Thời bây giờ tuổi thơ đi học từ luỹ tre xanh đến chốn đèn xanh đèn đỏ xem ra chả khác nhau là mấy.
Năm học mới đã cận kề, chuyện trường chuyện lớp, chuyện nội trú ngoại trú, chuyện ăn uống ngủ nghê, đến cả cái chuyện chen lấn xô đẩy, chui lủi đêm hôm nhờ cậy cửa này cửa nọ cho ông cún bà bống vào trường ngon trường chọn...
Câu chuyện học của các ông bà tuổi bi bô múa hát xem ra còn lượm mồ hôi công sức phụ huynh dài dài... Thời bây giờ
tuổi thơ đi học từ luỹ tre xanh đến chốn đèn xanh đèn đỏ xem ra chả khác nhau là mấy. Xã mình là xã thuần nông chỉ có lúa, làng mình cũng thuần nông chỉ có lúa. Ngõ nhà mình toàn phân chó, ra ngõ không cẩn thận là giẫm phải phân chó, ngày mùa vào làng thấy chó nhiều hơn người. Vậy là thu nhập của dân bây giờ ngoài lúa ra còn có chó nữa. Vậy đấy. Chỉ có lúa và chó thôi nhưng cái sự học thì xã mình, làng mình oách lắm. Oách vì mấy cái trường chuẩn Quốc Gia. THCS chuẩn, Tiểu học chuẩn, Mầm non chuẩn. Tất cả chuẩn nhá, giỏi thế chứ lị. Nhưng chuyện trường chuẩn với chuyện phân chó là khác nhau, khác là ở cái chỗ vừa rồi có dịp về thăm quê thấy cả lũ trẻ con tầm tuổi mầm non chạy nhảy tụ bạ ở cái ngõ đầy phân chó, có khối đứa cầm nắm xôi, cầm cái bánh vừa lê la vừa ăn vặt. Hỏi một mẹ trẻ áo tụt lòng thòng rằng: sao không cho tụi nhỏ đi trường mầm non ? Mẹ trẻ bỗ bã xối xả rằng: tiền đâu ra tháng mấy chục nghìn mà cho đi học ? Mười ngàn cũng chịu thôi, mà đến trường thì cô giáo cũng là mấy đứa trong làng đứa thì học mấy tháng đứa chả học ngày nào, đứa thì có con, đửa chửa có chồng tự tập bắt chấy bắt rận, dưa lê hành tỏi chứ dạy dỗ gì đâu. Nấu ăn cho bọn trẻ thì miếng sống miếng chin ăn được thì ăn không ăn được thì thôi chứ "mấy chục đứa bố tao cũng chả đút nổi cho chúng mày", Con trẻ thì tự chơi rồi thì đánh nhau chí choé khóc cho lòi rốn mà khóc ít chả sao khóc nhiều điếc tai cô lại vả cho. Thôi thì cứ cho nó ở nhà chơi cho nó lành dù sao cũng còn có ông có bà, buổi nông nhàn bố mẹ ở nhà thì cõng con chứ làm gì, ra trường ra lớp con có làm sao thì cô là chỗ người làng người xóm trong họ trong hàng chả lẽ chửi nhau.
Đấy là cái chuyện học của con trẻ ở cái làng có nhiều phân chó. Còn cái sự học mẫu giáo ở nơi phố xá tưởng văn minh nhưng cũng lắm nỗi nhiêu khê. Chả là nghe được những nhời than vãn của cặp vợ chồng hàng xóm có một trẻ ranh bốn tuổi thôi mà u sầu ủ dột vì cái chuyện cho con đi học. Vì rằng: Chen lấn xô đẩy nộp hồ sơ cho được vào trường công lập thì cha mẹ bẹp ruột mà vào rồi thì mỗi lớp học nhồi khoảng 50 trẻ. Nhiều trường “điểm”, những trường có tiếng dạy tốt, học tốt, con số học sinh mỗi lớp còn lên đến 70 – 80 trẻ, mấy chục đứa trẻ chen nhau trong một căn phòng, đến đứng cũng chật, nói gì đến chuyện hoạt đông vui chơi? Chuyện ăn uống dạy dỗ thì chưa biết thế nào ? Trường tư thục thì đầy rẫy ra đấy, mời chào đến muốn đập cả tờ rơi vào mặt...
Đến trường thì thấy cô đon đả nhưng ngó vào thì thấy cháu nào cháu ấy mắt cứ thô lố, mặt thì tái dại im thin thít ngoan đến dại cả người. Ra ngoài thì toàn nghe những chuyện học của con mà nẫu đến xót cả lòng mề. Cô cho cháu ăn mà nhồi như ấn khoán thế là cháu nôn ra, nôn ra cô lại xúc cái vừa nôn để nhồi tiếp vào mồm, nhìn cái mắt cô trợn chỉ còn lòng trắng thì phải nuốt thôi. Cháu đi ngủ thì cấm ị cấm tè, thảo nào mặt con trẻ nhìn cứ ngây ngây độn độn, nhịn ị nhịn tè mà. Có những lớp thì học được gì chưa biết nhưng nhìn cô cứ cầm cái gậy tay chống nạnh mắt quắc lên thì đủ biết “cháu nó ngoan lắm, cả ngày không khóc đâu chị ạ”. Nhìn cái cây “đả cẩu bổng” của cô như thế thì có đến ông nội cháu cũng phải ngoan, dám mà khóc à ?
Chuyện than vãn thế rồi chốt lại là chúng em cũng chưa biết thế nào đây ? Ờ, thì là nói thế chứ cũng chỉ có trường, có lớp như thế chứ đâu phải tất cả, tất cả mà như thế thì có mà loạn à ? Chuyện học mầm non ở cái làng có nhiều phân chó với chuyện mầm non ở nơi phố xá văn minh cũng chả khác nhau là mấy mà cũng chỉ là nghe vậy, chả dám kết luận đúng sai đến cỡ nào. Cũng có những trường chất lượng cao đấy nhưng ba tháng lương của mẹ chưa đủ một tháng học cho con, thế thì chỉ có mà mơ giữa ban ngày. Dù sai dù đúng thì chả lẽ các ông bố bà mẹ có con đi mẫu giáo bịa ra mà nói à. nhể ? Sắp vào năm học mới rồi nên mới đi nghe hóng cái sự học mầm non chứ chuyện ấy liên quan gì đến các cụ. Không liên quan mà cũng thấy chuyện không là chuyện nhỏ. Thời bây giờ mà sao thấy
tuổi thơ thật là dữ dội.
Trịnh Đình Nghi