Toàn thân cây tía tô đều có thể dùng làm Thu*c. chữa hắt hơi sổ mũi, giảm ho hoặc nấu với các loại lá thơm khác để xông chữa cảm mạo. lá non được dùng nấu cháo giải cảm, giúp tiêu hóa; hạt dùng làm Thu*c hạ khí trị ho suyễn; cành dùng làm Thu*c an thai.
Do đó, tía tô không chỉ là một vị Thu*c dân gian mà còn là một vị Thu*c thảo dược của đông y, có vị cay, tính ấm vào 3 kinh phế - tâm - tỳ. Thuộc loại Thu*c giải biểu chuyên làm ra mồ hôi, bệnh nào do phong hàn gây nên dùng tía tô sẽ giúp thoát mồ hôi, hạ sốt.
Trong chứa 0,3%-1,3% lượng tinh dầu theo chất khô. loại tinh dầu này chứa thành phần chủ yếu là perilla aldehyde, phenylpropanoid và β-caryophyllene có tác dụng ức chế các loại vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm.
Ngoài ra, nó còn có tác dụng khử mùi tanh hải sản, giải độc cua cá. Ngoài lá, hạt tía tô có đến 40% là dầu béo, có thể làm dầu ăn và làm thành một thứ Thu*c. Hương vị của tía tô được đánh giá là sự pha trộn giữa hồi hương, cam thảo, quế và bạc hà sát khuẩn.
Đặc biệt là dùng chữa bệnh gout được ưa chuộng không chỉ vì rẻ, dễ kiếm mà tác dụng lại nhanh nên người bệnh dễ kiểm chứng hiệu quả mang lại.
Theo PGS. TS. Trần Công Khánh, Trung tâm Nghiên cứu và phát triển cây Thu*c dân tộc cổ truyền, cho biết trong đông y, hương vị của tía tô được đánh giá là sự pha trộn giữa hồi hương, cam thảo, quế và bạc hà sát khuẩn. Chính vì vậy, tía tô được y học cổ truyền xếp vào loại giải biểu, thuộc nhóm phát tán phong hàn, chữa bệnh bằng cách cho ra mồ hôi, giải cảm, khỏi sốt. Khi cộng với hành (một thứ gia vị cũng kích thích tăng tiết dịch vị) thì cháo hành - tía tô sẽ có tác dụng giải cảm cho những người bị cảm.
Ngoài ra, non khi vò ra đem sát vào các mụn cơm vài lần thì mụn cơm sẽ bay mất. khi các mụn cơm chính bay, mụn cơm nhỏ cũng sẽ tự mất đi.
theo pgs. ts. trần công khánh, ngoài tác dụng của lá tía tô, hạt tía tô (gọi là tô tử) có đên 40% là dầu béo. dầu được ép từ hạt tía tô cũng có thể làm dầu ăn và làm thành một thứ Thu*c.
các bài Thu*c từ tía tô:
- chữa mẩn ngứa, làm đẹp da: vò nát vào nước tắm, bã có thể đắp vào vùng da bị ngứa.
- chữa cảm ho: tươi 150g, 3 củ hành tươi thái nhỏ cho vào cháo nóng, ăn lúc còn nóng.
- chữa cảm lạnh: một nắm nấu với nước uống hoặc dùng với kinh giới, hương nhu, lá xả, lá tre nấu với nước để xông.
- chữa cảm sốt, nhức đầu, ngạt mũi: hạt tía tô 120g, vỏ quýt 8g, cam thảo nam 10g, gừng tươi 3 lát sắc với nước uống nóng 1 lần 1 ngày.
- chữa đau bụng, đầy chướng: giã lấy một bát nước, hòa một chút muối cho uống một lần.
- chữa các chứng chảy máu do ho, nôn, tiêu chảy: lấy nhiều cho vào nồi đun gạn bỏ bã, cô đặc thành cao. lấy một ít đậu đỏ rang vàng, tán nhỏ trộn với cao trên rồi viên thành từng hạt nhỏ để uống, mỗi lần 50 viên. Thu*c này sẽ hạn chế được phần nào sự chảy máu.
Theo K.Chi/Infonet