Bảo hiểm là loại hình huy động vốn tiết kiệm để đầu tư, gần giống như hoạt động ngân hàng, thuộc loại hình kinh doanh tài chính. Đầu ra của ngân hàng là cho khách hàng vay vốn. Đầu ra của bảo hiểm là cho khách hàng thuê vốn (hoặc nói theo cách nói của người Việt là hùn vốn). Đầu vào của ngân hàng là huy động tiền tiết kiệm, nhàn rỗi. Đầu vào của bảo hiểm là người mua bảo hiểm đóng tiền hàng kỳ. Lãi suất đầu vào của hai bên là như nhau nhưng bên bảo hiểm có bồi thường khi người mua bảo hiểm xảy ra rủi ro. Bù lại, kỳ hạn của bảo hiểm dài hơn nhiều so với kỳ hạn gửi tiết kiệm.
Hoạt động bảo hiểm tiến hành như thế nào? Họ ký hợp đồng bán bảo hiểm cho người có nhu cầu mua. Hợp đồng nào được người mua đóng tiền đúng kỳ hạn trong hai năm được xem là hợp đồng có tính thanh khoản. Họ đem những hợp đồng có tính thanh khoản này thế chấp cho ngân hàng để vay vốn với vốn vay theo thỏa thuận. Tiền vốn ấy họ dùng để đầu tư vào các hoạt động kinh tế có lợi nhuận lớn hơn lãi suất ngân hàng. Thời hạn vay vốn đúng bằng thời hạn đóng bảo hiểm của người mua (trừ hai năm đầu).
Như vậy, người đóng bảo hiểm đóng tiền hàng kỳ chính là thay công ty bảo hiểm trả nợ vốn vay cho ngân hàng. Hết kỳ hạn bảo hiểm, nợ của các bên cơ bản là thanh toán xong, bên bảo hiểm trả lại cho người mua nguyên cục tiền có tính lãi suất cộng dồn nếu người mua không gặp rủi ro gì, luôn đóng tiền đúng kỳ hạn, không vay lại vốn trong suốt quá trình đóng bảo hiểm. Nói cách khác, mua bảo hiểm là tiết kiệm có tính bắt buộc. Chênh lệch lãi suất giữa đầu tư kinh tế của công ty bảo hiểm và lãi suất ngân hàng là khoản tiền để họ chi trả rủi ro cho người đóng bảo hiểm và đồng thời là lợi nhuận ròng của họ.
Tuy nhiên, đó chỉ là lý thuyết, thực tế rất lắt léo. Lãi suất của công ty bảo hiểm chi trả cho người đóng bảo hiểm thấp xa so với lãi suất ngân hàng. Thay vì đầu tư vốn vào các ngành kinh tế, họ đem tiền bảo hiểm gửi vào ngân hàng ăn chênh lệch lãi suất, làm kẻ trung gian, hưởng lợi giữa người mua bảo hiểm và ngân hàng.
Nếu bạn đọc kỹ hợp đồng thấy lãi suất có vẻ không minh bạch thì đừng mua. Còn ngân hàng, việc của họ là huy động vốn. Nguồn vốn huy động là nguồn nào họ không mấy quan tâm, ai gửi tiền vào ngân hàng thì họ trả lãi cho người đó.