Lạ kỳ ngôi làng ở Hà Nội thờ vị Bao Công xử án rất thiêng

Bức tượng được đục đẽo bằng đá thô sơ, cao khoảng hơn 1 mét, có 13 con chó nhỏ quây quần xung quanh và được người dân trong làng kính cẩn gọi là Quan lớn Hoàng Thạch.

Ông Nguyễn Chí Cương, một cao niên trong làng và từng làm Trưởng ban di tích quần thể đình làng Địch Vĩ cho biết: “Khi tôi sinh ra, chó đá – Quan Hoàng Thạch đã có ở làng rồi, tôi được nghe các cụ cao niên trong làng kể lại và ghi chép cẩn thận để truyền đạt cho các thế hệ trẻ”.

Bệ thờ chó đá được đặt uy nghi trong quần thể di tích đình làng Địch Vĩ (Đan Phượng, Hà Nội)

Ông Cương kể, theo truyền thuyết, làng Hát Môn (Phúc Thọ, Hà Nội) có 2 anh em, anh trai tên là Ngọc Tri và em trai tên là Hoàng Thạch. Anh đi đánh giặc, giao lại toàn bộ nhà cửa, ruộng vườn cho em trông nom. Khi tan giặc về, người anh trai thấy vợ có thai liền đổ ngờ cho em trai ở nhà làm điều bất chính với chị dâu. Không kìm được lòng ghen tức, người anh trai giận dữ chém ch*t em, mang xác vứt xuống sông và mắng rằng “đồ chó mái”.

Sau đó, vợ Ngọc Trì ở nhà trở dạ sinh ra 1 vật có hình thù kỳ dị.

Lúc này, nỗi oan khuất của Hoàng Thạch được rửa sạch. Thi thể người em hóa thành khối đá và trôi dạt khắp nơi. Người ta thấy vật thể lạ, hiếu kỳ hò nhau ra vớt lên. Lạ thay, bao nhiêu trai tráng khỏe mạnh đều không khiêng nổi bức tượng.

Chỉ đến khi trôi đến địa phận làng Địch Vĩ, 4 người đàn ông ở đây ra vớt thử, chẳng ngờ tượng nhẹ bẫng.

Biết là điềm lành, dân làng Địch Vĩ đưa bức tượng đặt lên gò đất cao, lập hương án thờ cúng, suy tôn là thần Cẩu. Mặt tượng quay sang làng Hát Môn, nhìn về phía Tây. Trải qua thời gian, khu vực thờ chó đá được tu tạo, sửa chữa khang trang.

Tượng chó đá – Quan Hoàng Thạch được đặt dựng đứng, đôi mắt tượng hướng về Hát Môn (Phúc Thọ) cũng chính là hướng về quê hương.

"Quan Hoàng Thạch rất linh thiêng, trước đây chúng tôi hay gọi là Quan lớn, người dân đi chợ hay đi đâu qua đó phải ngả nón, ngả mũ, mỗi khi các gia đình có đám tang, rước linh cữu qua tượng chó đá phải ngừng thổi kèn, đánh trống cách 50m.

400 năm nay, người dân 2 làng Hát Môn và Địch Vĩ cũng có lời nguyền, trai gái hai làng không được phép lấy nhau. Vì cho rằng con cháu hai làng là có máu mủ. Nếu lấy nhau sẽ phát sinh nhiều bất trắc. Nhưng vẫn còn 1 vài trường hợp thanh niên nam nữ yêu nhau thì dân làng vẫn chấp nhận cho làm đám cưới, nhưng không phổ biến." người dân cho hay.

Được biết, làng Địch Vĩ có gốc tích là làng chài Vạn Vĩ, được lập vào đầu thế kỷ thứ 17.

Tục thờ cúng Quan lớn Hoàng Thạch có từ ngày bấy cho đến nay đã trở thành nét văn hóa tín ngưỡng đặc trưng của người dân trong làng.

Người dân làng Địch Vĩ cùng cho rằng, nhờ thờ thần chó đá nên dân làng được phù hộ làm ăn ngày một ấm no, thịnh vượng. Nhân dân đặt thần hiệu là “Hạ giới đại vương”, đưa vào phối thờ trong đình làng cùng với “Linh Lang đại vương”.

Một trong những bậc cao niên trong làng còn lưu giữ những tài liệu ghi chép lại truyền thuyết về tục thờ chó đá của làng Địch Vĩ.

Hàng năm, cứ đến ngày khai hạ, nhân dân làng Địch Vĩ lại mang lễ vật lên đền Hát Môn để dâng lễ và hội tế. Tục truyền rằng, chỉ khi nào có lễ của dân em Địch Vĩ mang lên thì dân anh Hát Môn mới khởi lễ 2 làng.

Trong 12 con giáp, chó là con vật gần gũi nhất với con người, nên có câu “con không chê bố mẹ khó, chó không chê chủ nghèo”. Tục dân gian coi chó là điềm lành “Mèo đến nhà thì khó, chó đến nhà giàu”.

Ông Nguyễn Xuân Khăng (Phó Chủ tịch UBND xã Phương Đình) cho biết: Tục thờ chó đá đã có từ lâu đời, xuất hiện ở nhiều làng quê Việt Nam, không riêng gì làng Địch Vĩ.

Tục thờ chó được biểu hiện dưới nhiều hình thức. Người Việt thường chôn chó đá trước cổng với ý nghĩa cầu phúc, trừ tà hoặc đặt chó đá trên bệ thờ. Tục thờ chó đá ở địa phương tôi cũng tương tự như vậy.

Trước giờ người dân trong làng lấy “quan hoàng thạch” như một vị bao công để xét xử những oan ức, chuyện éo le, khó phân giải của người đời: “một người mất trộm, ra đặt lễ, kêu khấn rồi lại thấy của. có người bị vu oan, ra cậy ngài để minh giải nỗi oan sai.

Hay đôi vợ chồng suýt bỏ nhau, đến thề thốt với ngài rồi lại đoàn tụ gia đình. Người buôn kẻ bán ở chợ quê gần đó năng cầu nguyện thì buôn bán gặp may”.

Chợ phiên họp tại làng Địch Vĩ, cạnh ngôi đền thờ Quan Hoàng Thạch.

Như vậy, tục thờ chó đá, tôn chó đá làm Quan lớn cũng có lẽ có nó và đã trở thành nét văn hóa tín ngưỡng đặc trưng của người dân làng Địch Vĩ, đặc biệt vào các ngày rằm, mùng 1, Tết Nguyên Đán.

ngọc anh (t/h)