Cây thuốc quanh ta hôm nay

Bồ công anh thanh nhiệt, giải độc, lợi thấp

Bồ công anh còn có tên rau bồ cóc, diếp hoang, mũi mác… Bồ công anh Việt Nam (Lactuca indica L.), họ Cúc (Asteraceae): cây nhỏ cao khoảng 0,5 - 1m.

Thân mọc thẳng, không cành hoặc rất ít cành. Lá gần như không cuống, lá phía dưới chia thành nhiều thùy hay mép răng cưa thô; lá phía trên ngắn hơn, nguyên, mép có răng cưa thưa. Thân và lá có nhựa mủ, đục như sữa. Cụm hoa hình đầu, màu vàng hay màu tím. Bồ công anh Trung Quốc (Taraxacum officinale Wigg.), họ Cúc (Asteraceae): loại cỏ có rễ hình trụ. Lá mọc thành hoa thị ở gốc. Phiến lá chia thùy nhỏ, nhọn như răng sư tử. Hoa hình đầu mọc giữa vòng lá, hoa màu vàng nên còn gọi là hoàng hoa địa đinh; loại có hoa màu tím còn gọi là tử hoa địa đinh (có tài liệu xác định loài hoa tím là Cichorium intybus L.).

Bộ phận dùng làm Thu*c là toàn bộ cây có mang rễ. Bồ công anh chứa nhiều khoáng chất: natri, calci, magne, kali và sắt. Thân và lá có nhiều vitamin A, B6, B2, C. Trong cây có chất đắng là lactucin, lactucopicrin và taxasterol, germanicol.

Theo Đông y, bồ công anh vị đắng ngọt, tính hàn; vào các kinh can và vị. Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc (trị sưng vú rất tốt), lợi thấp thông lâm. Chữa các chứng ung thũng sang dương, nhũ ung, trường ung, hầu tý, thũng thống, thấp nhiệt hoàng đản, nhiệt lâm. Liều dùng: 8 - 20g; dùng tươi 63 - 125g.

Một số bài Thu*c có bồ công anh

Giải độc, trị nhọt: Các mụn nhọt độc sưng nóng đỏ đau chứng sưng vú.

Bài 1: bồ công anh 30g, qua lâu 20g, liên kiều 20g, bạch chỉ 12g. Sắc uống. Bồ công anh tươi lượng vừa đủ, giã nát, rang nóng, đắp vào chỗ đau. Trị viêm tuyến sữa cấp tính.

Bài 2: Thang bồ công anh: Bồ công anh 20 - 63g. Sắc uống. Trị các loại mụn nhọt sưng độc cấp tính.

Bài 3: bồ công anh 20g, cúc hoa 12g, kim ngân hoa 12g, sinh cam thảo 6g. Sắc uống. Trị mụn nhọt độc do nhiệt, trên da lở loét, mắt đỏ do phong hỏa.

Bài 4: bồ công anh 12g, tử hoa địa đinh 20g, mã xỉ hiện 63g, hoàng cầm 12g, đan sâm 12g. Sắc uống. Trị viêm ruột thừa cấp chưa có mủ.

Mát gan sáng mắt:

Bồ công anh tươi 125g, chi tử 30g. Sắc uống. Trị chứng viêm do hỏa ở gan bốc, viêm màng kết hợp cấp tính, mắt đỏ sưng đau.

Kiện vị: bồ công anh 63g, quất bì 24g, sa nhân 12g. Nghiền mịn. Ngày uống nhiều lần, mỗi lần 2 - 3g. Trị tiêu hóa kém, bụng đầy đau.

Trong dân gian, dùng nhựa mủ xát lên mụn cóc. Ngày 3 - 4 lần; sau 5 - 7 ngày mụn tự rụng. Ở Pháp, Bungari, người ta dùng bồ công anh chữa viêm bàng quang, viêm niệu đạo, sỏi thận, xơ gan và nhiều bệnh khác.

Món ăn Thu*c có bồ công anh

Cháo bồ công anh: gạo tẻ 100g, bồ công anh tươi 100 - 150g, đường vừa đủ ngọt. Bồ công anh rửa sạch, băm nhỏ, cho nấu với nước sạch lấy 1.000ml, lọc bỏ bã. Cho gạo vào nước sắc bồ công anh, nấu nhừ; thêm đường ăn ngày 2 lần; dùng trong 5 - 7 ngày. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, hiệu quả với người mới bị viêm tuyến vú.

Nước bồ công anh: bồ công anh tươi 100 - 150g, đường trắng 40 - 50g. Nấu bồ công anh với nước lấy 1.000ml. Lọc bỏ bã hoặc dùng bã đắp lên chỗ tuyến vú bị viêm. Hòa đường với nước sắc, uống khi nóng. Chữa đau nhức tuyến vú.

Chữa tàn nhang, mụn nhọt, ghẻ lở (không rõ nguyên nhân), bệnh nấm ngoài da: bồ công anh tươi 100g, cà rốt 20g, bông cải xanh 20g. Nấu canh, ăn trong ngày; ăn liền trong 5 - 7 ngày.

Kiêng kỵ: Các ung nhọt thuộc chứng âm, hư hàn thì kiêng dùng.

Lương y Thảo Nguyên

Mạng Y Tế
Nguồn: Sức khỏe đời sống (https://suckhoedoisong.vn/bo-cong-anh-thanh-nhiet-giai-doc-loi-thap-n136663.html)

Tin cùng nội dung

  • Cà chua là loại quả quen thuộc được dùng làm thực phẩm. Cây cà chua thân tròn, phân cành rất nhiều, mùa quả chính là mùa đông và mùa xuân. Quả cà chua khi chín có màu đỏ tươi chứa rất nhiều vitamin A. Theo Đông y, cà chua tính bình, vị chua, hơi ngọt, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, tăng tân dịch, chống khát nước, giúp thông tiểu tiện và tiêu hóa tốt.
  • Rau sam là loại rau rất thông dụng ở nước ta, mọc hoang và rất rẻ tiền. Rau sam giàu chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên ít người biết tác dụng chữa bệnh của nó. Rau sam chứa nước, protein, chất béo, carbohydrate, Ca, P; Fe; vitamin A, B1, C; các sắc tố nhóm betacyanidin...
  • Rau dền là loại rau rất được ưa chuộng trong mùa hè vì có tác dụng mát gan, thanh nhiệt. Một số nghiên cứu mới đây cho thấy, chúng có khả năng tăng thải trừ chất phóng xạ, thanh thải chất độc vì chúng có nhiều sterol, các acid béo không no.
  • Sở dĩ cây có tên nọc sởi, vì bản thân cây này có tác dụng giải độc rất tốt khi bị lên sởi, nghĩa là làm hết cái “nọc” của bệnh sởi. Cây nọc sởi có ở nhiều nơi trong nước ta, từ đồng bằng đến trung du và miền núi.
  • Theo y học cổ truyền, bồ công anh có vị đắng ngọt, tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, thường dùng chữa sưng vú, tắc tia sữa, mụn nhọt, viêm dạ dày, khó tiêu,…
  • Poison là thuật ngữ tiếng Anh dùng để chỉ chất độc hay Thu*c độc gây hại, tạo bệnh hoặc gây Tu vong cho con người sau khi bị trúng độc. Liên quan đến hợp chất này, tạp chí Discover của Mỹ vừa cập nhật 9 khám phá mới lạ về chất độc và cách giải độc.
  • Xuất huyết là hiện tượng máu thoát ra khỏi thành mạch do mạch máu bị tổn thương hoặc do tính thấm thành mạch. Có thể là xuất huyết dưới da, xuất huyết dạ dày, chảy máu cam, chảy máu răng lợi, tiểu ra máu, đại tiện ra máu, rong kinh,...
  • Các loại trà dược có tác dụng thanh nhiệt, mát gan thường được người dân ưa dùng.
  • Theo Đông y, thạch cao vị ngọt, cay, tính rất hàn. Vào các kinh phế, vị và tam tiêu. Có tác dụng giải cơ, thanh nhiệt, trừ phiền chỉ khát. Dùng cho các trường hợp nhiệt bệnh, sốt cao, kích ứng vật vã, miệng khô, khát nước, đau răng, loét miệng...
  • Huyền sâm hay còn gọi là hắc sâm (Scrophularia buergeriana Miq.), đều chỉ một cây Thu*c, cho một vị Thu*c là rễ của nó (Radix Scrophulariae) có màu đen, từ ngoài vào trong.
Tải ứng dụng Mạng Y Tế trên CH PLAY