Quả mơ là một loại quả quen thuộc, được ứng dụng nhiều trong đời sống. Quả mơ ngâm với đường là cách mà dân gian vẫn thường làm để tạo thành nước uống giải khát
quả mơ là một loại quả quen thuộc, được ứng dụng nhiều trong đời sống.
quả mơ ngâm với đường là cách mà dân gian vẫn thường làm để tạo thành thứ nước uống có tác dụng giải khát. Khi đi ngoài nắng về, uống một cốc nước mơ có tác dụng giải nhiệt, phòng chống được cảm nắng, cảm nóng. Khi lao động vất vả, nhất là trong điều kiện nóng bức, uống nước mơ có tác dụng chống mệt mỏi, sinh tân, chỉ khát, chống khô miệng, giảm mồ hôi, giảm mất muối qua mồ hôi và giảm được lượng nước uống. Khi bị nóng sốt lâu ngày, uống nước mơ vừa có tác dụng thanh nhiệt, lại chống được tình trạng môi khô, miệng háo do nhiệt độ cơ thể tăng cao. Nước từ
quả mơ cũng dùng tốt trong các trường hợp đau bụng nóng, đau bụng do kiết lị.
Từ
quả mơ, người ta cũng chế biến thành Ô mai, vừa là món ăn, vừa là vị Thu*c. Cách chế biến Ô mai như sau:
quả mơ chín vàng được thu hái, đem phơi trong mát đến héo. Sau đó cho vào vai ngâm với muối, theo tỉ lệ 1kg mơ: 300g muối. Sau 3 ngày, 3 đêm thì vớt ra, tiếp tục phơi trong mát đến khi da
quả mơ săn lại, rồi tiếp tục đem ngâm với muối theo cách trên. Làm liên tục như vậy 6 – 7 lần, tới khi da
quả mơ săn chắc, có các hạt muối trắng mịn kết tinh trên bề mặt. Khi đó, có thể cất ở nơi khô mát, đem dùng dần. Để chế biến thành món ăn ưa thích, Ô mai được gia giảm thêm gừng sao khô và bột cam thảo.
Ô mai được dùng phổ biến trong nhân dân làm Thu*c trừ ho, tiêu đờm, chữa viêm họng. Có thể dùng riêng Ô mai để ngậm; hoặc Ô mai kết hợp với Mật ong và một số thảo dược khác để chế thành cao dùng uống hoặc ngậm. Danh y Hải Thượng Lãn Ông đánh giá cao tác dụng của Ô mai. Ông viết “Ô mai có vị chua, tính liễm, có thể thăng, có thể giáng, giúp hạ khí, chỉ ho, có vai trò cốt yếu trong các bài Thu*c chữa ho, nhất là chứng ho lâu ngày”. Vì vậy, trong đông y, Ô mai thường được thêm vào các bài Thu*c dùng để chữa các chứng ho dai dẳng lâu ngày, ho lâu năm, ho tái đi tái lại, dẫn tới đau họng, khản tiếng, tức ngực, bụng, mệt mỏi, suy kiệt…
Với những ứng dụng lâu đời như trên, ngày nay, Ô mai tiếp tục được sử dụng trong bào chế nhiều sản phẩm Thu*c đông y dùng để trị ho. Như Thu*c ho Bảo Thanh (Công ty Dược phẩm Hoa Linh), kết hợp Ô mai, Mật ong và các loại thảo dược quý, được nhân dân tín nhiệm. Dùng tốt trong các trường hợp ho mạn tính, ho dai dẳng lâu ngày, ho tái phát do dị ứng thời tiết…
Lương y Phó Hữu Đức
(Hội Đông y Việt Nam)