Trong báo cáo tháng 9 của Ngân hàng Thế giới (World Bank) về nội dung "Covid-19: Kinh tế Việt Nam lấy lại ánh hào quang", cơ quan này khuyến nghị Chính phủ nên sớm có kế hoạch chuẩn bị hoặc dự phòng trong trường hợp Covid-19 tiếp diễn một hoặc hai năm nữa. Hoạt động tiêm chủng cần được tiến hành đồng thời với việc xét nghiệm nhằm kiểm soát đại dịch và giảm thiểu thiệt hại về kinh tế.
Các chuyên gia kinh tế của World Bank cho rằng, tốc độ phục hồi tương quan chặt chẽ với quy mô chương trình tiêm chủng, nhưng xét nghiệm vẫn là biện pháp quan trọng để ngăn chặn đại dịch. Các quốc gia có chương trình tiêm chủng tích cực hơn dự kiến sẽ tăng trưởng nhanh hơn bởi những người được tiêm vaccine vẫn có khả năng lây nhiễm và Việt Nam tiếp tục tăng cường xét nghiệm sau những kết quả đạt được trong năm nay.
Mẫu xét nghiệm tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, tháng 4/2020. Ảnh: Quỳnh Trần
Từ ngày 1/10, TP HCM thực hiện điều chỉnh các biện pháp phòng chống Covid-19, từng bước nới lỏng giãn cách xã hội. Nhiều hoạt động, dịch vụ được phép mở trở lại. Người dân háo hức sau thời gian dài phải ở nhà, nhịp sống của thành phố đang dần trở lại. Tuy nhiên, theo chuyên gia, việc nới lỏng thực hiện theo lộ trình, ưu tiên phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh với tiêu chí an toàn tới đâu, nới lỏng tới đó. Để trở lại cuộc sống bình thường mới, mỗi người dân cần cảnh giác, tuân thủ các biện pháp chung sống an toàn với Covid-19.
PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế Công cộng, Đại học Y Dược TP HCM từng phát biểu: "Người dân có vai trò quan trọng nhất nếu muốn chống lại biến thể Delta. Chúng ta sống chung với virus nhưng không được chủ quan, lơ là".
Để đảm bảo bản thân "khỏe mạnh" trước các nguy cơ dịch bệnh và giúp xã hội bảo vệ vững chắc giai đoạn "bình thường mới", mỗi cá nhân cần thực hiện quy tắc tiêm chủng - xét nghiệm. Tuy nhiên, dù đã được tiêm vaccine phòng Covid-19, người được tiêm vẫn cần thực hiện nghiêm các biện pháp phòng bệnh và thực hiện biện pháp 5K theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
Đặc biệt, người được tiêm chủng đầy đủ vẫn cần xét nghiệm sàng lọc định kỳ, bởi việc xét nghiệm trong bối cảnh "bình thường mới" giúp mọi người biết được bản thân có đang là F0 hay không. Đây là cách tối ưu để bảo vệ bản thân và hạn chế lây lan mầm bệnh ra cộng đồng cũng như đón đầu tốc độ lây lan của chủng Delta. Khi hoạt động truy vết gần như bị vô hiệu do không đủ nhân lực, thiếu sự hợp tác khai báo của người dân, xét nghiệm vẫn là một trong những hoạt động then chốt trong công tác phòng chống dịch trong điều kiện "bình thường mới".
PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, chia sẻ thêm, về lý thuyết, xét nghiệm là điều cần thiết, thậm chí xét nghiệm càng nhiều để tìm F0 càng tốt. Tuy nhiên, điều kiện thực tế ở TP HCM khó thực hiện như kỳ vọng.
Nguyên nhân là trong thời gian giãn cách xã hội qua, việc xét nghiệm dồn dập gây quá tải cho ngành y tế, thiết hụt cán bộ y tế, xét nghiệm xong không có kết quả cho người dân, chưa kể có thể có sai sót, dẫn tới lây nhiễm chéo trong cộng đồng... Đặc biệt, khi có thêm quy định mới chỉ cần thẻ xanh với hai mũi vaccine là đủ điều kiện để di chuyển, làm việc... Những nguyên nhân này khiến người dân e dè, chủ quan khi thực hiện xét nghiệm.
Ngoài ra, theo bác sĩ Dũng, nhiều bài báo khoa học, những nghiên cứu tại các quốc gia trên thế giới đã kết luận rằng, việc xét nghiệm để tìm F0 là phương pháp hiệu quả nhất trong các giải pháp kiểm soát dịch.
Một số quốc gia như Hàn Quốc, Anh, Đức, Hà Lan, Trung Quốc đang duy trì xét nghiệm như một biện pháp kiểm soát virus lây lan để ngăn chặn đại dịch sau thời gian phong tỏa. Với cách thức tổ chức xét nghiệm thường xuyên, ứng dụng công nghệ và tổ chức khoa học, các quốc gia này đã thành công ngăn chặn biến thể Delta lây lan.
Do đó, để giảm thiểu chi phí xét nghiệm mà vẫn có kết quả chính xác, ngành y tế nên áp dụng mẫu gộp và ứng dụng công nghệ vừa giảm nhân lực y tế vừa trả kết quả có QR, đảm bảo chính xác cho người dân.
Trong giai đoạn dịch bệnh diễn biến phức tạp nhất, công nghệ số đã khẳng định sự cần thiết, góp phần hiệu quả phòng, chống, đẩy lùi dịch bệnh, quản lý, vận hành xã hội. Đặc biệt trong việc triển khai xét nghiệm diện rộng thần tốc, nếu không ứng dụng công nghệ sẽ không đảm bảo an toàn, nhanh và chính xác, hiệu quả. Trong đó, nền tảng "Việt Nam Khỏe Mạnh" là một trong hơn 20 công nghệ, ứng dụng số hỗ trợ công tác phòng, chống Covid-19 đã được xây dựng, triển khai trên toàn quốc.
Người dân được trả kết quả xét nghiệm trực tuyến với mã QRcode. Ảnh: SVC
Đây là một ứng dụng của Canada, được xây dựng, phát triển với sự tư vấn của Tập đoàn GovTech (chính phủ Singapore) và sự tham gia của Cục Công nghệ Thông tin (Bộ Y tế), Cục Tin học hoá Bộ Thông tin truyền thông nhằm tập trung các giải pháp quản lý toàn diện từ khai báo y tế, đăng ký xuất nhập cảnh, thị thực, quản lý cách ly, truy vết, xét nghiệm, vaccine, khai báo tại các điểm đến, khai báo di chuyển... để tham gia hỗ trợ phòng chống dịch bệnh.
Qua thực tế triển khai triển khai ở một số địa phương, phần mềm quản lý xét nghiệm đã giúp giảm ít nhất 50% nhân lực y tế và hỗ trợ báo cáo thống kê trực tuyến cho các cơ quan phòng chống dịch. Với giao diện trực quan, qua các bước thao tác đơn giản, thuận tiện, website đã mang tới tiện ích cho người dân, đáp ứng nhu cầu kiểm soát, phân tích và tổng hợp thông tin của Bộ Y tế, Chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức.