Quyết định sinh tử trong viện điều trị thai phụ Covid

Thai phụ 33 tuổi, thai 35 tuần, suy hô hấp nặng, một điều dưỡng chạy đi lấy bình oxy, người khác gấp gáp đo SpO2 (độ bão hòa oxy trong máu), nhịp thở, kiểm tra dấu hiệu sinh tồn, rồi khẩn cấp lấy đường truyền tĩnh mạch, xét nghiệm máu... Bệnh nhân thở máy không xâm nhập không đáp ứng, phải chuyển sang thở máy qua ống nội khí quản; cũng chưa thể mổ ngay do vừa tiêm Thu*c chống đông.

Bác sĩ Vũ Văn Vinh (trưởng tua trực) đánh giá tình hình, áp dụng phác đồ mạnh nhất để tăng SpO2 cho bệnh nhân. Thông thường, trường hợp này phải mổ lấy thai ngay, song nguyên tắc là sau 12 giờ tiêm Thu*c chống đông mới có thể can thiệp phẫu thuật, tránh chảy máu khi mổ. Trong khi đó, "thời gian càng kéo dài, sản phụ càng dễ suy hô hấp nặng hơn, nguy cơ mất cả mẹ lẫn con", bác sĩ nói.

Cân nhắc lợi hại, kíp trực quyết định kết thúc thai kỳ sớm để bệnh nhân có cơ hội điều trị covid-19 tốt hơn. em bé sinh mổ, nặng 2,3 kg; mẹ được chuyển sang phòng theo dõi bệnh nhân nặng. hai tiếng sau mổ, do diễn biến ngày càng nặng lên, bệnh nhân được chuyển bệnh viện bệnh nhiệt đới trung ương.

"Bác sĩ sản khoa phải tôn trọng nguyên tắc chuyên môn, tập trung mọi nguồn lực cứu chữa mẹ, đồng thời đảm bảo khả năng sống cho con bởi mỗi quyết định sẽ ảnh hưởng đến hai mạng người", bác sĩ Vinh nói.

Bác sĩ nguyễn công định (giám đốc trung tâm điều trị thai phụ mắc covid-19 - cơ sở 2 của bệnh viện phụ sản hà nội), cho biết thai phụ trên là một trong f0 nặng điều trị tại đơn vị. hầu hết bệnh nhân nặng đều chưa tiêm vaccine, spo2 thấp, khó thở, tình trạng nghiêm trọng.

Cơ sở điều trị này tiếp nhận bệnh nhân từ ngày 5/12/2021, sau 5 ngày thiết lập. Ban đầu, cơ sở có 50 giường, là tuyến cuối điều trị thai phụ tầng ba hoặc cấp cứu sản phụ khoa. Khoảng một tuần sau, bệnh viện tăng lên 80 giường, 10 ngày sau lại tiếp tục tăng số giường, do bệnh nhân ngày càng đông. Hiện, tổng số giường điều trị là trên 150, dự kiến tăng lên 300 giường. Nhân lực y tế từ 15 lên 29, 34 và hiện là 44 người, chia ca làm việc, "áp lực là chưa từng có".

Kíp bác sĩ đang phẫu thuật cấp cứu lấy thai cho sản phụ mắc covid-19 nguy kịch. ảnh: bệnh viện cung cấp

Theo bác sĩ vinh, covid-19 hoành hành hai năm nhưng phác đồ điều trị cho f0 thai phụ vẫn còn nhiều mới mẻ, ít tài liệu tham khảo, nguồn thông tin hạn chế.

Thông thường, tuổi thai càng lớn, trẻ sinh ra càng khỏe mạnh. Nhưng với thai phụ có dấu hiệu chuyển nặng, nếu không kết thúc thai kỳ sớm thì bệnh sẽ diễn biến rất nhanh, dễ trở nguy kịch, đe dọa tính mạng của cả mẹ và con. Nhiều bệnh nhân buổi sáng phổi rất "đẹp", vài tiếng sau đã "trắng xóa", buộc bác sĩ phải đưa ra chỉ định sớm, chấp nhận trẻ sinh non để giữ hai mẹ con. "Một giây khi đó quý hơn vàng, chúng tôi không có nhiều thời gian chần chừ", bác sĩ Vinh nói.

Như một thai phụ phát hiện covid-19 ở 26 tuần thai, giữ đến 27 tuần 5 ngày thì vỡ ối, thai ngang, bệnh diễn biến rất nặng. các bác sĩ quyết định sinh mổ sớm, bé chỉ nặng 950 g. may mắn sau khi mổ bắt con, người mẹ đáp ứng điều trị tốt, khỏe dần, xuất viện còn em bé thở bình thường. hay một bà bầu thai 38 tuần, mắc nhiều bệnh lý như nhau tiền đạo trung tâm, nhau cài răng lược, tiền sử mổ viêm phúc mạc, mổ tắc ruột, được đánh giá là ca nặng và khó. bác sĩ phải chỉ định sinh mổ sớm, song nguy cơ cao mất máu, nguy hiểm tính mạng. sau khi hội chẩn, bác sĩ vinh và bác sĩ định cùng thực hiện ca mổ, giữ được tử cung cho mẹ, mất ít máu, hai mẹ con an toàn.

điều trị và chăm sóc cho các thai phụ mắc covid-19 khó khăn, căng thẳng hơn so với người bình thường do cơ thể mẹ gánh vác và đảm bảo sự sống cho hai người, mọi chức năng phải hoạt động cao hơn. nhiều thai phụ 28-30 tuần phải đình chỉ thai sớm để điều trị.

"quyết định nào cũng rất khó khăn. trong đó, chấm dứt thai kỳ sớm là điều thiệt thòi cho trẻ sơ sinh nhưng thai phụ sẽ có cơ hội điều trị covid-19 tốt hơn. có những thu*c ảnh hưởng đến thai nhi nên chúng tôi không thể dùng phác đồ mạnh", bác sĩ nói.

Khó khăn khác là nhiều thai phụ không tiêm chủng do lo ngại vaccine ảnh hưởng không tốt tới thai nhi. Trong 500 bệnh nhân, khoảng 70% không tiêm vaccine, thai phụ phải đối mặt với nhiều nguy cơ hơn.

Bên trong bệnh viện điều trị sản phụ nhiễm Covid-19

Trong bệnh viện điều trị Covid cho thai phụ. Video: Thế Quỳnh

Trong tua trực của mình, từ ngày 26/12/2021 đến 16/1, bác sĩ Vinh và đồng nghiệp điều trị 196 F0, trong đó có 35 bệnh nhân thể nặng. Cũng trong thời gian này, kíp của bác sĩ Vinh đã thực hiện 80 ca sinh mổ và 17 ca đẻ thường; chăm sóc 105 trẻ sơ sinh, hai trẻ dương tính với Covid -19; 93 trường hợp đã khỏi.

Cùng tham gia điều trị, bác sĩ gây mê Ngọc Vân vừa hỗ trợ bác sĩ phẫu thuật vừa chịu trách nhiệm về chuyên môn hồi sức, đảm bảo chức năng sống cho bệnh nhân. Sau phẫu thuật, chị đảm nhiệm việc hồi sức người bệnh tại phòng hồi tỉnh, theo dõi sát các chỉ số sinh tồn. Nhiều chục năm trong nghề nên chị hiểu và đồng cảm với thai phụ, giúp họ tin tưởng, bớt sợ hãi và an tâm sinh con.

Theo bác sĩ Vân, có nhiều tiêu chí và dấu hiệu chẩn đoán bệnh nhân chuyển nặng, quan trọng nhất là đo SpO2 đánh giá người bệnh ở mức độ nào. Một ngày, nhân viên y tế đo SpO2 định kỳ 4 lần. Khi có bất thường, kíp trực liên lạc qua bộ đàm xin y lệnh từ bác sĩ. Hiện chỉ có hai bác sĩ gây mê thay phiên túc trực, chăm sóc người bệnh.

Bác sĩ theo dõi tình trạng bệnh nhân thông qua màn hình điều khiển trung tâm để kịp thời xử trí bất thường. Ảnh: Thế Quỳnh

Sau tua trực của bác sĩ Vinh là đến tua trực của bác sĩ Trương Minh Phương, tiếp quản công việc, điều hành và phối hợp nhân lực. Trung bình mỗi ngày qua, kíp trực tiếp nhận hơn 10 F0, số ca mổ tăng từ 4 lên 10 ca nên luôn trong tình trạng quá tải. Nhiều thai phụ tự test nhanh dương tính, không nhập viện mà tự theo dõi tại nhà, đến khi nhập viện đã rất nặng. May mắn đến nay, tất cả thai phụ đều an toàn.

Từ tình hình thực tế, các bác sĩ khuyến cáo thai phụ nên tiêm vaccine để tránh nguy cơ trở nặng khi không may mắc bệnh. "Trong ngành y, không điều gì có thể nói trước. Điều chắc chắn duy nhất tôi có thể nói là bác sĩ sẽ nỗ lực để cứu người bệnh, để không ai bị bỏ lại phía sau", bác sĩ Vinh tiếp lời rồi hối hả quay lại guồng công việc.

Thùy An