Thẻ tín dụng để thanh toán, chi tiêu coi như thay cho các khoản tín dụng cá nhân nho nhỏ với sự tiện dụng đáng ra phải được đông người dùng ủng hộ.
Thẻ
tín dụng để thanh toán, chi tiêu coi như thay cho các khoản
tín dụng cá nhân nho nhỏ với sự tiện dụng đáng ra phải được đông người dùng ủng hộ. Nhưng thực tế là trong khi các ngân hàng đang ra sức huy động khách hàng mở thẻ và sử dụng thì các điểm chấp nhận thanh toán lại đang “ép” khách chi trả phần phí dịch vụ mà đáng ra họ không phải trả cho ngân hàng. Tình trạng oái oăm này đã diễn ra bấy lâu nay và giờ trở thành thông lệ với hầu hết các điểm thanh toán.
Nhập nhằng “phí cà thẻ”
Cách đây ít ngày, chị H.N.H (Xuân La, Hà Nội) đến siêu thị hàng điện tử trên đường Lạc Long Quân (Tây Hồ, Hà Nội) để mua máy tính với giá gần 20 triệu đồng. Yên chí khi đã có thẻ
tín dụng, chị đến quầy thu ngân đề nghị thanh toán bằng thẻ. Nhưng lập tức, nhân viên thu ngân thông báo chi phí chị phải trả thêm khi cà thẻ là gần 300.000 đồng. Mới dùng thẻ chưa lâu và đã gặp tình trạng này ở một số cửa hàng nhỏ lẻ, chị H. khá lúng túng khi ngay cả một trung tâm lớn cũng vẫn như vậy. Trót không mang theo tiền mặt, chị H. đành ngậm ngùi gật đầu.
Nhân viên quầy thu ngân giải thích mức phí cà thẻ trên do phía ngân hàng và tổ chức phát hành thẻ thu nên cửa hàng phải thu lại của khách.
Cũng giống siêu thị điện máy trên, tình trạng thu phí khi khách trả bằng thẻ
tín dụng cũng diễn ra ở hầu hết các cửa hàng nhỏ lẻ khác trên phố. Những nhân viên ở đây thường giải thích cho khách biết rằng phí cà thẻ 2,75% là trả cho tổ chức phát hành thẻ và ngân hàng. Thậm chí nhiều điểm thanh toán (POS) còn khuyên khách hàng thanh toán bằng tiền mặt… cho tiện.
Trên thực tế, trường hợp chị H. chỉ là một trong vô vàn người sử dụng thẻ
tín dụng đang bị ức chế với kiểu thu phí vô lý này. Dù Ngân hàng Nhà nước quy định khách hàng không phải trả phí khi thanh toán bằng thẻ, qua POS (máy cà thẻ) nhưng rất nhiều đơn vị kinh doanh, nhất là các quán ăn, nhà hàng, hệ thống siêu thị điện máy, siêu thị điện thoại… vẫn thu phí.
Các điểm thanh toán vẫn hoán đổi vị trí
Điều đáng nói là khi được hỏi, các trung tâm thẻ và dịch vụ tài khoản cá nhân của các ngân hàng đều khẳng định các ngân hàng phát hành thẻ nói chung không có chính sách thu phí khi khách mua hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam bằng tiền đồng. Mà trong thanh toán qua POS, đơn vị chấp nhận thẻ phải là người trả phí dịch vụ cho ngân hàng thanh toán với thẻ quốc tế ở mức khoảng 2 - 2,5% chứ không phải chủ thẻ. Còn mức phí dịch vụ thanh toán qua POS áp dụng cho thẻ nội địa theo thông lệ từ 0 - 1%. Mức phí này cũng không thu từ chủ thẻ mà do đơn vị chấp nhận thẻ trả và hiện nhiều ngân hàng đã giảm phí này xuống mức 0,5% để khuyến khích không dùng tiền mặt.
Giám đốc trung tâm thẻ của một ngân hàng lớn đưa ra lời khuyên với người sử dụng: “Việc đơn vị chấp nhận thẻ “hoán đổi” vị trí người trả phí cà thẻ
tín dụng như vậy là vô lý và vi phạm các thỏa thuận hợp đồng đã ký giữa họ với ngân hàng. Chủ thẻ cần yêu cầu nơi bán hàng ghi rõ phí cà thẻ trong hóa đơn để phản ánh với ngân hàng phát hành thẻ. Khi đó, ngân hàng phát hành thẻ sẽ tiến hành nghiệp vụ thông qua tổ chức chuyển mạch để yêu cầu ngân hàng thanh toán hoàn trả số tiền đó cho khách hàng”.
Ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM cũng khẳng định đơn vị bán hàng thanh toán qua POS không được thu phí của khách. Đơn vị nào vi phạm, ngân hàng sẽ làm công văn nhắc nhở, nếu vi phạm 3 lần trở lên, các ngân hàng thương mại sẽ hủy bỏ hợp đồng lắp đặt POS. Nếu tổ chức thẻ quốc tế phát hiện đơn vị bán hàng có lắp đặt POS và 3 lần thu phí của chủ thẻ thì sẽ đưa vào “danh sách đen” và yêu cầu ngân hàng thương mại hủy bỏ hợp đồng. Vị này cũng cho biết: “Thanh tra ngân hàng phát hiện đơn vị bán hàng lắp đặt POS thu phí cà thẻ của khách sẽ xử phạt hành chính từ 30-50 triệu đồng”.
Mặc dù đã có quy định là vậy nhưng trên thực tế, rất ít đơn vị bán hàng bị hủy hợp đồng, bị phạt hành chính. Bởi nhiều ngân hàng thương mại đang ra sức phát hành thẻ, mở rộng mạng lưới lắp đặt POS nên muốn cắt hợp đồng với các cửa hàng, đơn vị bán hàng vi phạm. Dựa vào điểm yếu này, các điểm chấp nhận thẻ cũng chẳng dại gì mà không tận dụng, hoán đổi vị trí người trả phí dịch vụ cho khách hàng.
Một giải pháp về lâu dài, để tăng giao dịch qua thẻ, hạn chế sử dụng tiền mặt thì cơ quan quản lý cần xem xét giảm một phần thuế GTGT khi thanh toán bằng thẻ, doanh thu của doanh nghiệp qua ngân hàng sẽ giúp cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý thuế tiết kiệm được nguồn lực vận hành thu thuế so với các phương thức khai thuế thông thường. Phần giảm thu ngân sách sẽ bù lại từ lợi ích của việc người dân tăng cường thanh toán bằng thẻ và doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ cũng sẽ minh bạch hơn. Đồng thời, việc này xem ra có lý hơn việc “trống xuôi kèn ngược”, một bên phát động người dùng còn một bên lại bắt chẹt như vậy.
Hoàng Lê