Theo bác sĩ chuyên khoa I, Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, Bộ Quốc phòng, đối với các triệu chứng thông thường, người bệnh có thể điều trị bằng Thuốc hạ sốt, giảm ho... Kháng sinh không diệt được virus nhưng được dùng để dự phòng hoặc điều trị nhiễm khuẩn trên người có sức đề kháng yếu, nhiều bệnh nền hoặc đã có bằng chứng nhiễm khuẩn. Người bệnh có thể dùng một hoặc hai loại phối hợp, thời gian dùng thường 7-10 ngày.
Trong quá trình điều trị, người bệnh còn có thể sử dụng các Thuốc kháng virus (ức chế sự nhân lên của virus), kháng đông (ngừa đông máu) và kháng viêm (corticoids). Đối với những loại Thuốc này, bác sĩ Huy Hoàng cảnh báo người bệnh nên thận trọng và phải sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ, không nên dùng tùy tiện, có thể phản tác dụng.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng cho biết hiện không ít người lạm dụng kháng viêm corticoid khi chưa khó thở, chưa giảm SpO2.
Chỉ nên dùng trong vòng 7 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên (thường là sốt). Mỗi đợt nên dùng 5 - 10 ngày hoặc theo đúng hướng dẫn của chương trình thử nghiệm. Khi đang dùng Thuốc kháng virus đường uống, không được dùng kết hợp với Thuốc kháng viêm corticoid.
Thực tế, nhiều bệnh nhân có bệnh nền đang dùng Thuốc kháng đông. Các bệnh nhân sau đột quỵ nhồi máu não, sau đặt stent, có bệnh về van tim, tiểu đường, xơ vữa mạch, rối loạn chuyển hóa lipid, béo phì, ít vận động... đều có nguy cơ dễ tạo cục máu đông, từ đó gây các biến chứng nguy hiểm như tắc mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ... Với các bệnh nhân này, nếu chưa dùng Thuốc kháng đông, cần xem xét việc sử dụng sớm Thuốc ức chế kết tập tiểu cầu (aspirin và/hoặc clopidogrel).
Đối với người bình thường, Thuốc kháng đông có nguy cơ gây chảy máu. Do đó, những người đang chảy máu (xuất huyết dạ dày, kinh nguyệt...); những người bị các chứng bệnh dễ chảy máu (giảm tiểu cầu, bệnh ưa chảy máu...) không được dùng để dự phòng.
Những người bình thường chỉ nên dùng Thuốc kháng đông khi SpO2 xuống dưới 94% và (hoặc) khó thở. Nhưng đôi khi triệu chứng khó thở là do căng thẳng, tâm lý nên cần thận trọng khi tự đánh giá mình có khó thở hay không.
"Về cơ bản, nếu không có chống chỉ định thì dùng Thuốc kháng đông khá an toàn. Tuy nhiên, mọi người nên gọi điện cho các bác sĩ để được hỗ trợ và có hướng dẫn cụ thể trước khi dùng", bác sĩ Hoàng cho biết.
Một vỉ Thuốc Dexamethasone, loại viên nén 500 microgram. Ảnh: Shutterstock
Dexamethasone 0,5 mg x 12 viên hoặc Methylprenisolon 16mg x 1 viên uống sau khi ăn. Đây là nhóm Thuốc dễ bị lạm dụng nhất và lại có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm. F0 triệu chứng nhẹ và không triệu chứng thì tuyệt đối không dùng Thuốc kháng viêm. Bởi Thuốc kháng viêm là corticoid - nhóm Thuốc làm giảm miễn dịch, giảm sự đề kháng của cơ thể.
Trong giai đoạn đầu khi virus mới xâm nhập và đang nhân lên (trong vòng 5 - 7 ngày sau khi khởi phát triệu chứng), dùng Thuốc kháng viêm sẽ khiến cho virus càng dễ dàng nhân lên, khiến tình trạng nhiễm SARS-CoV-2 nặng lên. Ngoài ra, corticoid làm giảm khả năng bảo vệ cơ thể nên các loại vi khuẩn, nấm... có cơ hội bùng phát. Corticoid còn có thể làm đường huyết tăng đột ngột trên bệnh nhân tiểu đường hay tăng huyết áp đột ngột trên bệnh nhân tăng huyết áp; gây viêm loét, thậm chí xuất huyết dạ dày, tá tràng... và một loạt các bệnh khác.
"corticoid chỉ có tác dụng khi covid-19 ở mức độ vừa hoặc nặng. các khuyến cáo trên các tạp chí y khoa danh tiếng đều yêu cầu chống chỉ định dùng corticoids khi người bệnh chưa đến mức nhập viện", bác sĩ hoàng nói.
Vậy người bên chỉ nên dùng Thuốc kháng viêm khi SpO2 thường xuyên ở mức 94% trở xuống. các bác sĩ cũng phải rất thân trọng trong việc dùng corticoids. Do vậy, bác sĩ Hoàng khuyến cáo F0 tại nhà không tự ý sử dụng và bắt buộc phải hỏi ý kiến bác sĩ trước.
Giải thích lý do cần thận trọng khi sử dụng các loại Thuốc trên, bác sĩ Hoàng cho biết đối với các F0 có thể điều trị tại nhà, sau khi có triệu chứng sốt, virus chỉ nhân lên trong vòng 5 - 7 ngày, sau đó giảm dần. Trong khoảng thời gian 7 - 10 ngày sau khi khởi phát, một số người sẽ bớt triệu chứng và bình phục dần. Một số người diễn biến nặng hơn, với 2 rối loạn (biến chứng) quan trọng. Thứ nhất là rối loạn đông máu, hình thành các cục máu đông trong các mạch máu nhỏ ở phổi và tiếp theo có thể tạo các cục máu đông ở tất cả các cơ quan. Thứ hai là rối loạn đáp ứng miễn dịch gây viêm và tăng tiết dịch, phá hủy tổ chức, đầu tiên ở phổi sau đó đến toàn bộ các cơ quan. Tình trạng này gây ra suy hô hấp và suy các cơ quan quan trọng khác.
Như vậy, để điều trị Covid-19, ngoài việc điều trị triệu chứng, có một số loại Thuốc uống để "đánh" vào 3 vấn đề trên:
- Quá trình nhân lên của virus: dùng Thuốc kháng virus.
- Quá trình đông máu: dùng Thuốc ngăn ngừa đông máu.
- Quá trình rối loạn miễn dịch: dùng Thuốc kháng viêm corticoid.