Thực hư ăn nhiều đậu phụ sẽ mắc sỏi thận?

Một người đàn ông Trung Quốc được các bác sĩ lấy ra gần 500 viênsỏi thận khiến không ít người lo sợ, bởi người đàn ông này cho biết trước đây ăn rất nhiều đậuphụ.

Khẳng định việc hình thành sỏi thận do ăn đậu phụ là không chínhxác, PGS.TS Nguyễn Thanh Chò (Chủ nhiệm Bộ môn Dinh dưỡng, BV 103) cho rằng, sỏi thận hình thànhchủ yếu do rối loạn chuyển hóa.Theo đó, sỏi thận có nhiều loại, hay gặp nhất (80 - 90%) là sỏi canxi,gồm canxi oxalat, can xi phosphat và can xi oxalat phosphat. Ngoài ra, những loại sỏi ít gặp hơn làsỏi struvit, sỏi acid uric, sỏi cystin.

Vì đa số sỏi thận là sỏi canxi nên nhiều người nghĩ rằng kiêng ănhoàn toàn canxi để tránh bị sỏi thận, tuy nhiên theo GS Chò điều này là không chính xác. "Chế độ ănuống cũng có thể là nguyên nhân gây sỏi thận nhưng đây không phải là nguyên nhân hay gặp phải. Vìthế, nếu ai đó cho rằng ăn và uống các chế phẩm từ đậu nành, hoặc ăn nhiều tôm cua cá, uốngnhiều sữa sẽ dễ mắc sỏi thận là hoàn toàn sai lầm" - GS Chò nhấn mạnh.

Giải thích quá trình hình thành sỏi thận, BS Nguyễn Thế Lương PhóGĐ BV Thận Hà Nội cho biết, đây là một quá trình phức tạp, do nhiều yếu tố gây ra chứ khôngphải chỉ do bị dư canxi. Trên thực tế, nhiều người ăn uống kham khổ kiêng cữ canxi vẫn bị sỏi thận,ngược lại nhiều người uống nhiều sữa, ăn nhiều tôm cua nhưng đâu có bị sỏi thận.

Theo BS Lương, một nghiên cứu của quốc tế cũng đã chỉ ra rằng, chếđộ ăn nhiều canxi không làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận. Điều này có nghĩa là một người khoẻmạnh không nên kiêng ăn canxi hoàn toàn để phòng ngừa sỏi thận.

Chỉ những người bác sĩ khuyến cáorằng việc dư thừa canxi trong nước tiểu mới cần phải giảm lượng canxi ăn vào. Đó là những bệnh nhânmắc bệnh toan hoá ống thận, cường giáp, cường tuyến cận giáp nguyên phát, nhiễm độc vitamin D…

GS Chò cho hay, để phòng tránh sỏi thận, việc đầu tiên là mỗi ngườiphải thực hiện là uống đủ nước (trung bình 2 lít/ngày). Khi cơ thể được cung cấp đủ nước sẽ làm máulưu thông tốt hơn, giúp hòa tan các chất, thải trừ các chất cặn bã trong cơ thể ra ngoài (yếu tốhình thành sỏi thận).

"Mặc dù nhu cầu uống nước phụ thuộc vào thể trạng của từng người,môi trường làm việc cũng như theo thời tiết nhưng cũng không nên uống các loại nước nhiều đường,nhất là đối với người béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp. Với một số trường hợp đặc biệt cầnthận trọng khi uống nước như người bị suy tim, suy thận… chú ý phải hỏi kĩ bác sĩ điều trị để cómột chế độ nước phù hợp" - PGS Chò nhấn mạnh.

Song song với việc uống đủ nước, BS Lượng cũng nhấn mạnh để phòngtránh sỏi thận, người dân cần có chế độ ăn uống hợp lý. Trong đó, tuyệt đối tránh ăn mặn, nhất làvới trẻ em. Người Việt thường có thói quen ăn mặn, chấm… điều này không tốt cho tất cả các đốitượng nói chung đặc biệt ảnh hưởng đến thận của trẻ mới tập ăn dặm nói riêng. Trong giai đoạn này,tốt nhất các bậc phụ huynh cho con ăn nhạt hơn so với khẩu vị của người lớn. Không nên nêm nếm vừamiệng mình mới cho con ăn.

"Đối với người lớn, cần ăn uống cân đối 4 nhóm thức ăn (bột,đường, mỡ, vitamin), không nên thiên lệch một loại thực phẩm, rau quả nào. Thói quen ăn mặn, ănnhiều chất đạm, thịt cũng là một nguy cơ gây sỏi thận.

Thực phẩm chứa nhiều muối và nhiều chất đạmsẽ làm giảm độ pH nước tiểu, kích thích bài tiết chất canxi và cystine, gây ra sỏi. Ngoài ra chúngcòn làm giảm bài tiết chất citrat, là chất giúp ngăn chặn sự tạo thành sỏi. Ăn quá nhiều chất dầumỡ cũng sẽ làm tăng thêm hàm lượng cholesterol trong dịch mật, hình thành nên sỏi" - BS Lương nhấnmạnh.

Do đó, để phòng ngừa sỏi thận các chuyên gia khuyến cáo, người dâncần ăn uống đầy đủ dinh dưỡng; hạn chế ăn mặn, ăn quá nhiều dầu mỡ; trong thực đơn hàng ngày, nênbổ sung nhiều rau tươi vì chất xơ của rau sẽ giúp tiêu hóa nhanh, tránh ứ đọng trong ruột ngăn chặntạo sỏi. Đồng thời hạn chế dùng các loại trà đặc, cà phê, sô-cô-la, bột cám...

Với những người từng bị sỏi thận, BS Lương cũng lưu ý, nên đi khámkiểm tra tìm nguyên nhân gây sỏi tái phát để điều trị và chế độ ăn cụ thể phù hợp đối với từng nhómnguyên nhân.