Đây là hướng dẫn tạm thời giám sát và phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ bộ y tế ban hành ngày 22/8. yếu tố dịch tễ là trong vòng 21 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng có tiếp xúc với người mắc/nghi bệnh hoặc/và quan hệ tình dục với nhiều bạn tình. căn cứ yếu tố dịch tễ, người nhập cảnh được chuyển về cơ sở y tế để chẩn đoán, điều trị hoặc tự theo dõi sức khỏe trong 21 ngày kể từ ngày nhập cảnh. quy định này cũng áp dụng với người nhập cảnh từ quốc gia/khu vực có dịch đậu mùa khỉ lưu hành.
Bộ Y tế khuyến cáo khi có triệu chứng phát ban, nhức đầu, sốt, ớn lạnh, đau họng, khó chịu, mệt mỏi và nổi hạch, cần hạn chế tiếp xúc người khác và tới cơ sở y tế để được tư vấn, chẩn đoán, điều trị và phòng chống lây nhiễm.
Các địa phương, cơ sở y tế, đặc biệt cơ sở y tế chuyên khoa da liễu và các cơ sở khám chữa bệnh lây truyền qua đường tình dục, tăng cường giám sát cộng đồng. Nhóm nguy cơ cao là người đồng giới và người có suy giảm miễn dịch.
Bộ Y tế đề nghị điều tra dịch tễ, lấy mẫu xét nghiệm tất cả trường hợp nghi ngờ và theo dõi sức khỏe tất cả người tiếp xúc gần với ca bệnh trong vòng 21 ngày kể từ lần tiếp xúc cuối cùng.
Trong đó, trường hợp nghi ngờ là người có phát ban cấp tính dạng mụn nước hoặc mụn mủ và không giải thích được bằng các bệnh phát ban phổ biến khác (thủy đậu, herpes, sởi, nhiễm trùng da do vi khuẩn, lậu, giang mai...). Người có một hoặc nhiều triệu chứng như đau đầu, sốt trên 38,5 độ C, nổi hạch (sưng hạch bạch huyết), đau cơ, đau lưng, đau nhức cơ thể, mệt mỏi.
Trường hợp được xác định là "có tiếp xúc" với bệnh đậu mùa khỉ gồm tiếp xúc trực tiếp với da hoặc tổn thương da (kể cả quan hệ tình dục), tiếp xúc với vật dụng bị ô nhiễm như quần áo, giường, đồ dùng cá nhân của người bệnh. một trường hợp nữa là trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng có quan hệ với nhiều bạn tình.
Đến ngày 15/8, 92 quốc gia đã ghi nhận trên 35.000 ca đậu mùa khỉ, 12 trường hợp tử vong. hiện, một số quốc gia gần việt nam như thái lan, singapore, hàn quốc, trung quốc, nhật bản đã ghi nhận bệnh xâm nhập. ngày 23/7, tổ chức y tế thế giới (who) tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế.
Virus gây bệnh đậu mùa khỉ là một loại virus dna sợi đôi, hiện có hai nhánh virus gồm nhánh trung phi và nhánh tây phi, trong đó nhánh trung phi thường gây bệnh nặng hơn và có khả năng lây lan nhanh hơn. một số loài cảm nhiễm gồm sóc dây, sóc cây, chuột túi gambian, động vật linh trưởng và một số loại khác. tuy nhiên, hiện vẫn chưa xác định được chính xác ổ chứa gây bệnh.
Đậu mùa khỉ là bệnh lây truyền từ động vật sang người. Đường lây truyền từ người sang người là khi tiếp xúc trực tiếp gần, lây qua vết thương hở, dịch cơ thể, giọt bắn lớn của đường hô hấp và qua tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Lây truyền cũng có thể xảy ra qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi hoặc khi tiếp xúc gần trong và sau khi sinh. Thời gian ủ bệnh 6-13 ngày, có thể dao động 5-21 ngày.
Triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh, nhưng tương tự như bệnh đậu mùa. Các triệu chứng thường thấy là sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, sưng hạch bạch huyết, ớn lạnh, mệt mỏi, phát ban có thể nhìn giống như mụn nước xuất hiện trên mặt, bên trong miệng hoặc ở các bộ phận khác của cơ thể như bàn tay, bàn chân, ngực, bộ phận sinh dục hoặc hậu môn. Bệnh có thể tự khỏi trong vòng 2-3 tuần.
Theo who, tỷ lệ tử vong bệnh đậu mùa khỉ theo thống kê trước đây là 0-11% nói chung và cao hơn ở trẻ nhỏ. theo trung tâm kiểm soát bệnh tật mỹ (cdc), tỷ lệ tử vong bệnh đậu mùa khỉ liên quan đến nhóm virus nhánh tây phi là 1%, có thể cao hơn ở những người bị suy giảm miễn dịch.
Đến ngày 21/8, Việt Nam vẫn chưa ghi nhận trường hợp bệnh đậu mùa khỉ.