Phóng viên Báo Nhân Dân điện tử đã có cuộc phỏng vấn bác sĩ Trương Hữu Khanh - Trưởng khoa Nhiễm, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP Hồ Chí Minh trước thực tế người dân có vẻ đang chủ quan khi số người bị nhiễm Covid -19 được công bố đang giảm dần.
Phóng viên: Thưa BS Trương Hữu Khanh, trong một tuần qua, số Covid-19 tại Việt Nam có xu hướng giảm. Ông đánh giá thế nào khi số đang giảm hiện nay và đây có phải là tín hiệu đáng mừng?
BS Trương Hữu Khanh: Số giảm hiện nay, không có nghĩa là đã an toàn. Trước đây, mỗi ngày ghi nhận thêm nhiều người nhiễm mới nhưng đều là số ca được các nhà quản lý dự đoán. Các nhà quản lý biết người đi về từ đâu, nguồn lây cao hay không và tiến hành cách ly lại. Nguyên tắc cách ly càng sớm người lây bệnh là quan trọng chứ không phải phát hiện ít hay nhiều.
Do đó, hiện nay mình có số bệnh nhân nhiễm mới được công bố hằng ngày tuy rất ít, nhưng là những ca phát hiện ở ngoài cộng đồng. Chúng ta chưa tìm ra được những ca ngoài cộng đồng này có nguồn lây từ đâu, lây bệnh từ bao giờ, mang con virus này từ bao giờ. Điều đó hơn nhiều so với trước đây.
Phóng viên: Việc một ca bị lây nhiễm trong cộng đồng thế nào so với 10 ca phát hiện mới ở những giai đoạn trước?
BS Trương Hữu Khanh: Trước đây, mỗi ngày cả nước có 8-9 ca cũng không đáng sợ bằng 1-2 ca của giai đoạn này vì tuy số người mắc ít nhưng đều là các trường hợp ở trong cộng đồng rất lâu. 10 ca được phát hiện ở khu cách ly không đáng sợ bằng 1-2 ca ngoài cộng đồng.
Tôi cho rằng, quan trọng nhất, nguyên tắc của virus này là chúng ta phải đi trước nó một bước chứ chúng ta không thể đuổi theo nó. Muốn đi trước nó một bước, chúng ta phải biết người đó từ nguồn nào về và cách ly họ. Còn hiện nay trong cộng đồng, chúng ta đang đuổi theo con virus. Tức là mình phát hiện một người nào đó trong cộng đồng mà không biết người đó mang mầm bệnh bao lâu, thì con virus đó đã theo người này tới chỗ nào rồi, đã lây cho bao nhiêu người rồi và người bị lây đó có lây cho một số người khác nữa thì sẽ hơn nhiều.
Phóng viên: Khi ca bệnh ít hơn nhưng cấp độ ở cộng đồng lại cao hơn. Vậy người dân cần phải làm gì lúc này để giảm bớt nguy hiểm?
BS Trương Hữu Khanh: Chúng ta phải hiểu, một ca lây trong cộng đồng hơn các ca trong khu cách ly. Mình không biết người đối diện với mình và người mình sắp đối diện có phải là người từng mang virus hay không. Do đó, mình phải tự bảo vệ khi bắt đầu tiếp xúc với người khác bằng cách đeo khẩu trang, rửa tay, giữ khoảng cách.
Chúng ta phải chủ động khi tới khu vực nào đó, tiếp xúc với ai đó. Nếu tiếp xúc nhiều phải mang nón che giọt bắn. Chúng ta hạn chế đi ra ngoài, không tiếp xúc với người lớn tuổi. Nếu cùng làm biện pháp đó, con virus này sẽ không có cơ hội nhảy từ người này sang người kia để làm lây lan virus.
Phóng viên: Sắp tới khi đối tượng F1 cách ly hết dần thì F0 từ cộng đồng sẽ chỉ phát hiện ở cơ sở y tế. Do F0 bệnh và đến cơ sở y tế khám. Vậy vai trò phát hiện chẩn đoán F0 của cơ sở y tế quan trọng như thế nào?
BS Trương Hữu Khanh: Bây giờ chúng ta không còn người tập trung để chủ động tìm nguồn lây. Trước đây, khi dịch ở giai đoạn đầu, chủ yếu do người từ nước ngoài về có nguy cơ mắc và lây lan virus thì húng ta cách ly họ tập trung, chủ động tìm nguồn lây và ngăn chặn nguồn lây. Bây giờ chúng ta đã qua giai đoạn đó.
Còn sang giai đoạn này, đã có sự lây chéo ngoài cộng đồng. Nguồn lây nếu âm thầm ngoài cộng đồng thì người cộng đồng mang khẩu trang, rửa tay, hạn chế tiếp xúc sẽ ngăn được nhiễm bệnh. Nhưng nếu người F0 mắc bệnh, chắc chắn họ sẽ tới cơ sở y tế để khám, chữa bệnh. Lúc này, cơ sở y tế có nhiệm vụ phát hiện sớm ca F0 để thông báo cho bên y tế dự phòng triển khai các biện pháp điều tra dịch tễ tại tận địa phương thì mới chặn đầu được con virus.
Nếu tại cơ sở y tế không có biện pháp phát hiện F0 thì F0 tiếp tục di chuyển, thời gian chúng ta đuổi con virus càng trễ hơn, chậm hơn so với nó đi và càng khó hơn. Tôi muốn nói, vai trò của cơ sở y tế lúc này rất quan trọng.
Phóng viên: Như vậy, chúng ta có cần phải truy tìm F0 và việc truy tìm này có giá trị như thế nào với các nhà dịch tễ?
BS Trương Hữu Khanh: Việc truy tìm này có giá trị ngăn cản một cách cách tốt nhất đường đi xa dần của con virus.
Tôi cho rằng, nếu cố gắng tìm được dấu vết F0 thì tốt, nhưng chúng ta nên giành thời gian đó để khoanh vùng, cách ly, buộc đối tượng chưa nhiễm và đã nhiễm phải chấp hành đúng các biện pháp cách ly như mang khẩu trang, rửa tay và giãn cách xã hội.
Phóng viên: Cơ sở y tế dễ bị tấn công nhất bởi virus này khi các F0 đến bệnh viện. Vậy theo ông, các cơ sở y tế cần làm gì để phòng, chống dịch Covid-19 một cách tốt nhất?
BS Trương Hữu Khanh: Tôi cho rằng, các cơ sở y tế phải có phản xạ khai thác yếu tố dịch tễ, xem những chùm ca bệnh tại sao lại là người trong cùng gia đình hoặc vài người trong cơ quan có bệnh cảnh giống nhau. Cũng nên đặt ra các câu hỏi, tại sao người bệnh có bệnh cảnh đặt biệt tại viêm phổi nhanh hay viêm phổi lạ dù người bệnh rất khỏe mạnh? Chúng ta phải đánh dấu hỏi những trường hợp này.
Khi phát hiện ra những yếu tố ấy, các cơ sở y tế phải có động tác cách ly ngay thông báo cho bên dịch tễ để chuẩn bị phương pháp giám sát những người liên quan, phải có biện pháp xét nghiệm, phát hiện càng sớm càng tốt ca nghi ngờ có nhiễm hay không. Chúng ta phải có động thái càng nhanh càng tốt.
BS Trương Hữu Khanh: Chúng ta đoán trước khu vực mắc bệnh, còn nhiều nước không đoán trước được dịch bệnh, họ vẫn nghĩ dịch ở đâu xa. Chúng ta đoán trước có làn sóng đầu tiên là từ Trung Quốc; làn sóng thứ hai từ châu Âu, Mỹ; làn sóng thứ ba từ biên giới, làn sóng bây giờ là chính từ nội tại.
Ở làn sóng nội tại, mình đang thực hiện giãn cách xã hội, không tập trung. Tới đây, chúng ta phải kiểm soát công ty, nhà máy vì kinh nghiệm của nước ngoài cho thấy, ở giai đoạn đầu họ có ca lây trong cộng đồng chủ yếu do người giàu vì đi từ nước ngoài về. Đến giai đoạn này, có sự lây lan trong cộng đồng công nhân, nhà trọ, nhà máy. Mình phải quyết liệt ngăn chặn tại cộng đồng và tuyên truyền mọi người thực hiện tốt.
BS Trương Hữu Khanh: Việt Nam đã có những quyết định và chính sách phòng dịch đáng nể vì mình dự đoán được, dịch sẽ tới với mình từ con đường nào. Do đó, chúng ta sẽ biết những việc mình cần làm trước, có kế hoạch cho các khu cách ly, có dự án cho điều trị phân tuyến và ngay từ bây giờ mình đã có dự án nếu ở một thành phố nào đó có bao nhiêu bệnh nhân, bao nhiêu bệnh nhân nặng sẽ rải đều công việc điều trị như thế nào. Chúng ta dự đoán được công việc sẽ làm và chúng ta đã lên kế hoạch cho từng giai đoạn có thể nguy hiểm nhất.
Việt Nam có hệ thống y tế dự phòng đồng bộ và đã được rèn luyện trong quá nhiều trận dịch trong đó có trận dịch bất ngờ như SARS, H1N1… Chúng ta đã được rèn luyện từ những trận dịch thường xuyên như sởi, sốt xuất huyết… Với dịch Covid-19, ngay từ đầu, mình cho tất cả người dân của mình biết ai là người nguy cơ, tại sao mình có nguy cơ, cách phòng ngừa như thế nào để họ hiểu và cùng với các cơ quan chức năng tham gia chống dịch. Chúng ta thắng lợi còn nhờ sự đồng lòng của người dân.
Chủ đề liên quan:
biển đảo bình luận Bình luận Phê phán ca mắc cao hơn di sản diễn đàn điều tra qua thư bạn đọc du lịch giải pháp giáo dục góc nhìn thứ hai hà nội kinh tế lây từ mẹ sang con nguy hiểm nhân ái phát ngôn sống khỏe thể thao