Amidan là một cấu trúc giống thịt - trên thực tế là các hạch bạch huyết - nằm ở 2 bên phía sau họng. Amidan là hệ thống phòng vệ đầu tiên của hệ miễn dịch và thường đóng vai trò thanh lọc các vi khuẩn hoặc vi-rút muốn xâm nhập vào cơ thể thông qua đường mũi hoặc đường miệng.
Amidan (người ta còn gọi là hạnh cuống họng) là cơ quan bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, amidan rất cần thiết trong hệ miễn dịch và là nơi tiệt trùng cho cơ thể mạnh nhất so với các cơ quan cùng nhóm. Amidan hình thành tuyến miễn cách diệt các vi khuẩn khi chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng và đường hô hấp.
Tuy vậy, Khi amidan chống lại sự xâm nhập ồ ạt của vi khuẩn vào mũi họng vượt quá mức sẽ xảy ra tình trạng viêm amidan bị sưng, đỏ. Hậu quả của sự tập trung tiêu diệt vi khuẩn tại amidan thường để lại xác vi khuẩn và xác bạch cầu, mô hoại tử thành các cục mủ rất hôi, lâu lâu rớt ra khỏi amidan.
Khi amidan bị viêm nhiều lần, khả năng chống vi khuẩn bị yếu đi, do chính các ổ viêm nằm trong amidan, lại là nơi khởi phát cho những đợt viêm vùng họng.
Theo số liệu thống kê từ tổ chức sức khỏe tại Mỹ, có tới một nửa dân số trên toàn thế giới hứng chịu tình trạng hôi miệng. Trong khi 90% những trường hợp hôi miệng gây ra bởi vấn đề vệ sinh kém và rối loạn tuyến nước bọt, một phần nhỏ nguyên nhân nằm ở hạch cuống họng.
Theo Murray Grossan, chuyên gia y khoa đồng thời là nhà sáng lập tổ chức sức khỏe Grossan Sinus, tác giả cuốn sách The Whole Body Approach to Allergy and Sinus Health, hạch cuống họng được thiết kế để ngăn cản những thành phần không mong muốn xâm nhập xuống dạ dày bạn.
Khu vực này được thiết kế đặc biệt làm chúng có khả năng lưu trữ và giữ lại những thành phần như vi khuẩn, tế bào ch*t hoặc các niêm dịch.
Chính vì tích trữ nhiều loại chất thải không mong muốn, hạch bạch huyết dễ dàng sản sinh ra những mùi khó chịu cho khoang miệng của bạn. Jeffrey Gallups, chuyên gia y khoa tại tổ chức ENT cho biết, vệ sinh khoang miệng thường xuyên bằng cách chải răng và súc miệng với dung dịch khử trùng sẽ giúp loại bỏ những chất bị kẹt lại trong khu vực này và trả lại cho bạn hơi thở thơm mát tự nhiên.
Tình trạng vôi hóa sẽ tạo ra những mảng cứng xung quanh hạch cuống họng và gây nên đau đớn, khó chịu. Theo chuyên gia dinh dưỡng Clare McKindley tại Trung tâm y tế Ronald Reagan UCLA, California (Hoa Kỳ), khi bạn nhai và nuốt sẽ cảm giác có một thứ gì ở phần cổ họng ngăn chặn lại chúng.
Theo Mike Hoaglin, chuyên gia y khoa kiêm dược sĩ phụ trách Phòng khám đa khoa tại Bệnh viện Duke, bạn có thể loại bỏ khối vôi hóa này tại nhà nếu chúng còn nhỏ bằng việc súc miệng thường xuyên với nước muối.
Tuy nhiên, những khối vôi hóa lớn sẽ cần tới sự tham khảo của các chuyên gia Tai Mũi Họng để loại bỏ. Thông thường biện pháp triệt laser sẽ được áp dụng tùy vào tình trạng và mức độ vôi hóa. Quá trình diễn ra việc cắt bỏ đòi hỏi phải gây tê cục bộ.
Những khối hạch sưng lớn có thể gây ra tình trạng ngáy vào ban đêm bằng cách gián đoạn luồng khí lưu thông giữa cơ thể và bên ngoài.
Solomon Evans, chuyên gia y khoa kiêm nhà nghiên cứu y sinh tại BV Bumrungrad International (Bangkok,Thái Lan) cho biết, trong khi gây nên khó chịu tới những người xung quanh, tình trạng này lại không có nguy hại nghiêm trọng tới sức khỏe của bạn.
Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra với bạn đó là cơ thể không nhận được đủ lượng oxy trong khi ngủ và dẫn đến thức giấc thường xuyên cũng như giấc ngủ không sâu.
Những khối hạch cuống họng sưng lớn là nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng này ở trẻ em. Nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến phần thạch này bị sưng to.
Trong trường hợp xấu nhất, các chuyên gia y khoa sẽ khuyến khích người bệnh cắt bỏ toàn bộ khu vực này.
Viêm amidan nhiều đợt cấp, từ 5-6 lần trong một năm. Viêm amidan gây nên những biến chứng như viêm tai giữa, viêm xoang hoặc các biến chứng nặng như thấp tim, viêm khớp, viêm cầu thận.
Trường hợp amidan có kích thước quá to, gây cản trở ăn uống, ngủ ngáy, ngưng thở trong lúc ngủ hoặc nhiễm khuẩn tái phát nhiều lần làm ảnh hưởng chất lượng sống của người bệnh... thì cũng nên cắt.
Ngoài ra, amidan còn được chỉ định cắt khi có nhiều ngóc ngách chứa nhiều chất tiết gây hôi miệng, nuốt vướng hoặc nghi ngờ ác tính.