Chống nắng toàn diện cho cơ thể trong mùa hè

Ánh nắng mặt trời mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe của chúng ta. Tuy nhiên, ánh năng mặt trời cũng chứa các tia tử ngoại (UVA và UVB) sẽ xuyên thấu và phá hủy các tế bào da người, gây nên các triệu chứng lão hóa da và thậm chí có thể dẫn đến nguy cơ ung thư da. Chính vì thế, chúng ta cần có những biện pháp chống nắng toàn diện cho cơ thể, ngăn chặn và giảm thiểu các tác hại của các tia UV đến với cơ thể con người.

Những tác hại của các tia UV đối với làn da

1. Đen, sạm da

Tác nhân hình thành các vết nám, tàn nhang và khiến da trở nên thâm sạm chính là hắc tố melanin. Lượng melanin trong cơ thể có xu hướng tăng cao để bào vệ cơ thể khỏi các tác động của các tia tử ngoại có trong ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, khi lượng melanin trong cơ thể tăng lên cũng sẽ gây ra các vấn đề về da như thâm, nám và sạm da. Khiến da trở nên không đều màu và gây mất thẩm mỹ cho làn da chúng ta.

2. Da cháy, bỏng

Các tia cực tím gồm tia UVA và UVB có khả năng xuyên thấu và phá hủy các tế bào da. Bước sóng của tia càng dài thì mức độ xuyên thấu các tầng tế bào da cũng càng lớn.

Khi cơ thể tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá lâu, nhiệt lượng và mức độ xuyên thấu của các tia cực tím sẽ khiến cho da bị cháy, bỏng và rộp nước, thậm chí là lột da. Lúc này, cần lập tức hạ nhiệt độ cho vùng da bị cháy nắng bằng cách sử dụng nước lạnh hoặc các loại gel có công dụng làm dịu và mát lạnh như gel lô hội.

3. Lão hóa da

Các tia UVA có khả năng xâm nhập đến tầng hạ bì của da, phá vỡ cấu trúc của các collagen có trong da, khiến da bị chảy sệ, dễ tạo thành các nếp nhăn và nhanh chóng bị lão hóa.

Các chuyên gia da liễu cũng cảnh báo rằng, ánh nắng, cụ thể là các tia cực tím mới chính là tác nhân và nguyên nhân khiến cho làn da của chúng ta bị lão hóa nhanh nhất.

4. Ung thư da

Tia UVB sẽ xâm nhập và biến đổi các phân tử ôxy bền vững có trong da chúng ta thành các gốc tự do, ảnh hưởng đến lớp đáy của tầng biểu bì. Khi lớp đáy này bị tổn thương, sẽ sản sinh ra các tế bào không trọn vẹn, dẫn đến việc tạo thành các khối u và khiến chúng ta có nguy cơ mắc bệnh ung thư da.

Ung thư da tuy không phải loại khối u ác tính và có khả năng gây tử vong cao cho chúng ta, tuy nhiên, nó có thể lan rộng ra khắp cơ thể và gây biến dạng cho cơ thể chúng ta, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nếu không được chữa trị kịp thời.

5. Suy giảm hệ thống miễn dịch

Khi cơ thể tiếp xúc quá nhiều và quá lâu với tia UV, hệ thống miễn dịch sẽ tự động được kích hoạt để bảo vệ các tế bào khỏi sự tàn phá của các loại tia này. Tuy nhiên, nếu chúng ta tiếp xúc quá mức đối với những loại tia này, hệ miễn dịch của cơ thể có thể bị suy yếu và giảm khả năng bảo vệ cơ thể chống lại các tác động xấu đến từ bên ngoài.

Bên cạnh đó, việc tiếp xúc nhiều với tia cực tím có thể ngăn chặn các hoạt động của hệ miễn dịch đối với cơ thể, làm giảm khả năng chống chọi và tự bảo vệ của làn da chúng ta trước các tác động đến từ môi trường.

6. Ảnh hưởng đến mắt

Các tác động của tia cực tím có thể dẫn đến nguy cơ đục thủy tinh thể, gây mù lòa và thoái hóa điểm vàng cho mắt. Bên cạnh đó, vùng da quanh mắt cũng có thể bị tác động bởi việc nheo mắt để bảo vệ mắt trước các tia sáng mạnh, khiến vùng da này dễ bị chảy sệ, có nhiều nếp nhăn dẫn đến việc lão hóa da sớm và khiến diện mạo của chúng ta già đi.

Hơn thế nữa, vùng da mỏng manh quanh mắt rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương trước sự tấn công và tàn phá của các tia UV, dẫn đến nguy cơ ung thư vùng da quanh mắt, nổi mụn thịt gây mất thẩm mỹ nghiêm trọng cho chúng ta.

Các biện pháp chống nắng hiệu quả

Cách hiệu quả nhất để chống lại sự tàn phá và các tác hại của tia cực tím chính là chống nắng. Bản chất của chống nắng ở đây chính là chống lại các tia cực tím gây hại cho cơ thể là UVA và UVB.

Chúng ta có thể sử dụng một hay kết hợp nhiều biện pháp chống nắng khác nhau để làm tăng khả năng chống nắng cho cơ thể và bảo vệ làn da toàn diện dưới các tác động của ánh nắng mặt trời.

Sau đây là các biện pháp chống nắng phổ biến mà chúng ta có thể áp dụng:

1. Sử dụng các vật dụng để che chắn

Biện pháp đơn giản và truyền thống nhất để chống nắng đó chính là sử dụng các vật dụng để che chắn như mũ rộng vành, khẩu trang, kính mát, bao tay, tất chân… những biện pháp này sẽ giảm khả năng cơ thể bị cháy nắng cũng như hạn chế các tiếp xúc trực tiếp của cơ thể đối với các tia UVA và UVB.

Tuy nhiên, nhược điểm của biện pháp này đó là không thể chống nắng triệt để cho cơ thể. Các tia UVA và UVB vẫn có khả năng xuyên qua vải vóc và quần áo để xâm nhập vào các tế bào da của chúng ta. Do đó, chúng ta nên kết hợp thêm các biện pháp chống nắng khác bên cạnh việc che chắn để đạt được kết quả tốt hơn.

2. Sử dụng kem chống nắng

Biện pháp thứ 2 đó là sử dụng kem chống nắng. Đây là biện pháp an toàn hơn và được ưa chuộng nhất hiện nay. Kem chống nắng sẽ giúp chúng ta hấp thụ hoặc cản phá các tia UV, ngăn cản các loại tia này xâm nhập và phá hủy các tế bào da.

Để sử dụng kem chống nắng đúng cách và an toàn, chúng ta cần nắm được một số lưu ý sau:

Cách chọn kem chống năng phù hợp với bản thân:

Để chọn được loại kem chống nắng phù hợp với bản thân, chúng ta nên chú ý tới các vấn đề như: loại da (khô, dầu hay da hỗn hợp), tình trạng da (da mụn hay không) và độ nhạy cảm của làn da. Có 3 loại kem chống nắng trên thị trường hiện nay:

- Kem chống nắng hóa học: Sử dụng các thành phần hóa học đặc trưng để hấp thụ các tia UV, khi chúng ta làm sạch da mặt, sẽ làm sạch luôn lớp kem đã hấp thụ các tia cực tím. Tuy nhiên, loại kem này dễ gây kích ứng cho da và cũng cần phải bôi lại liên tục để đảm bảo mức độ chống nắng toàn diện cho cơ thể.

- Kem chống nắng vật lý: Các thành phần trong kem sẽ tạo thành một lá chắn giúp phản chiếu lại các tia cực tím khi tiếp xúc với da, giúp bảo vệ da toàn diện hơn. Loại kem chống nắng này thường lành tính và có độ chống nắng an toàn hơn cho da, tuy nhiên nhược điểm là chất kem thường rất dày và dễ tạo thành các vệt trắng đục khi thoa lên da.

- Loại cuối cùng chính là sự kết hợp của cả 2 loại kem chống nắng trên. Kem chống nắng này vừa giúp cản phá các tia cực tím, vừa hấp thụ chúng, giúp bảo vệ da tốt hơn và toàn diện hơn. Bên cạnh đó, chất kem của loại này cũng sẽ lành tính hơn so với kem chống nắng hóa học và nhẹ hơn kem chống nắng vật lý. Tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng da mà chúng ta có thể lựa chọn những loại kem thích hợp cho mình.

Đặc điểm thứ 2 cần lưu ý đó chính là các chỉ số chống nắng được in trên các chai kem bao gồm chỉ số chống tia UVB và UVA:

- Chỉ số chống tia UVB thường được thể hiện bằng chỉ số SPF, chỉ số SPF càng cao, thì thời gian bảo vệ da trước tia cực tím của kem chống nắng càng lâu. Ví dụ: Chỉ số SPF 15 có nghĩa thời gian kem chống nắng bảo vệ da dưới ánh nắng gấp 15 lần so với bình thường. Đối với da mặt, chỉ số SPF lí tưởng là từ 30-50 để có được sự bảo vệ tốt nhất mà không sợ kích ứng cho da.

- Chỉ số thứ 2 mà chúng ta cần lưu ý là chỉ số PA. Đây là chỉ số thể hiện khả năng chống tia UVA, loại tia có ở khắp mọi nơi quanh chúng ta và có khả năng tàn phá các tế bào da sâu nhất. Thông thường chúng ta nên chọn các loại kem chống nắng có chỉ số PA+++ hoặc PA++++ để có thể bảo vệ da tốt nhất. Một số loại kem chống nắng sẽ thay kí hiệu PA bằng dòng chữ “broad spectrum” cũng có tác dụng tương tự.

Khi đã chọn được cho bản thân loại kem chống nắng phù hợp, các chị em nên ghi nhớ những lưu ý sau để có thể sử dụng kem chống nắng đúng cách và phát huy tối đa công dụng của kem chống nắng.

Hướng dẫn cáh dùng kem chống nắng

- Thoa kem chống nắng trước khi ra ngoài từ 15-20 phút: Việc thoa kem chống nắng trước khi ra ngoài khoảng 15 đến 20 phút sẽ giúp kem có thời gian phát huy tác dụng và bảo vệ da tốt hơn. Hơn nữa, làn da chúng ta cũng cần thời gian để hấp thu những chất dinh dưỡng có trong kem chống nắng.

- Thoa lại kem sau khoảng từ 2 đến 4 tiếng: Tùy vào mức độ hoạt động ngoài trời mà bạn có thể điều chỉnh thời gian dặm lại kem chống nắng thích hợp để tăng cường khả năng bảo vệ tốt nhất cho da.

- Nên dùng riêng kem chống nắng cho mặt và cơ thể: Vì da mặt mỏng và dễ bị kích ứng hơn so với các vùng da khác trên cơ thể, do đó chúng ta không nên sử dụng chung kem chống nắng cho mặt và cơ thể.

Chống nắng từ bên trong

Phương pháp chống nắng thứ ba chính là chống nắng cho cơ thể từ bên trong. Đây là một khái niệm mới nhưng đang rất được ưa chuộng hiện nay để chống nắng cho cơ thể.

Phương pháp này được thực hiện bằng cách đưa các chất dinh dưỡng vào cơ thể qua đường uống nhằm tăng cường khả năng chống nắng tự nhiên của cơ thể và khả năng tái tạo các vùng da tổn thương do các tia cực tím của cơ thể.

Có 2 hình thức để bạn thực hiện phương pháp này: sử dụng các viên uống chống nắng hoặc bổ sung qua chế độ ăn uống:

1. Viên uống chống nắng

Viên uống chống nắng thực chất là các loại thực phẩm chức năng có chứa các chất chống oxy hóa, giúp làm giảm hiện tượng viêm và tác hại của các gốc tự do hình thảnh bởi các tác động của tia UV. Chính vì thế sẽ khiến da tăng cường khả năng chịu đựng các tác động của ánh nắng mặt trời và ít bị cháy nắng hơn.

Xét về lý thuyết, các chuyên gia da liễu cho rằng cơ chế này khá hợp lý và thực sự có tác dụng trong việc giúp cơ thể tăng cường khả năng chống nắng. Tuy nhiên, cơ chế này cũng giống với các chế độ ăn uống giàu các thực phẩm có các chất chống oxy hóa. Trong khi đó, việc bổ sung các thực phẩm giàu các chất chống oxy hóa lại tiện lợi, giá cả hợp lý và mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe hơn.

Thêm vào đó, chúng ta nên hiểu rằng viên uống chống nắng là một giải pháp bổ sung cho những thiếu sót của kem chống nắng chứ không phải một cách thức để thay thế hoàn toàn kem chống nắng. Khi chúng ta hoạt động thể thao, bơi lội hay tiết mồ hôi sẽ khiến lớp kem chống nắng trên da bị trôi đi và giảm tác dụng. Đó là lúc viên uống chống nắng phát huy tác dụng và bổ sung vào các lỗ hổng để bảo vệ cơ thể chúng ta toàn diện dưới ánh nắng mặt trời. Một lưu ý nữa khi sử dụng các viên uống chống nắng đó là bạn nên uống trước khi ra ngoài từ 1 đến 2 tiếng để có thời gian cho sản phẩm hoạt động tốt nhất.

2. Chế độ ăn uống - Các thực phẩm giúp cơ thể chống nắng từ bên trong hiệu quả

Như đã phân tích ở trên, chúng ta hoàn toàn có thể thay thế các viên uống chống nắng cho cơ thể bằng cách bổ sung các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, giúp cơ thể tăng khả năng chống nắng và giảm các tác hại của các tia UV đến với cơ thể chúng ta hiệu quả và lâu dài hơn. Dưới đây là các loại thực phẩm mà bạn nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày ngay để giúp cơ thể chống nắng hiệu quả từ bên trong:

- Dưa hấu: Trong dưa hấu chứa hàm lượng lớn lycopene, nhiều hơn 40% so với cà chua. Dưa hấu cũng chứa rất nhiều các vitamin và khoáng chất có lợi cho cơ thể như: kali, sắt, canxi, các vitamin A, C và E. Chính vì thế đây là loại trái cây lí tưởng giúp cơ thể chống lại các tác hại của tia cực tím và trung hòa các gốc tự do.

- Trà xanh: Trong trà xanh chứa rất nhiều hoạt chất EGCG, có tác dụng rất tốt trong việc giảm sự hình thành của các gốc tự do, chống oxy hóa, giúp chống viêm và kháng khuẩn hiệu quả cho cơ thể. Uống trà xanh mỗi ngày không chỉ giúp tinh thần tỉnh táo, ngừa lão hóa và còn giúp cơ thể tăng cường sức chịu đựng dưới tác hại của ánh nắng mặt trời.

- Các loại rau lá xanh: Hầu hết các loại rau có màu xanh đậm đều có tác dụng chống oxy hóa cao và giảm các tác hại của ánh nắng mặt trời đối với da, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh ung thư da một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, các loại rau này cũng rất giàu chất xơ và vitamin, giúp nuôi dưỡng và cải thiện làn da bạn ngày càng đẹp hơn.

- Các loại thực phẩm bổ sung Omega 3: Omega 3 là nhóm axit béo có tác dụng giảm viêm, bảo vệ làn da khỏi các tác động xấu đến từ môi trường. Nhóm chất dinh dưỡng này thường được tìm thấy nhiều trong các loại cá béo như cá hồi, cá trích hoặc cá thu.

- Chocolate đen: Cacao nguyên chất có trong chocolate đen rất giàu các chất chống oxy hóa, giúp cải thiện và bảo vệ làn da của chúng ta dưới các tác động của tia cực tím một cách hiệu quả.

Tuy ánh nắng có rất nhiều tác hại đối với làn da của chúng ta, thế nhưng ánh nắng mặt trời, cụ thể là các tia cực tím cũng giúp cơ thể chúng ta tổng hợp vitamin D, giúp cải thiện sức khỏe và khiến cho chúng ta tràn đầy sức sống. Do đó, chúng ta chỉ nên chống nắng toàn diện cho cơ thể vào sau 9 giờ sáng, khi ánh nắng đã trở nên gay gắt và có khả năng làm các tế bào da bị tổn thương.

Không nên chống nắng và tránh nắng tuyệt đối kể cả vào các khung giờ trước 8 giờ sáng, khi ánh nắng thích hợp để chúng ta phơi nắng và tận hưởng ngày mới. Như thế sẽ khiến cho cơ thể chúng ta bị thiếu hụt vitamin D, dẫn đến làn da trở nên thiếu sức sống và dễ mắc phải các bệnh đường ruột.

Hạnh Nguyên

Theo Tạp chí Sống Khỏe