Tìm về vùng đất xã Hộ Độ nơi cạnh cây cầu Hộ Độ, huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh), vừa đặt chân tới đây chúng tôi đã ngửi được mùi cá nướng lẫn trong mùi khói than hồng bên thơm ngào ngạt, nức mũi.
Nướng cá là nghề đã có từ rất lâu của người dân nơi đây, hiện nay còn khoảng 10 hộ dân vẫn đều đặn nướng cá mỗi ngày. Loại cá mà được lựa chọn để nướng thường là cá thu, cá nục, cá bạc má.
Những con cá béo ngậy được tuyển chọn kĩ lưỡng sau đó xiên một thanh tre vào và cho lên bếp nướng. Loại than dùng để nướng là than củi (than được đốt từ các loại cây gỗ).
"Cá thường được tuyển chọn kĩ, cá phải béo sau khi mua về được rửa sạch sẽ qua 3-4 nước rồi mới cho lên nướng.
Nướng cá phải đều tày nếu không sẽ bị cháy, thường thì 10 - 15 phút là nướng xong 1 mẻ cá, nếu mà ai thích ăn luôn thì mình nướng kĩ hơn cho họ.
Ngày thường thì bà có thể bán được 200 con, Tết vừa rồi có khi lên đến 300 con và nhiều hơn", bà Vương Thị Loan 56 tuổi, trên 40 năm làm nghề nướng cá chia sẻ.
Cũng theo bà Loan để cá chín đến độ, đòi hỏi người nướng phải có kinh nghiệm, than không được quá nóng, cá có thịt dày và béo nên đòi hỏi khi nướng phải trở đều tay nếu không cá sẽ bị cháy bên ngoài và bên trong không chín.
Nhờ nghề nướng cá này mà gia đình bà đã nuôi được 2 người con ăn học đại học và có một cuộc sống đầy đủ.
Nướng cá cũng là nghề chính của nhiều gia đình tại xã hộ độ. Giá của mỗi con cá nướng giao động từ 20-30 ngàn đồng tùy vào độ to nhỏ và loại cá.
"Thường thì mình nhờ họ nướng cho kĩ về nhà chỉ cần mang ra ăn, cá nướng kẹp với một ít rau sống chấm với nước mắm là ngon nhất " một vị khách cầm trên tay con cá Thu vừa nướng xong nói.
Nhờ mang hương vị mặn mà lại béo ngậy, con cá nướng ở Hộ Độ không chỉ bán cho người dân trong tỉnh mà còn theo ô tô, máy bay đến tận Hà nội, Sài Gòn,… Những người ăn quen, đi xa về quê lại ghé nơi đây mua về dự trữ ăn dần hay làm quà biếu.
Chị Trương Thị Hà ( 28 tuổi, xã Hộ Độ ) cho hay, một ngày chị bán được khoảng 100 con cá, có khi hơn.
"Đây là nghề được mẹ truyền cho và cũng là nghề chính của gia đình, dù vất vả nhưng số tiền kiếm được cũng đủ trang trải cho 2 con ăn học. Thường thì mình bán cả ngày từ sáng tới tối nhưng buổi chiều thì nhiều khách hơn", chị nói.
Những con cá nướng này phải tươi ngon, sạch sẽ và chỉ nướng bằng than củi. Điều đặc biệt, cá nướng ở đây không hề tẩm bất kỳ một loại gia vị nào, mỡ chảy ra từ cá thấm tới từng thớ thịt thơm phức.
Khi nướng xong người ta cảm nhận được cái vị ngọt toát ra từ miếng cá, cái vị béo từ lớp da vàng óng bên ngoài. Chính cái đơn sơ, mộc mạc không cầu kỳ đã làm nức lòng những du khách khi thưởng thức món cá này như một món quà mà biển cả đã ban tặng cho người dân làng Hộ Độ.