Mặc dù có nhiều tiến bộ nhảy vọt trong kỹ thuật chẩn đoán và phương tiện điều trị nhưng bệnh timmạch vẫn tiếp tục đứng đầu về tỉ lệ Tu vong. Một trong các lý do hiển hiện là vì bệnh cao huyết áphoặc không được phát hiện đúng lúc hoặc không được điều trị đúng bài bản. Trên thực tế bệnh dễ trởnặng vì:
1. Bệnh nhân không biết là huyết áp thay đổi theo nhịp sinh học trong ngày, nếp sinh hoạt, trọnglượng, cũng như tuổi đời của mỗi đối tượng cá biệt. Do đó, nếu có người lo lắng thái quá dù huyếtáp mới ngấp nghé ngưỡng bệnh lý thì cũng không thiếu người thờ ơ vì chỉ dựa vào trị số ở định mứcbình thường trong một lần đo huyết áp ngẫu nhiên.
2. Gọi là cao huyết áp khi huyết áp nhiều lần vượt quá trị số 140/90 sau khi nghỉ ngơi nhưngđừng chỉ dựa vào tiêu chuẩn 140/90 để đánh giá bệnh cao huyết áp. Định mức này thấp hơn ở ngườibệnh tiểu đường (130/80), thậm chí thấp hơn nữa (125/85) nếu đã có biến chứng ở thận hay mắt.
3. Ít khi cao huyết áp biểu lộ qua triệu chứng như nhức đầu, chóng mặt, ù tai, cáu kỉnh, mấtngủ... nên cả bệnh nhân lẫn thầy Thu*c dễ bị lừa. Muốn đánh giá huyết áp một cách chính xác vàkhách quan cần đo huyết áp nhiều lần trong ngày nhưng đúng giờ nhất định trong 3 ngày liên tục vàghi tất cả kết quả để thầy Thu*c đánh giá diễn tiến, qua đó thay đổi phác đồ điều trị nếu như thầyThu*c chắc chắn là việc giảm Thu*c an toàn cho người bệnh.
4. Bên cạnh yếu tố di truyền còn có một số điều kiện thuận lợi khiến bệnh bộc phát như xơ vữađộng mạch, tăng mỡ máu, hút Thu*c, béo phì, nghiện rượu, ít vận động, stress, bệnh tiểu đường, bệnhtuyến giáp... Huyết áp của đối tượng thuộc các nhóm vừa kể vì thế cần được kiểm soát định kỳ, mỗikhi mỏi mệt thay vì xuân thu nhị kỳ!
5. Không dùng Thu*c dù biết huyết áp đã tăng hay ngưng Thu*c dù đang được điều trị chỉ vì khôngcó triệu chứng gây khó chịu là sai lầm nghiêm trọng. Đừng quên cao huyết áp nếu không được điều trịđến nơi đến chốn là lý do dẫn đến nhiều biến chứng như viêm tĩnh mạch, viêm cầu thận, nhồi máu cơtim, tai biến mạch máu não... Một khi đã dùng Thu*c hạ áp, phải dùng Thu*c liên tục để tránh tìnhtrạng huyết áp tăng bất ngờ. Đừng dùng Thu*c chỉ mỗi khi ghi nhận huyết áp đã tăng; cũng đừng dùngThu*c chỉ khi có cảm giác khó chịu vì thường là quá trễ!
Khám tim mạch tại Trung tâm Chẩn đoán y khoa (Medic) Ảnh: Hồng Thúy6. Vì tính cảm ứng cũng như thể tạng riêng của mỗi bệnh nhân nên không thể giữ nguyên liều lượngThu*c hạ áp trong suốt liệu trình. Việc dùng Thu*c hạ áp kiểu năm này qua tháng khác theo toa Thu*ccũ là sai lầm nghiêm trọng.
7. Kết hợp với dược thảo trong phác đồ điều trị là điều nên làm. Nhưng bệnh nhân không được tựđiều trị để tránh trường hợp tương tác bất lợi. Tệ hơn nữa là bệnh nhân tự ngưng Thu*c đặc hiệu đểthay bằng cây Thu*c theo lời đồn!
8. Việc áp dụng các phương pháp không dùng Thu*c, như châm cứu, dưỡng sinh, thiền định … là điềurất đáng khuyến khích, nếu được áp dụng đúng bài bản, nhưng chỉ là nhân tố đi kèm trong phác đồđiều trị, nghĩa là không thể thay thế Thu*c đặc hiệu.
9. Việc lạm dụng Thu*c canxi có thể làm mất tác dụng của một số Thu*c hạ áp, nhất là Thu*c thuộcnhóm chẹn beta. Bệnh nhân vì thế không nên uống Thu*c hạ áp cùng lúc với sữa. Cũng đừng tự ý dùngThu*c canxi liều cao vì sợ loãng xương mà không hội ý với thầy Thu*c. Tương tự, nước ép bưởi nếudùng gần giờ uống Thu*c cũng là lý do khiến nhiều loại Thu*c hạ áp hoặc khởi động tác dụng chậm hơnhoặc mất tác dụng nhanh hơn khiến huyết áp dễ dao động.
10. Không Thu*c nào có thể triển khai tác dụng như mong muốn nếu thiếu nước. Người dùng Thu*c hạáp vì thế đừng quên chất phụ gia tối quan trọng của Thu*c, đó là uống nước cho đủ trong ngày thayvì chỉ lo uống Thu*c!
Cao huyết áp sở dĩ nhiêu khê không hẳn vì bệnh khó chữa mà lắm khi chỉ vì thầy Thu*c chưa huyđộng được sự cộng tác của người bệnh và thân nhân. Muốn được vậy, biện pháp cơ bản chính là làm saođể mọi người hiểu rõ hơn về căn bệnh này, hiểu để đừng sợ, biết để đừng tránh né. Tri thức y họcnhiều khi quan trọng hơn viên Thu*c. Chính vì thế mà nhà điều trị còn có tên là "thầy Thu*c" vì vừalàm Thu*c vừa làm thầy.