Khi đợt bùng phát biến thể delta hạ nhiệt ở nhiều khu vực trên thế giới, các nhà khoa học bắt đầu lập biểu đồ về thời điểm covid-19 chuyển thành bệnh quen thuộc hoặc bị đẩy lùi. họ dự đoán những nước đầu tiên thoát khỏi đại dịch sẽ có tỷ lệ tiêm chủng và khả năng miễn dịch tự nhiên cao, chẳng hạn mỹ, anh, bồ đào nha và ấn độ.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo ncov là mầm bệnh khó lường, nó đang đột biến và ngấm ngầm lây lan qua các cộng đồng chưa tiêm chủng. không ai có thể loại trừ hoàn toàn kịch bản mà một số người gọi là "ngày tận thế". trong đó, virus đột biến đến mức né tránh được cả hệ miễn dịch của con người. song giới khoa học vẫn tin tưởng rằng nhiều nước đã bỏ đại dịch phía sau và hướng đến năm 2022 bình thường mới.
Maria Van Kerkhove, chuyên gia dịch tễ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho biết: "Có thể từ nay đến cuối năm 2022, chúng ta sẽ kiểm soát được virus này, giảm đáng kể số ca nhiễm và T* vong".
Quan điểm của who dựa trên ý kiến của các chuyên gia dịch bệnh - những người đang vạch ra diễn biến đại dịch trong 18 tháng tới. tổ chức này đặt mục tiêu tiêm chủng cho 70% dân số thế giới đến cuối năm 2022.
"Nếu đạt được mục tiêu đó, chúng ta sẽ ở trong tình huống rất khác về mặt dịch tễ học", bà nói.
Trong khi đó, bà lo lắng về các quốc gia dỡ bỏ lệnh hạn chế Covid-19 quá sớm. "Tôi rất ngạc nhiên khi thấy người người đi lại trên đường phố, như thể mọi thứ đã kết thúc", bà nhận định.
Số ca nhiễm và t* vong vì covid-19 đã giảm kể từ tháng 8 ở tất cả khu vực trên thế giới. song châu âu là ngoại lệ. biến thể delta gây đợt bùng phát mới tại các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp như nga và romania hoặc những nơi đã bỏ quy định đeo khẩu trang. biến thể cũng lây lan mạnh ở singapore và trung quốc, những quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao nhưng tỷ lệ miễn dịch tự nhiên thấp do thực hiện các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt từ trước đó.
"Sự chuyển mình của các quốc gia sẽ rất khác nhau, phụ thuộc vào miễn dịch tự nhiên do lây nhiễm và tất nhiên là tình hình triển khai vaccine", Marc Lipsitch, chuyên gia dịch tễ tại Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan, nhận định.
Học sinh được tiêm vaccine covid-19 tại caracas, venezuela, ngày 27/10. ảnh: reuters
Một số nhà khoa học dự đoán làn sóng biến thể delta ở mỹ sẽ kết thúc trong tháng này. cựu ủy viên cục quản lý thực phẩm và dược phẩm scott gottlieb cho biết: "chúng ta đang chuyển đổi từ giai đoạn đại dịch sang dịch bệnh, đó là khi ncov có thể trở thành một virus tồn tại lâu dài".
Chris Murray, chuyên gia dự báo dịch bệnh hàng đầu tại Đại học Washington, cũng cho rằng đợt bùng phát biến thể Delta tại nước này sẽ kết thúc vào tháng 11. "Sau đó chúng ta sẽ ghi nhận mức tăng khiêm tốn vào mùa đông. Nếu không có biến thể mới đáng ngại, Covid-19 thực sự suy yếu vào tháng 4 năm sau", ông nói.
Ngay cả ở những nơi đã dỡ bỏ hạn chế, số ca nhiễm tăng lên (như Anh), vaccine giúp người bệnh không cần nhập viện. Chuyên gia dịch tễ Neil Ferguson của Đại học Hoàng gia London cho biết "đại dịch, với tư cách là trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng, đang lùi lại phía sau chúng ta".
Song bà van kerkhove nhận định covid-19 sẽ không lành tính hơn khi trở thành mầm bệnh đặc hữu, lưu hành lâu dài. một số chuyên gia cho rằng virus có xu hướng phát triển như sởi, vẫn sẽ bùng phát ở những quần thể có tỷ lệ tiêm chủng thấp.
Số khác cho rằng Covid-19 sẽ trở thành bệnh hô hấp theo mùa như cúm. Virus ít nguy hiểm hơn, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em. Nhưng quá trình này có thể tốn tới hàng thập kỷ, nhiều nhà khoa học nhận định. Chuyên gia dịch tễ Ferguson dự đoán Covid-19 sẽ khiến số ca T* vong vì bệnh đường hô hấp nói chung của Anh tăng trên mức trung bình trong hai đến 5 năm tới, nhưng không thể gây áp lực lên hệ thống y tế hoặc tạo sự cách biệt trong xã hội.
"Sự chuyển biến sẽ diễn ra dần dần. Chúng ta đối mặt với nó như loại virus dai dẳng hơn", Ferguson nói.
Trevor Bedford, chuyên gia virus tại Trung tâm Ung thư Fred Hutchinson, nhận thấy làn sóng Covid-19 mùa đông ở Mỹ nhẹ hơn, sau đó chuyển đổi sang giai đoạn dịch bệnh đặc hữu vào năm 2022-2023. Lúc này, số người T* vong do Covid-19 ở Mỹ sẽ vào khoảng 50.000 đến 100.000 mỗi năm, cao hơn so với 30.000 ca T* vong hàng năm do bệnh cúm.
Theo ông bedford, virus sẽ tiếp tục đột biến, đòi hỏi phải tiêm phòng hàng năm để chống được biến thể mới nhất. nếu kịch bản covid-19 thành mầm bệnh theo mùa, song hành với bệnh cúm xảy ra, cả hai chuyên gia gottlieb và murray đều cho rằng nó sẽ tác động đáng kể lên hệ thống y tế.
"đây là vấn đề với người điều hành bệnh viện. họ phải nghĩ xem làm thế nào để chống được cả covid-19 và cúm mùa cùng lúc", ông murray nói.
Richard hatchett, giám đốc điều hành của liên minh đổi mới chuẩn bị sẵn sàng dịch bệnh, cho biết người dân toàn cầu vẫn dễ bị tổn thương bởi tỷ lệ tiêm chủng chênh lệch ở các khu vực. nhiều nước đã triển khai vaccine cho phần đông dân số, nước khác thậm chí chưa có đủ nguồn cung.
"điều tôi lo ngại là biến thể mới sẽ xuất hiện, trốn tránh được cả vaccine và hàng rào miễn dịch tự nhiên trước đó. điều đó như thể một covid-19 mới xuất hiện khi tã vẫn chưa xử lý xong đại dịch cũ", ông nói.
Chủ đề liên quan:
Chính sách sức khỏe cúm mùa đại dịch kịch bản Covid-19 phân tích tiêm chủng tin nóng vaccine COVID-19