Paracetamol được chuyển hoá ở gan, liều cao gây độc cho gan do sản xuất ra các hoá chất trung gian ở phạm vi các cytochrom P450. Paracetamol còn gây độc cho thận
Đại cương
Tên khác: acetaminophen.
Tên biệt dược: Efferalgan, Diantavic (paracetamol dextropropoxyphen).
Liều độc dược: trên 8g ở người lốn, 100mg/kg ở trẻ em. Đặc biệt nguy hiểm nếu có viêm gan tiềm tàng từ trước, không được phát hiện.
Tác dụng dược lý và độc tính
Paracetamol được dùng để giảm đau, hạ sốt.
Paracetamol được chuyển hoá ở gan. Liều cao gây độc cho gan do sản xuâ't ra các hoá chất trung gian ở phạm vi các cytochrom P450. Hoá chất độc chủ yếu là N - acetyl - p.benzoquinone imin. Paracetamol còn gây độc cho thận, cơ tim, tuỵ và cơ vân.
Các nguyên nhân thuận lợi làm cho nhiễm độc paracetamol ở liều thông thường là
Tiền sử mắc bệnh tâm thần.
Mới uống rượu và Thu*c an thần.
Dùng paracetamol cùng với Thu*c khác.
Bệnh nhân mới bị tụt huyết áp.
Các yếu tố trên làm tăng tác dụng của các hoá chất trung gian hoặc làm mất glutathion từ tế bào hoặc cả hai.
Lâm sàng
Khởi đầu
Triệu chứng nghèo nàn, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng. Nhưng nếu làm xét nghiệm, có thể thấy:
Tỷ lệ prothrombin < 35%.
Creatinin máu > 150micomol/l.
Không can thiệp ngay và ngừng Thu*c
Bệnh sẽ nặng lên. Đó là bệnh cảnh của viêm gan nhiễm độc cấp.
Triệu chứng nhiễm độc nặng
Bệnh não gan, xảy ra chậm từ ngày 3 đến ngày 6.
Toan chuyển hoá.
Xét nghiệm
Xét nghiệm hoá sinh: GPT tăng 100 lần bình thường.
Phospho máu giảm.
Phospho niệu tăng.
Đường máu có thể hạ.
Xét nghiệm các khí trong máu cho thấy có: toan chuyển hoá kèm theo tăng lactat máu.
Rối loạn đông máu do suy tế bào gan và đông máu rải rác trong lòng mạch.
CK tăng, amylase máu tăng.
Xét nghiệm độc chất
Tìm paracetamol trong máu và nước tiểu. Tuy nhiên nồng độ paracetamol trong máu thấp mà lâm sàng vẫn nặng.
Xử trí
Uống than hoạt, rửa dạ dày nếu uống chất độc trong 6 giờ đầu. Truyền tĩnh mạch N-acetylcystein 150mg/kg trong 15 phút (Fluimucil)
Sau đó 50mg/kg trong 4 giờ, tiếp theo 100mg/kg trong 16 giờ.
Tiêm lại ít ra 4 lần cho đến khi tỉnh.
Hoặc uống N - acetylcystein. Liều đầu 140mg/kg sau đó 70mg/kg/4 giờ/lần trong 3 ngày.
Dùng đường uống có bất lợi là không có tác dụng nếu phối hợp than hoạt để hấp thụ paracetamol.
Biệt dược của n - acetylcystein: Fluimucil tiêm tĩnh mạch và Exomuc, Mucolator, Mu-comyst, Solmucol uống.
Nguồn: Internet.