các giai đoạn của zona thần kinh thường kéo dài từ 5 – 7 ngày. để dễ dàng hơn trong việc lựa chọn, áp dụng các biện pháp chăm sóc và điều trị phù hợp, rút ngắn thời gian chữa bệnh, bạn cần xác định chính xác các giai đoạn phát triển của căn bệnh này.
Zona thần kinh là một dạng nhiễm trùng da. bệnh xảy ra khi virus thần kinh varicella zoster (vzv) – một loại virus gây bệnh thủy đậu tái hoạt động trong điều kiện thích hợp.
Tổn thương da do bệnh zona thần kinh gây ra phát triển mạnh mẽ theo từng giai đoạn với các triệu chứng, đặc điểm riêng biệt. việc xác định chính xác từng giai đoạn phát triển của bệnh sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc lựa chọn và áp dụng các phương pháp chăm sóc, điều trị phù hợp.
Da ngứa và đỏ nhẹ là giai đoạn đầu của bệnh zona thần kinh. khi gặp điều kiện thuận lợi (suy nhược cơ thể, suy giảm hệ miễn dịch, các sang chấn tinh thần) virus thần kinh varicella zoster tái hoạt và gây bệnh.trong thời gian này người bệnh sẽ nhận thấy trên da có dấu hiệu đỏ nhẹ kèm theo cảm giác ngứa ngáy.
Sau khoảng vài phút đến vài giờ, khu vực có da bị đỏ sẽ xuất hiện những vết hồng ban. Kèm theo đó là biểu hiện sưng nhẹ và gây đau rát cho người bệnh.
Tùy thuộc vào thể trạng của người bệnh và sự nhân lên của virus thần kinh varicella zoster, vết hồng ban có thể xuất hiện với kích thước lớn hoặc nằm sát nhau.
Sau 12 giờ, các đám mụn nước nhỏ bắt đầu hình thành trên khu vực có da bị tổn thương. ở người bị zona thần kinh, bọng nước có chứa dịch, tập trung thành từng chùm, mọc chạy theo đường phân bố của dây thần kinh ngoại biên.
Bọng nước do bệnh zona thần kinh gây ra có hình tròn với kích thước và số lượng đa dạng. thời gian đầu, mụn nước có dịch trong, căng. sau đó lượng dịch trong mụn chuyển sang đục và nhanh chóng hóa thành mủ.
Triệu chứng ngứa da ở giai đoạn hình thành các đám mụn nước gây ngứa ngáy biểu hiện rõ hơn so với hai giai đoạn đầu. tuy nhiên người bệnh cần kiểm soát hoạt động gãi ngứa, cào, ma xát mạnh vào mụn nước. bởi hoạt động này có thể khiến nguy cơ nhiễm trùng da tăng cao, bệnh zona thần kinh bội nhiễm hình thành.
Ngoài ra khi mụn nước phồng rộp to, người bệnh còn có cảm giác đau rát. Trong trường hợp xảy ra ở trẻ em, trẻ còn có biểu hiện sốt nhẹ,hạch bạch huyết sưng to.
Sau 3 ngày kể từ khi hình thành, mụn nước bắt đầu vỡ. Trong thời gian này, triệu chứng bỏng rát sẽ thuyên giảm, vùng da bị tổn thương bắt đầu đóng mài. Sau khoảng 1 – 2 ngày, lớp mài do mụn nước vỡ sẽ bong tự nhiên.
Lớp mài bong tróc khiến triệu chứng nóng rát và ngứa ngáy giảm đáng kể. Tuy nhiên ở một số trường hợp, người bệnh có thể nhận thấy da ngứa râm ran và hơi đau rát.
Sau khi lớp vảy do mụn nước vỡ bong hoàn toàn, khu vực có da bị tổn thương sẽ liền lại và nhanh chóng hồi phục. tuy nhiên vùng da bị thương thường xuất hiện vết đỏ hoặc thâm do bệnh zona thần kinh để lại.
Ở giai đoạn đau dây thần kinh sau zona, bệnh trở nên nguy hiểm. bởi bệnh gây ra những cơn đau vô cùng nghiêm trọng, đau lâu dài, đâm xuyên và kèm theo cảm giác nóng rát. cơn đau có tể kéo dài đến 3 tháng sau khi vết thương da đã lành. để khắc phục, người bệnh cần sử dụng Thu*c theo sự chỉ định của bác sĩ.
Hầu hết các trường hợp mắc bệnh zona thần kinh đều được chữa trị bằng Thu*c và biện pháp chăm sóc da. tuy nhiên các loại Thu*c dùng trong điều trị zona phải được sử dụng vào từng thời điểm, giai đoạn thích hợp.
Việc tự ý sử dụng Thu*c điều trị có thể khiến các triệu chứng, tổn thương lan rộng và trở nên ngày càng nghiêm trọng hơn. Đặc biệt là Thu*c bôi.
Sau khi nhận thấy vùng da bệnh có biểu hiện ngứa và đỏ nhẹ, người bệnh cần sử dụng nước muối S*nh l* để làm sạch da. Sau đó dùng các loại Thu*c sát trùng như kẽm oxit, hồ nước.. để bôi lên da.
Ở giai đoạn bọng nước hình thành, vỡ và tiết dịch, người bệnh cần sử dụng một số loại dung dịch có khả năng kháng virus và sát trùng như Thu*c tím, xanh methylene hoặc các loại Thu*c có chứa steroid như fobancort, flucinar, gentrison… để bôi lên vùng da bị tổn thương.
Trong giai đoạn bọng nước hình thành, người bệnh có thể cảm thấy bứt rứt và ngứa ngáy dữ dội. để cải thiện tình trạng này, bác sĩ chuyên khoa sẽ hướng dẫn bạn sử dụng Thu*c kháng histamin h1 như cetitrizin, phenergan và loratadin.
Khi những đám mụn nước vỡ, tróc vảy và bắt đầu liền sẹo, bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu bạn sử dụng một số loại Thu*c gây tê tại chỗ như miếng dán/ lidocaine gel. Loại Thu*c này có tác dụng cải thiện triệu chứng ngứa ngáy và đau rát.
Ngoài ra, người bệnh có thể dùng kem dưỡng ẩm thoa lên vùng da bệnh. Điều này sẽ giúp bạn làm mờ nhanh các sắc tố đậm màu ở những khu vực có da bị tổn thương. Đồng thời thúc đẩy quá trình hình thành collagen ở vùng da này.
Ngoài ra ở giai đoạn liền sẹo, người bệnh cần tránh để vùng da non tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng hoặc các tác nhân gây dị ứng. cụ thể như chất hóa học, nguồn nước bẩn, nấm mốc…
Để đánh giá và xử lý giai đoạn đau sau zona, bác sĩ chuyên khoa sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng, tổn thương, mức độ nghiêm trọng và khả năng làm ảnh hưởng đến các hoạt động sinh hoạt thường ngày của cơ đau.
Thông thường, bác sĩ chuyên khoa sẽ cho bạn kiểm soát giai đoạn đau sau zona bằng một số loại Thu*c giảm đau thông thường trong liệu trình chữa bệnh với Thu*c kháng viêm, Thu*c kháng virus, Thu*c giảm đau, dung dịch hay Thu*c bôi sát khuẩn.
Tuy nhiên, dựa vào khả năng đáp ứng với Thu*c, quá trình điều trị tích cực của từng bệnh nhân mà mức độ đau và thời gian kiểm soát cơn đau ở mỗi người không giống nhau.
Tổn thương do hình thành bởi zona thần kinh có thể phát triển theo chiều hướng xấu. nếu không được chăm sóc đúng cách, những tổn thương này có thể để lại nhiều vết thâm sẹo lớn.
Ngược lại, nếu bệnh nhân kết hợp đồng thời giữa việc sử dụng Thu*c điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ và chăm sóc hợp lý, tổn thương lại vùng da bệnh sẽ nhanh chóng liều lại. Đồng thời làm giảm nguy cơ hình thành vết thâm.
Các biện pháp chăm sóc bệnh nhân bị zona thần kinh gồm:
Bài viết đã tổng hợp thông tin về các giai đoạn của zona thần kinh và cách xử lý theo từng giai đoạn cụ thể. nếu bạn đưa các loại Thu*c phù hợp vào quá trình điều trị, kết hợp cùng với các biện pháp chăm sóc đúng cách,zona thần kinh và triệu chứng của bệnh sẽ được kiểm soát sau 7 – 10 ngày.