dịch vào ban đêm sẽ góp phần làm giảm tỷ lệ rò rỉ dịch lọc.

Lọc màng bụng bằng máy với bệnh nhân nhi

Có rất nhiều lý do để ưu tiên lọc màng bụng bằng máy tự động cho bệnh nhi

Lý do để ưu tiên APD cho các bệnh nhi

Bệnh nhân lớn tuổi

Bệnh nhân lớn tuổi là nhóm bệnh nhân lớn và tăng nhanh trong nhóm bệnh thận mạn giai đoạn cuối. Vì tuổi cao và nhiều bệnh đồng mắc, bệnh nhân lớn tuổi khó có thể ghép thận và thường được điều trị lọc màng bụng.

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy rằng bệnh nhân lớn tuổi lựa chọn lọc màng bụng sẽ có thể được điều trị tại nhà với các chương trình assisted PD.

Những người có thể tham gia bao gồm:

Những bệnh nhân mới bắt đầu điều trị, chọn lựa PD nhưng không thể tự thực hiện điều trị vì bệnh đồng mắc, khuyết tật, hoặc các vấn đề tâm thần xã hội.

Thêm một lợi ích của lọc màng bụng bằng máy: điều dưỡng chỉ cần ghé nhà chăm sóc 1-2 lần/ngày

Tóm lại, lọc màng bụng bằng máy tự động đem lại rất nhiều lợi ích.

Trong số những bệnh nhân PD, thời gian sống còn trung bình đã được cải thiện, đặc biệt là trong giai đoạn sớm sau điều trị. Các bệnh nhân APD có một số lợi ích sau:

- APD có liên quan đến kết cục lâm sàng tốt (sống còn, sống còn kỹ thuật, bảo tồn RRF, tỉ lệ viêm phúc mạc thấp)

- APD cho phép linh hoạt toa lọc màng bụng (để đạt được cân bằng dịch và loại bỏ chất tan đầy đủ, thể tích và thời gian được điều chỉnh phù hợp với bệnh nhân)

- APD phù hợp cho một số bệnh nhân đặc biệt khó điều trị (như bệnh nhân trẻ em, mang thai, hay lớn tuổi)

Kết cục lâm sàng tốt nhờ vào việc linh hoạt kê toa giúp tạo ra những thuận tiện cho cuộc sống riêng của bệnh nhân (khả năng đến trường, làm việc, tham gia các hoạt động xã hội). Kích thước máy lọc màng bụng khá nhỏ gọn (bằng một chiếc máy in nhỏ) nên có thể đem theo đi công tác hay du lịch, do đó bệnh nhân APD có nhiều khả năng tiếp tục việc làm một cách thuận lợi hơn.

Hồng Nhung

Nguồn: Cổng thông tin Tư vấn sức khỏe AloBacsi.com