Trong những năm qua, khu vực tư nhân tham gia khá sâu rộng vào công tác phòng tại Việt Nam, giúp tăng khả năng tiếp cận của người sử dụng đến các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS.
Về tư vấn xét nghiệm HIV, mạng lưới đồng đẳng viên, tổ chức dựa vào cộng đồng tham gia tích cực vào việc tiếp cận các đối tượng có nguy cơ cao, tuyên truyền, vận động họ đi xét nghiệm HIV. Từ năm 2015 cho đến nay, hơn 150.000 người đã được xét nghiệm HIV thông qua các tổ chức cộng đồng và các doanh nghiệp xã hội của cộng đồng.
Các tổ chức cộng đồng đóng rất quan trọng trong việc cung cấp các vật dụng can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV, như phân phát bơm kim tiêm, bao cao su. Hiện nay, hơn 50% số vật dụng can thiệp này được cấp phát thông qua mạng lưới đồng đẳng viên và các tổ chức cộng đồng.
Về điều trị, hiện cả nước có gần 140.000 bệnh nhân đang điều trị HIV/AIDS tại các cơ sở y tế công. Ngoài ra, ước tính có khoảng 10.000 bệnh nhân khác đang điều trị HIV/AIDS tại các cơ sở y tế tư nhân, trong đó có cả những cơ sở y tế điều trị HIV/AIDS sử dụng Thu*c ARV nguồn BHYT. Sự tham gia của y tế đã góp phần tăng sự lựa chọn cho người bệnh, đồng thời giúp mở rộng điều trị HIV/AIDS tại Việt Nam.
Về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP), cả nước hiện có hơn 3.000 khách hàng đang điều trị PrEP, trong đó hơn 70% số bệnh nhân này là điều trị tại các sở y tế tư nhân.
Các doanh nghiệp tư nhân trong nước cũng tham gia tích cực vào việc cung ứng Thu*c, sinh phẩm xét nghiệm và vật dụng HIV/AIDS. Hiện nay, các doanh nghiệp trong nước đã cung ứng 100% nhu cầu Thu*c methadone cho điều trị nghiện các chất dạng Thu*c phi*n bằng Thu*c thay thế. Thu*c ARV sử dụng nguồn BHYT cũng đã được các doanh nghiệp dược phẩm trong nước cung ứng. Vật phẩm can thiệp giảm hại như bơm kim tiêm, bao cao su cũng được mua trong nước...
Có thể nói, sự tham gia của khu vực thời gian qua góp phần quan trọng trong việc làm giảm dịch HIV/AIDS ở nước ta trong thời gian qua.
Thời gian qua, kinh phí cho phòng, ở nước ta dựa nhiều vào nguồn viện trợ nước ngoài và đang bị cắt giảm nhanh chóng. Mặc dù ngân sách nhà nước từ Trung ương và các địa phương cho phòng, đã tăng nhanh nhưng bên cạnh việc huy động các nguồn lực từ Nhà nước, sự tham gia của khu vực tư nhân đóng vai trò rất quan trọng trong phòng, chống HIV/AIDS.
Theo ông Nguyễn Hoàng Long - Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, HIV vẫn bị kỳ thị trong xã hội, vì thế, y tế sẽ có thuận lợi dễ tiếp cận hơn với người nhiễm HIV. Lợi thế của y tế tư nhận là gần dân hơn, bảo mật thông tin, quy trình thủ tục đơn giản, nhiều mô hình chăm sóc sức khỏe cho người có điều kiện hơn. Nhờ có được sự tin tưởng từ cộng đồng, y tế có thể cung cấp những dịch vụ linh hoạt phù hợp dựa trên sự thấu hiểu và không phán xét. Điều này đã góp phần lớn vào việc tăng phát hiện và giảm lây truyền HIV.
Được biết, năm 2014, khoảng 80% các quỹ tại Việt Nam đến từ các nhà tài trợ nước ngoài. Đã đến lúc Việt Nam phải khuyến khích huy động nguồn tiền trong nước, trong đó có sự tham gia đóng góp đặc biệt là về mặt tài chính của khu vực tư nhân. Sự tham gia của khu vực góp phần tăng sự lựa chọn cho người bệnh, đồng thời giúp mở rộng điều trị HIV/AIDS.
Theo đó, chính sự phối hợp nhịp nhàng giữa việc bảo đảm ưu tiên nguồn lực công cho những người yếu thế và nghèo nhất thông qua cung cấp hàng hóa và dịch vụ miễn phí hoặc trợ giá, đồng thời thúc đẩy sự tham gia của khu vực cung cấp hàng hóa và dịch vụ đáp ứng nhu cầu của những người có khả năng và sẵn sàng chi trả sẽ tạo ra hiệu quả trong phòng, chống HIV/AIDS.
Phát biểu tại hội thảo về sự tham gia của khu vực tư nhân trong chương trình phòng, tại Việt Nam do Bộ Y tế phối hợp với các đơn vị liên quan vừa tổ chức mới đây tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường cảm ơn sự tham gia tích cực và những đóng góp to lớn của cộng đồng và khối tư nhân trong công tác phòng, và đề nghị Cục Phòng, phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan, với sự hỗ trợ của các nhà tài trợ, tiến hành rà soát tình hình thực tế, đề xuất những giải pháp mới nhằm huy động nhiều hơn nữa sự tham gia của cộng đồng và khu vực tư nhân nhằm thực hiện mục tiêu 90-90-90, hướng đến kết thúc đại dịch AIDS tại Việt Nam vào năm 2030.